Orgaandonatie: "Registratie is belangrijk. Maar praat er vooral over"

Op dit moment kan u zich bij de stad- of gemeentediensten laten registreren als kandidaat-orgaandonor. Dat betekent dat u, bij overlijden organen wil afstaan, en dat nabestaanden hier geen bezwaar tegen kunnen hebben. 247.435 Belgen hebben dit al laten doen. Da’s een spectaculaire stijging in vergelijking met 2005, toen stonden er 32.557 mensen geregistreerd als kandidaat-donor.

Maar omgekeerd kan natuurlijk ook. 189.301 Belgen deden aan negatieve registratie. Zij gaven hiermee aan dat ze na overlijden geen organen willen schenken. Maar daartussen is er de grijze zone van mensen die niet geregistreerd staan. Volgens de wetgeving bent u dan automatisch donor, tenzij nabestaanden zich verzetten.

Regeringspartij CD&V wil nu dat meer mensen zich laten registeren al donor, en dat moet volgens de christendemocraten vooral eenvoudiger worden. “Mensen staan soms te lang op een wachtlijst en krijgen niet op tijd hulp. Op dit moment wachten nog 1.200 Belgen op een vervangorgaan”, zegt Kamerlid Nathalie Muylle. “De registratie via de stad of gemeente moet blijven. Maar de huisarts speelt ook een heel belangrijke rol. Registratie via hem of haar moet ook mogelijk worden. En daarnaast moeten we blijven sensibiliseren en informeren. Zodat mensen weten hoe orgaandonatie verloopt.”

Transplantatiecoördinator Luc Colenbie van het UZ Gent vindt registratie belangrijk. “Maar in mijn hele loopbaan heb ik het maar 2 maal meegemaakt dat een patiënt die na overlijden een orgaan heeft geschonken, ook daadwerkelijk geregistreerd stond als kandidaat-donor.” Het gros van het aantal donors zijn dus mensen die niet geregistreerd zijn. In dat geval wordt, als de patiënt door 3 artsen hersendood is verklaard, de vraag gesteld aan de familie hoe de overledene dacht over orgaandonatie. “En dan is het vooral belangrijk dat de nabestaanden weten welke mening u er over had. Praat er dus vooral over, bijvoorbeeld met je kinderen, ouders en partner. Zo weten zij wat te doen, als de vraag ooit gesteld wordt.” Het aantal nabestaanden dat zich verzet is trouwens behoorlijk laag, zo’n 12 tot 13%.

Al zijn er ook medische manieren om meer mensen te helpen. “De medische wereld is permanent op zoek naar alternatieven om mensen te helpen die dringend een nieuw orgaan nodig hebben”, zegt Colenbie. “Bijvoorbeeld donatie bij leven. Het is op dit moment al mogelijk om, terwijl je nog leeft, een stuk lever of een nier af te staan aan iemand met wie je een emotionele band hebt.” En er zijn nog andere manieren. “Donoren worden steeds ouder, waardoor de kwaliteit van de organen afneemt. Door het orgaan aan te sluiten op een speciale machine, kan de kwaliteit verbeterd worden”, zegt Colenbie.

Conclusie: Er zijn volgens CD&V meer geregistreerde orgaandonoren nodig. Toch is het aantal in iets meer dan tien jaar tijd spectaculair gestegen. Betekent dat dat er ook meer organen worden getransplanteerd? “Niet noodzakelijk”, zegt expert Colenbie. “Tien jaar geleden werden er 833 organen getransplanteerd, in 2015 waren dat er 944. Da’s geen spectaculaire stijging. Er spelen ook veel meer elementen mee. Een kandidaat-donor moet vooral matchen met een zieke patiënt. Ze moeten bijvoorbeeld dezelfde bloedgroep hebben, en de donor moet een orgaan van goede kwaliteit beschikbaar hebben. Als dat er niet is, kan er geen donatie zijn.”