Gesprekken over Cyprus afgesprongen
De onderhandelaars waren er negen dagen geleden aan begonnen. Een eerste gespreksronde, begin dit jaar, was jammerlijk doorkruist door een provocatie van Grieks-Cypriotische kant. Op initiatief van extreme nationalisten had het parlement toen het plan goedgekeurd dat scholen verplicht een referendum zouden moeten herdenken uit 1950, over aanhechting van Cyprus bij Griekenland. Dat was toen voor de Turks-Cyprioten en Turkije het signaal om de onderhandelingen af te breken.
In Crans Montana ging het dus om een tweede poging in een half jaar tijd. Ook nu is het niet gelukt. De laatste sessie, tot laat in de nacht van donderdag op vrijdag, verliep naar verluidt rumoerig en grimmig, ‘met drama en geschreeuw’ verklapte een diplomaat.
Aanwezigheid Turkse soldaten als knelpunt
VN-secretaris-generaal Guterres weigerde één specifiek knelpunt te noemen waarop het deze keer is stuk gelopen. Toch is het geen geheim dat de aanwezigheid van 30.000 Turkse soldaten in Noord-Cyprus één van de moeilijkste knopen was om door te hakken. Turkije en de Turks-Cyprioten weigerden op dat punt veel toegevingen te doen, terwijl de Grieks-Cyprioten ten minste een forse inkrimping van die troepenmacht willen.
Impact overstijgt Cypriotische grenzen
De mislukking van de conferentie over Cyprus is ook in een ruimere context van belang. Cyprus was wellicht nog het enige dossier waarin er sprake was van een toenadering tussen Europa (met Cyprus en Griekenland) en Erdogans Turkije. Nu ook dat weer verstoord is, gaapt er zo mogelijk nog een diepere kloof tussen beide. De sluimerende spanningen tussen Turkije en Griekenland in de Egeïsche Zee kunnen op die manier makkelijker escaleren.