Defensie krijgt 9 miljard investeringen, maar moet 7.000 militairen afgeven

De federale overheid heeft na maanden palaveren uiteindelijk een principeakkoord bereikt over de "strategische visie" voor het Belgische leger tegen 2030. Geen dag te vroeg, aangezien premier Charles Michel (MR) volgende week naar de NAVO-top moet en die verwacht duidelijke plannen.

Bovenop de gewone uitgaven mag Defensie de komende jaren dus 9,2 miljard euro investeren. Daar bovenop gaat de regering nog eens 200 miljoen uittrekken voor directe investeringen.

Het geld gaat voor een groot deel naar 34 nieuwe gevechtsvliegtuigen, die alleen al goed zijn voor 3,4 miljard euro. Ons land gaat voor het eerst ook investeren in een eigen tankvliegtuig, zodat de nieuwe gevechtsvliegtuigen in de lucht bevoorraad kunnen worden en onafhankelijker ingezet kunnen worden.

Voor de zeemacht komen er twee nieuwe fregatten en zes nieuwe mijnenjagers. Ook gaat de regering twee grote verkenningsdrones kopen, met de optie om later vier Europese toestellen bij te kopen. Het gaat om grote toestellen die op grote hoogte kunnen vliegen. In eerste instantie zijn ze bedoeld voor verkenningsopdrachten, maar de optie bestaat om ze ook te bewapenen. Samen zouden ze goed zijn voor 480 miljoen euro.

Bij de mijnenjagers is er rekening gehouden met de snelle technologische vooruitgang, waarbij onbemande toestellen in de lucht of de zee worden gelaten die vanop afstand sneller en veiliger een groter gebied kunnen afspeuren. De nieuwe fregatten en de daarbij horende helikopters zullen uitgerust worden met systemen tegen onderzeeërs.

De landcomponent ten slotte komt er wat bekaaid vanaf met enkel plannen voor de aankoop van nieuwe lichtere voertuigen. 

Het streefdoel volgens de Visienota is om te gaan naar een leger van 25.000 militairen, 7.000 minder dan nu. Door de grote pensioneringsgolf zou dat kunnen zonder ontslagen.

Welke kazernes er zouden gesloten worden, is nog niet duidelijk. Binnen de vier maanden zou daarover beslist worden en het zou gaan om een lichtere oefening dan tot nu voorzien was.

Wel is er al enige duidelijkheid waar de militairen zullen verdwijnen. Zo heeft Defensie momenteel een waterhoofd, met een staf die te zwaar is, en daar verdwijnt liefst een derde van het personeel.

Het leeuwendeel van de afvloeiingen gebeurt bij capaciteiten die uitdoven. Zo gaan bijvoorbeeld de Agusta-helikopters grotendeels uit dienst, samen met het personeel. De luchtmacht gaat van 56 gevechtstoestellen naar 34, wat een kwart minder personeel betekent, en de Koninklijke Militaire Hogeschool zal opleidingen moeten schrappen.

Daarnaast worden er ook een aantal symbooldossiers aangepakt: de muziekkapellen worden gehalveerd tot een 100-tal militairen, het sportcentrum en de golfclub in Duisburg in Duitsland worden afgestoten, net als een chic salon/restaurant in het centrum Brussel.

De aanslagen van 22 maart in ons land hebben de regering wel doen besluiten om het militair hospitaal in Neder-Over-Heembeek niet te sluiten. Het ziekenhuis speelde na de aanslag een cruciale rol bij de opvang van de slachtoffers.

Niet onbelangrijk is dat het de volgende regering zal zijn die het nodige geld opzij zal moeten zetten en mogelijk gaat het om nog meer geld dan in de nota staat. Experts bij Defensie zeggen immers dat een deel van de kosten wel erg rooskleurig voorgesteld worden.

Diezelfde experts wijzen er ook op dat er nu wel geld voorzien wordt voor nieuw materieel, maar dat er nauwelijks geld zal overblijven om al dat nieuwe wapentuig ook in te zetten met voldoende personeel.

De eerste jaren blijft het budget van Defensie inderdaad stabiel, op 2,4 miljard euro. Toch zou Defensie over iets meer geld kunnen beschikken dankzij 100 miljoen euro per jaar uit de provisie en 200 miljoen per jaar uit een "reserve defensiebegroting".

Tegen 2030 ziet het budget er heel anders uit: het zal dan dubbel zo hoog zijn als nu en van 2,4 miljard euro naar 5 miljard stijgen.

De totale inspanningen, met de pensioenen, gaan van 3,8 naar 6,6 miljard euro en daarmee komt ons land uit op 1,3 procent van het bbp. Daarmee komt het nog niet aan de 2 procent voor Defensie die op de NAVO-top in Wales in 2014 beloofd was, maar het is wel al beter dan de 0,9 procent die we nu uitgeven.

De tekst die VRT Nieuws heeft kunnen inkijken, is een Strategische Visienota voor Defensie, en geen plan. Zo houdt de regering nog een slag om de arm. De nota geeft weer waar de regering naar streeft.

Aan de nota is al anderhalf jaar gewerkt, en waarschijnlijk is het geen toeval dat de regering er nu mee naar buiten komt. Volgende week moet premier Charles Michel naar de NAVO-top in Warschau, en daar kan hij dan toch iets laten zien. België is immers, op Luxemburg na, de "slechtste leerling" in de NAVO-klas.