Noord-Korea en de Verenigde Staten op ramkoers: 5 vragen

"Trump heeft natuurlijk eerder al straffe uitspraken gedaan die niet per se in daden resulteren", zegt VRT-journalist Tom van de Weghe. "Hij gebruikt bv. heel vaak de woorden: "as the world has never seen before" -zoals de wereld nog nooit gezien heeft nvdr.-, dat zijn bijna zijn stopwoorden geworden. Maar nu tilt hij de crisis met Noord-Korea naar een veel hoger niveau. We moeten al bijna teruggaan naar de tijd van de Amerikaanse president Harry S. Truman (1945-1953) om iets gelijkaardigs te zien, dat is precies 72 jaar geleden. Toen zei Truman ook dat de wereld iets ging meemaken, "vuur vanuit de lucht", klonk het. Toen heeft hij de atoombommen gegooid op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki. Truman heeft dan de daad bij het woord gevoegd en de vraag is nu: doet Trump dat ook?"

"Guam is op zich een onooglijk klein eilandje in de Pacific, op 3.500 km van Noord-Korea met 162.000 inwoners maar het is van gigantisch strategisch belang", zegt Van de Weghe. "Het is het meest westelijke punt van de Amerikaanse militaire macht, het puntje van de speer zoals gezegd wordt. Er liggen twee belangrijke legerbasissen, 12.000 soldaten en het is goed voor een enorme vloot van oorlogsbodems en bommenwerpers. Als het tot een Amerikaanse aanval komt op Noord-Korea zal het van daaruit gebeuren. Vandaar dat de Noord-Koreanen eerst op Guam zullen richten, maar dat dreigement is niet nieuw, laten we dat vooral niet vergeten."

"We hebben de voorbije maanden al vaker gezien dat de Noord-Koreanen intercontinentale raketten kunnen afvuren", legt Van de Weghe uit. "Er zijn genoeg testen geweest, maar kunnen die raketten ook ver genoeg of welgemikt ergens neerkomen? Dat blijft onduidelijk. Er werd altijd aangenomen dat het nog een jaar of vijf zou duren vooraleer ze op de raketten kernkoppen konden vervoeren, nu zou dat blijkbaar al sneller kunnen dan verwacht. Maar laat één ding duidelijk zijn: de Noord-Koreanen hebben die wapens nooit ontwikkeld met de bedoeling om Amerika aan te vallen, maar wel als afschrikkingsmiddel, om een Amerikaanse aanval af te houden, als een soort van levensverzekeringsregime dus."

"Als je het mij vraagt, is er in heel deze crisis maar één ongeleid projectiel waarvan we niet met zekerheid weten hoe hij zal reageren en wat hij gaat doen", zegt Van de Weghe. "Dat ongeleid projectiel is Donald Trump. Het is niet verstandig wat hij nu doet: hij voert de retoriek op en reageert op dreigementen die al jaren vanuit Noord-Korea komen. Ook militaire analisten vinden het verkeerd dat hij nu meestapt in dat bombastische taaltje dat we eigenlijk uit Noord-Korea verwachten. Er is nu haast geen point of return meer."

"Eigenlijk doet hij nu hetzelfde als wat hij altijd heeft veroordeeld bij zijn voorganger Obama; hij trekt een soort rode lijn in het zand. Obama heeft die nooit kunnen waarmaken: hij heeft Syrië bv. nooit aangevallen na het gebruik van chemische wapens daar. Zal Trump nu hetzelfde doen of juist niet, dat is die onzekere factor. Amerika is nu niet klaar voor een verwoestende oorlog die gigantisch veel doden kan veroorzaken."

"Trump dreigt ook het Amerikaanse strategische voordeel uit handen te geven: dat is berekend en voorbereid deze crisis aanpakken en je niet storten in een avontuur zonder einde. Het was bv. president Theodore. Roosevelt (1901-1909) die ooit zei: speak softly but carry a big stick -je moet niet roepen maar militair goed voorbereid zijn nvdr.- Trump lijkt dat nu vergeten."

"Voor buurlanden Japan en Zuid-Korea zijn het natuurlijk bangelijke tijden", legt Van de Weghe uit. "Ze zijn al decennia gewoon aan die stoere taal uit Pyongyang. Ze hebben daarmee leren leven, alleen is het Witte Huis nu bemand door een president die heel onvoorspelbaar is."

"Het is deze week overigens 72 jaar geleden dat de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki werden gegooid. Japan denkt eraan om over te schakelen van een verdedigingsleger naar een aanvalsleger, zodat het zelf dreiging kan tegengaan. Dan krijgen we een ander verhaal."

"In elk geval: een oorlog in de regio zal zwaar voelbaar zijn, want de belangrijkste economische motoren van de wereld zijn daarbij betrokken. En laten we vooral ook China niet vergeten. Hoe gaat dat land reageren op een oorlog met bondgenoot Noord-Korea? Zij zullen er alles aan doen om een ontwrichtend conflict te vermijden en zelfs het scenario om zelf Noord-Korea binnen te vallen en orde op zaken te stellen is helemaal niet ondenkbaar voor Peking."