Een regenboogvlag aan uw gemeentehuis? - Jürgen Slembrouck

Afgelopen weekend was ik als vrijzinnig consulent voorganger bij een huwelijksviering. Tijdens een bezinningsmoment sprak ik vol lof over de indruk die Pieter en Karel op mij hadden gemaakt en opperde dat iedereen een voorbeeld zou kunnen nemen aan de genegenheid die hun relatie kenmerkt.

Hun geaardheid heb ik tijdens de huwelijksviering op geen enkel moment gethematiseerd. Dat leek me ongepast. Voor vrijzinnig humanisten is iemands seksuele geaardheid irrelevant voor de waarde van een persoon en is het seksuele karakter irrelevant voor de kwaliteit van een relatie. 

Die visie wordt ingegeven door wetenschappelijk onderzoek dat steeds meer duidelijk maakt dat iemands seksuele geaardheid aangeboren is. Je kan er met andere woorden niet voor kiezen dat je je seksueel aangetrokken voelt tot iemand van hetzelfde geslacht. In die zin is het vergelijkbaar met iemands huidskleur of gender.

Het zijn eigenschappen die buiten de menselijke verantwoordelijkheid vallen en in moreel opzicht irrelevant zijn. Net zo min dat je het iemand kan aanrekenen dat hij zwart is, kun je het ook niet maken om iemand ter verantwoording te roepen omwille van het feit dat hij homo is.

De vaststelling dat iemands seksuele geaardheid aangeboren is, volstaat voor een liberale rechtsstaat om holebi’s precies dezelfde rechten te gunnen als hetero’s. Een liberale rechtsstaat laat zich immers leiden door de wetenschappelijke consensus en het idee dat alle mensen vrij en gelijk zijn.

Dit morele ideaal verbiedt haar om te discrimineren op basis van moreel willekeurige eigenschappen zoals leeftijd, gender, huidskleur, handicap of seksuele geaardheid. In die zin is het logisch dat bijvoorbeeld het wettelijk huwelijk wordt opengesteld voor mensen van hetzelfde geslacht.

Het is echter van belang te beseffen dat de uitwerking van dit gelijkheidsbeginsel een louter formele aangelegenheid is. Door het huwelijk open te stellen voor mensen van hetzelfde geslacht doet de overheid geen uitspraak over de waarde van een dergelijk huwelijk. Holebi’s worden in de mogelijkheid gesteld om een huwelijkscontract af te sluiten omdat hun seksuele geaardheid hen niet belet om als volwaardige contractanten op te treden.

In een notendop: holebi’s kunnen net als hetero’s de wettelijke verplichtingen die verbonden zijn aan een dergelijk contract naleven. Maar of dat ook betekent dat een dergelijk huwelijk in morele termen even waardevol is als een heterohuwelijk laat de overheid in het midden.

Die vraag laat ze onbeantwoord om de eenvoudige reden dat het de staat niet toekomt om hierover een standpunt in te nemen. Met betrekking tot opvattingen over het goede leven is de overheid immers verplicht tot een houding van neutraliteit. Die houding is de beste garantie dat haar gezag door iedereen wordt aanvaard.

Als vrijzinnig humanist betreur ik dat nog steeds te veel mensen holebiseksualiteit afkeuren op basis van godsdienstige motieven en menen dat het leidt tot het moreel verval van een samenleving of in het ergste geval vinden dat homo’s ter dood moeten worden gebracht. Ik steun daarom de holebibeweging in haar strijd om de vele vooroordelen die er ten aanzien van holebiseksualiteit leven te doorbreken.

Ik begrijp ten volle dat 17 mei voor haar een belangrijke dag is omdat op die dag in 1990 de Wereldgezondheidsorganisatie homoseksualiteit officieel schrapte van de internationaal gehanteerde lijst van ziekten. Ik ben net als haar van mening dat holebirelaties even waardevol als heterorelaties kunnen zijn en dat holebi’s net zo goede ouders kunnen zijn. Haar kan ik onmogelijk verwijten dat ze met alle middelen probeert om aandacht te vragen voor haar zaak.

Deze opinie is dan ook niet tegen de holebibeweging gericht maar wel tegen de verschillende overheden, de Vlaamse overheid op kop, die gisteren aan hun officiële gebouwen een regenboogvlag hebben gehangen.

De regenboogvlag is sinds 1978 het symbool van de holebibeweging. Onder deze vlag voelden holebi’s van verschillende pluimage zich verenigd in een gemeenschappelijke sociale en juridische strijd voor gelijkberechtiging.

Het is een vlag die vele ladingen dekt maar vooral een morele appreciatie uitdrukt ten aanzien van alle aspecten van de holebiseksualiteit. Ook die aspecten die controversieel zijn. In morele termen is het dan ook alles behalve een neutraal symbool.

Voor de overheid moet het volstaan om de vrijheid en de gelijkheid te benadrukken en elke vorm van geweld jegens holebi’s streng te bestraffen. Via het onderwijs kan ze objectieve informatie over holebiseksualiteit verspreiden en via het verenigsleven kan ze de werking van de holebibeweging ondersteunen.

Maar daar stopt het. 

Door een regenboogvlag te hangen kiest de overheid te uitdrukkelijk partij en riskeert ze sommige levensbeschouwelijke groepen van zich te vervreemden.

Zo schept de overheid ook een precedent dat haar machteloos maakt ten aanzien van de vraag van andere bewegingen om ook hun vlaggen uit te hangen. Welke argumenten kan ze aanvoeren om de strijd van de ene wel te ondersteunen maar die van de andere niet?

Voelt Geert Bourgeois iets voor de Internationale dag van het naakt tuinieren? Of waarom niet op de Internationale Fetishdag de BDSM-vlag uithangen? Kan je ambtenaren verbieden om een regenboog T-shirt te dragen maar tegelijk als overheid wel een regenboogvlag uithangen?

Wil de overheid een overheid zijn voor iedereen, dan doet ze er verstandig aan om zich strikt te houden aan de beginselen van neutraliteit. Hoe onsympathiek dat soms ook is.