4 tot 10 mei 1916: Belgisch-Congolese troepen veroveren Kigali

Een brigade van de Force Publique van Belgisch-Congo is Kigali binnengetrokken. Ze staat onder bevel van kolonel Molitor.

Kigali is de hoofdstad van Ruanda, een koninkrijk dat door het Tutsi-volk wordt bestuurd, hoewel die slechts een kleine minderheid van de bevolking uitmaken.

Het maakt deel uit van Duits-Oost-Afrika, hoewel de Duitsers nog maar enkele jaren effectieve controle over het gebied hebben. De 100 man Duitse ‘Schutztruppe’ hebben zich teruggetrokken naar Tabora, verder in het oosten.

Er verbleven nog een dertigtal Duitsers in Kigali. Ze worden allen geïnterneerd, ook de missionarissen.

Boven zicht op Kigali, midden kolonel Molitor, onder Molitor trekt Kigali binnen aan het hoofd van zijn troepen. Beginfoto: parade van de wacht van de Force Publique in Kigali.

Daarmee bezet België nu een stuk Duits gebied, terwijl het grootste deel van België zelf onder Duitse bezetting staat.

Twee Belgisch-Congolese brigades zijn in april de grens van Kivu met Duits Oost-Afrika overgestoken, als deel van het groot Geallieerde offensief tegen dat gebied. De noordelijke verovert Ruanda, de zuidelijke het andere Tutsi-rijk, Urundi.

Al in het hele begin van de oorlog zouden de Duitsers de Tutsi’s hebben gewapend waardoor ze de aanvallen uitvoerden op Kivu en er onder meer vee gingen roven.

De kazerne in Kigali die de Belgisch-Congolese troepen hebben overgenomen

De Duitse regering heeft de Verenigde Staten belangrijke toegevingen gedaan rond de aanvallen die de Duitse onderzeeërs doen.

Passagiersschepen zullen voortaan geen doelwitten van de U-boten vormen.

Koopvaardijschepen zullen alleen nog worden gezonken als bewezen is dat ze wapens aan boord hebben. Daarvoor moet het schip desnoods worden doorzocht.

Hoe dan ook zullen koopvaardijschepen enkel tot zinken worden gebracht als passagiers en bemanning in veiligheid zijn.

Anti-Duitse karikatuur: " Welk belang heeft het dat er neutrale landen bestaan ! Duitsland staat toch boven alles !"

Men spreekt van de “Sussex-belofte”, want dit is een gevolg van de torpedering van het passagierschip "Sussex" in maart.

Dit incident leidde tot een uitwisseling van hevige diplomatieke nota’s tussen Washington en Berlijn.

De Amerikaanse regering reageert positief of de Sussex-belofte. De Duits-Amerikaanse crisis lijkt daarmee bijgelegd.
 

Net deze week is in Londen de eerste verjaardag van de ondergang van de Lusitania herdacht. Toen kwamen bijna 1200 mensen om het leven.

In de stoet werd een maquette van het passagierschip op een wagen meegedragen. De herdenking werd georganiseerd door de British Empire Union en er waren vertegenwoordigers uit alle gealliëerde landen.

In de vroeg ochtend van 8 mei heeft zich een bijzonder zware explosie voorgedaan in het door de Duitsers bezette fort van Douaumont, aan het front bij Verdun.

De gevolgen zijn verschrikkelijk. Er zijn liefst 679 doden en 1800 gewonden geteld.

De dag daarvoor waren de Fransen een zware aanval begonnen om het fort te heroveren. Toch heeft de ontploffing niets met de aanval te maken.

Enkele soldaten kookten in het fort hun voedsel op een vuurtje van brandalcohol, of misschien zelfs van kruit uit handgranaten (dat gebeurt vaak!). Het vuur viel om en stak olie voor vlammenwerpers aan. Deze brand deed een zestigtal zware artilleriegranaten ontploffen.

Duitse militairen brengen hun omgekomen kameraden naar een verzamelpunt, omgeving Verdun, 1916

Een aantal overlevende soldaten die naar buiten vluchtten, werden door hun kameraden neergeschoten onder de roep : “die Schwarzen kommen”.

Doordat hun gezicht zwart was van de rook werden ze bij vergissing aangezien voor (Franse) zwarte soldaten – de door de Duitsers gevreesde Senegalese tirailleurs. Andere overlevenden zijn in paniek overal naartoe weggevlucht, verbrand en half gek.

Redders vonden achteraf in het fort gruwelijke taferelen: tientallen afgerukte ledematen, overal verpletterde, verbrande of uiteengescheurde lichamen. Sommige lichamen zijn in de muren gedrukt. In de infirmerie zijn de verwrongen metalen bedden gedraaid in de lijken van de patiënten.

Door de zware gevechten rond Douaumont was het fort overbevolkt geraakt. Heel wat gewonden werden er verzorgd en er was veel materiaal opgestapeld. Het fort biedt immers een uitstekende bescherming tegen het vuur van de Franse artillerie.

Kapel in Fort Douaumont ter nagedachtenis van de Duitse slachtoffers, bij de muur waarachter zich de resten bevinden van de 679 doden van de explosie van 8 mei 1916

Eerst wilde men de lijken in een paar granaattrechters naast het fort begraven, door de Franse beschietingen is dat levensgevaarlijk. Daarom worden de resten bijgezet in een paar munitiedepots binnen het fort.

De gevechten zelf duren intussen in alle hevigheid voort rond Verdun. Rond de heuvel Mort-Homme, waar nu al twee maand om gevochten wordt, is de Duitse aanval afgeslagen. Hetzelfde gebeurde op côte 304.

De intensiteit van de gevechten was zelfs voor ervaren militairen ongekend. Een Frans officier zei dat de afgeschoten Duitse projectielen een dicht gordijn vormden, waar de zon er niet doorkwam.
 

De Fransen gebruiken wagons op smalsporen om hun gewonden af te voeren

De Servische regering heeft zich in de Noord-Griekse havenstad Saloniki gevestigd.

De regering volgt daarmee de 120.000 mannen van het Servische leger, die vanuit Korfoe naar Saloniki zijn overgebracht. Tegen de wil van de Griekse regering.

De Serviërs versterken daar het “Oriënt-leger” van meer dan 300.000 Fransen en Britten. Er verblijven nu meer Geallieerde militairen in en rond Saloniki dan de stad inwoners kent.

Overigens is de aanwezigheid van al die militairen een goede zaak voor de economie van de stad, die het niet zo goed stelde sinds Saloniki in 1912 door Griekenland op de Turken werd veroverd en een deel van zijn natuurlijk hinterland verloor.

De Franse generaal Sarrail, de bevelhebber van het Oriënt-leger, bezoekt Servische soldaten die een nieuwe uitrusting krijgen

Veel actie verrichten de Geallieerde militairen niet. Men spreekt zelfs spottend van de “tuinmannen van Saloniki”.

Maar de aanwezigheid van zo’n groot leger nabij de Bulgaarse grens vormt een bedreiging voor de legers van de Centrale Mogendheden op de Balkan.

Duitse vliegtuigen en zeppelins bombarderen af en toe de stad. Op 5 mei werd een zeppelin bij een bombardement getroffen door een granaat vanuit een Brits oorlogsschip. Hij stortte wat verder neer. De bemanning werd gevangen genomen.
 

De neergeschoten zeppelin kwam terecht in de moerassen bij de Vardar-rivier. In de streek zijn veel moerassen en ziektes zoals malaria en typhus zijn de voornaamste oorzaak van sterfte bij het Oriënt-leger.