Grondwetgevende Vergadering moet nieuw tijdperk inleiden in Venezuela: vloek of zegen?

In Venezuela maken 545 nieuw verkozenen zich op om straks plaats te nemen in de omstreden "Asamblea Nacional Constituyente". Die Grondwetgevende Vergadering of constituante is zondag verkozen door ruim acht miljoen mensen, die 41 procent van de stemgerechtigden vertegenwoordigen - cijfers van de Venezolaanse kiescommissie die gecontesteerd worden.

Volgens de oppositie zijn er slechts drie miljoen mensen gaan stemmen. Ook het computerbedrijf dat de technologie voor de stembusgang aanleverde beschuldigt de kiescommissie van gesjoemel met de cijfers, waardoor de ware opkomst zeker één miljoen lager zou liggen. De kiescommissie ontkent in alle toonaarden.

Ook een groot deel van de westerse wereld en grote Latijns-Amerikaanse landen zoals Colombia, Mexico, Brazilië, Argentinië en Peru hebben de verkiezingen afgekeurd en weigeren de constituante te erkennen.

Het Vaticaan heeft vandaag opgeroepen om de Grondwetgevende Vergadering op z’n minst uit te stellen. Rusland en China houden zich op de achtergrond. In Bolivia en Ecuador wordt de constituante geprezen en Cuba beticht Amerika van een internationaal complot tegen Venezuela.

Onder dat noodlottig gesternte nemen de leden van de constituante straks hun intrek in het elliptische salon van het nationale parlementsgebouw in Caracas, net tegenover het halfrond waar de verkozenen des volks zetelen, in meerderheid leden van de oppositie. Enkel gescheiden door een patio en dat kan tellen, want het parlement is al meermaals het toneel geweest van bloedvergieten tussen opposanten en sympathisanten van de regering.

De ceremonie zal beginnen om 11 uur lokale tijd, dan is het 17 uur bij ons. Dat elliptische salon in het Venezolaanse parlement is van grote symbolische en artistieke waarde, met in de ovalen koepel een muurschildering van de Slag van Carabobo. Dat was een historische veldslag, in 1821 uitgevochten tussen de legendarische Simón Bolívar en z’n onafhankelijkheidsstrijders, om onder het juk van het koloniale Spanje uit te komen. Met een beslissende overwinning voor de rebellen, die tot de onafhankelijkheid van Venezuela leidde.

De nieuwe constituante komt er 18 jaar nadat wijlen president Hugo Chávez een nieuw Carta Magna heeft ingevoerd om z’n "Bolivariaanse revolutie" in de grondwet te verankeren. Toen, in 1999, liet Chávez het land officieel omdopen tot de Bolivariaanse Republiek Venezuela

De Grondwetgevende Vergadering moet een nieuwe grondwet schrijven en een staatshervorming voorbereiden. Onmogelijk te zeggen hoeveel tijd dat in beslag zal nemen, omdat het de constituante zelf is die dat zal bepalen. In 1999 werd er drieënhalve maand aan de grondwet geschreven. Volgens ingewijden zal er dit keer zeker een jaar werk zijn. President Maduro verzekert dat de tekst nadien zal worden goedgekeurd in een referendum, net zoals in 1999. De constituante krijgt ongelimiteerde macht en zal boven alle andere instituties staan, zelfs boven de president. Daarom is het uitkijken wie voorzitter wordt.

Van de 545 leden zijn er 364 territoriaal verkozen, één afgevaardigde per gemeente. De overige 181 verkozenen vertegenwoordigen acht sectoren: arbeiders, boeren & vissers, studenten, andersvaliden, inheemse volken, gepensioneerden, ondernemers & coöperatieven. Voor sommigen het bewijs dat de constituante een echte volksvergadering is, een voorbeeld van basisdemocratie om van onderuit, en vanuit alle lagen van de bevolking de immense problemen in Venezuela aan te pakken. Anderen benadrukken dat de verkiezingen werden gelimiteerd tot de sectoren waar Maduro nog steun geniet en de 5500 mensen die verkiesbaar waren dus allemaal in meer of mindere mate geaffilieerd zijn met de regering. Ook de oppositie (verenigd in een coalitie van een dertigtal partijen) was uitgenodigd om te participeren, maar koos voor de totale boycot. Welk initiatief er ook komt van de regering, de oppositie wil een absolute “regime change”.

Volgens de Venezolaanse regering is de constituante dus een initiatief voor vrede en dialoog; volgens de oppositie zal de oppermachtige constituante de macht van Maduro bestendigen en zal de de nieuwe grondwet de oppositie definitief buitenspel zetten en de democratie de doodsteek toebrengen. Later dit jaar zijn er gemeenteraadsverkiezingen in Venezuela en volgend jaar zijn er presidentsverkiezingen, tenzij de constituante anders beslist.

Zo goed als zeker is dat de eerste samenkomst van de Grondwetgevende Vergadering niet zonder slag of stoot zal verlopen. Het straatprotest gaat voort. Een kroniek van aangekondigde doden, niet in Colombia maar in Venezuela.