Migrantencarrousel met Turkije komt op gang

Turkije is met de Europese Unie overeengekomen dat het land vluchtelingen terug zal opnemen uit Griekenland. Griekenland kan de aanhoudende massale toestroom van vluchtelingen niet meer slikken en in ruil voor een flinke pot geld - 6 miljard euro - is Turkije bereid gevonden om boten te ontvangen met vluchtelingen die Griekenland worden uitgezet.

VRT-radioverslaggever Katrien Boon zag vanochtend in Mytilini, de hoofdstad van Lesbos, de eerste twee boten vertrekken. “Het zijn Turkse boten die geleased zijn door het Europese grensbewakingsagentschap Frontex. De boten hebben vluchtelingen meegenomen uit het gesloten vluchtelingenkamp hier op Lesbos. Die mensen werden vanochtend heel vroeg met bussen naar de haven gebracht en ingescheept.”

De ene boot had 63 mensen aan boord, de andere 68. Op het eiland Chios werden nog eens 66 mensen op een boot richting Turkije gezet. Het zou voornamelijk gaan om Pakistani, Bengalezen, Algerijnen en twee Syriërs. Niemand van hen zou asiel aangevraagd hebben in Griekenland.

Katrien Boon zag dat het transport begeleid werd door een enorme politiemacht. “Per vluchteling is er ook een Frontex-agent op de boten gestapt. Die zijn afgelopen weekend vanuit heel Europa hierheen gekomen.” De passagiersschepen vertrokken onder begeleiding van twee boten van de Turkse kustwacht en een politiehelikopter richting Turkije.

Aan de andere kant van de Egeïsche zee, in Turkije, werd er vanochtend ook een grote politiemacht op de been gebracht. Alles werd afgezet en er waren zijn drie waterkanonnen ter plaatse. Dat zag correspondent Kees Elenbaas, die de hele ochtend op de uitkijk stond in de havenstad Dikili, waar de vluchtelingen weer aan land kwamen.

Elenbaas zag in de verte hoe de boten vanochtend aanmeerden. Maar het was voor Elenbaas lastig om te zien wat er precies gebeurde, want de politie heeft een groot zeil opgehangen om de grote persmeute het zicht op de haven te ontnemen. "Alles werd in het werk gesteld zodat we niets konden zien van wat er gebeurde. Er was zelfs een wit spandoek over het dek van de boot gehangen."

De mensen werden buiten het zicht van de vele camera's van boord gehaald. Vermoedelijk werden ze in tenten geregistreerd en vervolgens werden ze op bussen gezet. "Maar waar naartoe, dat weten we nog steeds niet", zegt correspondent Elenbaas.

Bedoeling van de uitzetting van migranten is om hen te ontmoedigen om via de zuidelijke zeeroute naar Europa te varen met gammele bootjes. Want dat is de afgelopen maanden onophoudelijk gebeurd. Griekenland, sowieso al aan de financiële afgrond, kan die toestroom niet meer slikken en daarom werd er dus een deal gesloten met Turkije.

In het kader van die deal zijn in de Duitse stad Hannover vanochtend voor het eerste ook 16 Syriërs aangekomen uit Turkije. Voor elke Syrische vluchteling die Turkije vanuit Griekenland weer opvangt, moet Europa namelijk ook een Syriër opnemen uit de Turkse kampen. Later vandaag wordt nog een tweede groep verwacht.

Het plan om de vluchtelingen uit te zetten, wordt het plan-Samsom genoemd, naar de Nederlandse socialistische partlijleider Diederik Samsom. Samsom schoof het plan naar voren, maar de bedenker van het plan, is Gerald Knaus. De voorzitter van de Europese denktank ESI is somber over de uitvoering van het plan-Samsom. 

"De uitvoeringsplannen zijn op dit moment ontoereikend", zei de Duitser gisteravond in "Nieuwsuur" op de Nederlandse tv.  Knaus vreest dat er nog te weinig ambtenaren zijn om de asielaanvragen in Griekenland grondig te onderzoeken. Tegelijk vreest hij dat dat het verplaatsen van Syrische vluchtelingen uit Turkije naar elders in Europa niet voldoende zal werken omdat niemand zich verantwoordelijk voelt.