Weg met de dvd! - Luckas Vander Taelen

Luckas Vander Taelen is gewezen parlementslid voor Groen, muzikant en freelance journalist.

Maar vorig jaar werd me medegedeeld dat ik geacht werd een computer mee te brengen. De dvd-speler was stuk en zou niet meer vervangen worden. Er werd me enigszins denigrerend gemeld dat nog maar weinig docenten dvd's gebruikten.

Ik besefte dat de jonge technicus me als een dinosauriër beschouwde die zo iets ouderwets als een dvd gebruikte. Dat was wel een schok voor mij, omdat ik me levendig de tijd kon herinneren dat cd's en dvd's als het summum van de vooruitgang werden beschouwd. Maar dat moment is te situeren in de vorige eeuw, zo ergens in de jaren tachtig en dat is lang geleden.

Weg dvd-speler dus, maar om te tonen dat ik ondanks zijn achtbare leeftijd (57) toch nog enigszins mee ben met mijn tijd, kocht ik een draagbare computer van nu (2015) voor veel euro's (665). Een mens moet iets over hebben voor zijn studenten en zijn imago.

Ik dus fier naar de les met mijn splinternieuwe computer. Dvd in het schuifje en...niets. Tot mijn ontzetting gebeurde er niets! Omdat ik door ervaring met mijn dochter weet dat hoe jonger mensen zijn, hoe meer ze weten van informatica, riep ik een studente ter hulp. Gelukkig voor mijn zelfbeeld wist ook zij niet hoe het moest om die dvd afgespeeld te krijgen.

Ten einde raad vroeg ik bijstand van dezelfde technicus die me al niet erg subtiel gewezen had op mijn digitale achterlijkheid. "Ik steek een dvd in de schuif van mijn nieuwe computer en er gebeurt niets!" vertelde ik hem op een nauwelijks onderdrukte wanhopige toon. De technicus deed zelfs geen moeite om mijn computer te bekijken. “Dat is normaal," zei hij mij "met de nieuwste versies van Windows kan je geen dvd's meer lezen!"

Het zou om een kwestie van rechten gaan, wist hij me nog te vertellen, die Microsoft niet langer wenst te betalen omdat het aantal mensen dat nog naar dvd's kijkt de moeite van de investering niet waard is. Een naïeve consument koopt dus een computer, doet de moeite om te kijken of er wel een dvd-schuif aan het toestel is en moet dan constateren dat je daar wel dvd's kan instoppen maar dat je splinternieuw toestel die niet kan lezen.

Of toch wel. Er werd me verteld dat je software kan downloaden en dan kan je wel de schijfjes bekijken. Maar bijna niemand doet dat nog, want je kan op zoveel andere manieren films bekijken, dat de dvd op sterven na dood is.

De technicus had blijkbaar medelijden met de ouder wordende docent die voor hem stond en die het niet gemakkelijk had om bij te blijven. "Er is toch Youtube, daar vind je echt wel alles op"

Ik ontdekte inderdaad dat Youtube een goudmijn is voor wie zich wil verdiepen in de geschiedenis van de film. Ik wou aan mijn studenten de slotscène tonen van één van de films die een grote indruk op mijn gemaakt heeft: "2001, A Space Odyssey" van Stanley Kubrick. De enige overlevende astronaut komt na een hallucinante reis aan in een vreemde, gestileerde kamer, waar hij zichzelf ziet verouderen, sterven en herboren worden. Het is een magistrale les in filmisch raffinement waarbij Kubrick de kijker voortdurend op het verkeerde been zet door een verwarrend spel van veranderende camerastandpunten. Maar toen ik de scène die ik zowat uit mijn hoofd ken, aandachtig bekeek, besefte ik dat ze door een onverlaat gedemonteerd was: ingekort en zelfs met een soundtrack bedacht. Ik zag het verschil onmiddellijk, maar voor een ongeoefend oog is dit niet evident, omdat in de betiteling van Youtube niets erop wijst dat het hier niet gaat om de oorspronkelijke visie.

Dat zal je natuurlijk nooit overkomen met een vaste drager als een ouderwetse dvd. Want de digitalisering mag dan nu wel het symbool zijn van vooruitgang, maar we beseffen nog te weinig hoezeer we afhankelijk worden van enkele moeilijk te controleren megamaatschappijen zoals Google, die alles behalve neutraal zijn. Hun drijfveren zijn commercieel en elke vorm van ethiek is daaraan onderworpen. Hun edel streven is niet het bewaren van de artistieke productie, maar het vergroten van hun aantal gebruikers, waardoor hun reclame-inkomsten stijgen.

Het is een ietwat beangstigende situatie die we tegemoet gaan, die me doet denken aan de Orwells “1984”: er zal voor ons bepaald worden wat we zien en naar welke muziek we luisteren. Bij vele nieuwe autoradio's is de cd-speler ook verdwenen en kan je enkel gedownloade muziek gebruiken.

Door het verdwijnen van de vaste dragers als cd's en dvd's, geven we ons artistiek erfgoed uit handen. En zal er een dag komen dat niemand nog weet hoe die laatste scène van "2001" er nu werkelijk uitzag. Ik denk dat ik me snel nog een paar dvd-spelers ga kopen, voor die allemaal van de markt verdwenen zijn.