Krijgen we nu een brexit of niet?

Ik zou geen stuiver meer geven voor de politieke carrière van Theresa May. Voorlopig blijft ze nog haar partij en de regering leiden, maar ze heeft eigenlijk geen macht meer. Ze is aan de macht, maar ze heeft geen macht. Haar geloofwaardigheid als politica is nihil geworden. Bovendien heeft haar bezoek aan de rampplek van de brand in een torenflat in North Kensington, waar ze enkel met de brandweertop in gesprek ging, de plaatselijke bevolking razend gemaakt. Dat speelde in het voordeel van Labour-frontman Jeremy Corbyn, die net als May een bezoek bracht aan de plek van de ramp, en wel een luisterend oor bood aan de lokale bevolking.

Niemand wil bovendien de ondankbare functie van Theresa May overnemen. De overname van haar functie staat gelijk aan politieke zelfmoord, want zij moet regeren met een minderheidskabinet dat ten dode is opgeschreven.

Aan voorspellingen over de Britse politiek ga ik me niet meer wagen. Zeker niet na al de onverwachte ontwikkelingen en de dollemansrit van het voorbije jaar. De Britse regering wil nog steeds een brexit doorvoeren, maar de vraag blijft welke vorm die zal aannemen. Krijgen we een harde of een zachte brexit? De Conservatieven zijn verdeeld: brexiteers, bang dat hun project in de soep loopt, blijven de verzwakte May voorlopig steunen. Eén van hen is Michael Gove. Gove, minister van Milieu, Landbouw en Visserij, is namelijk een grote voorstander van het verlaten van de gemeenschappelijke markt en de douane-unie, de zogenoemde harde brexit.

Aan de andere kant heb je Damian Green, een zelfverklaard voorstander van het EU-lidmaatschap, die samen met twee recent benoemde adviseurs van Theresa May in de regering de druk opvoert voor een milde brexit-variant. We weten voorlopig dus niets over de Britse brexitplannen. Het kabinet is op dit moment te verdeeld om er een peil op te trekken.

De DUP, de radicaal-protestantse Democratic Unionist Party uit Noord-Ierland, zal boter bij de vis eisen bij de regeringsonderhandelingen. De partij is namelijk voorstander van een zachte brexit en wil geen “harde grens” creëren tussen Noord-Ierland en de Ierse Republiek. Zij zal eisen op tafel leggen bij de verdere onderhandelingen en onder andere meer geld vragen voor de Noord-Ierse economie.

Sommigen verwijten Theresa May nu al dat ze gewoon de steun van de DUP afkoopt. “Votes for money”, hoor je nu al zeggen. Mogelijk zal de DUP ook een herstel eisen van de protestantse Oranjemarsen door de katholieke wijken van Noord-Ierland, wat voor de katholieke bevolking daar volledig onaanvaardbaar is. Als May daar in toegeeft, komt het vredesproces in het land dus zwaar op de helling te staan.

Europa staat open voor een blijvend EU-lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk. Maar daar staat volgens Guy Verhofstadt, de brexit-onderhandelaar namens het Europees Parlement, iets tegenover: Theresa May zal toegevingen moeten doen. Verhofstadt zegt nu al met zo veel woorden dat er van een mogelijke korting op de bijdrage van de UK aan het EU-budget geen sprake meer zal zijn. Als, áls het Verenigd Koninkrijk in de toekomst misschien op de brexit terug zou willen keren. Wat dus verre van waarschijnlijk is. Maar zoals ik al zei: vraag me geen voorspellingen te doen over de Britse politiek…

Ik moet zeggen dat ik die strenge, volgens mij revanchistische houding van de EU niet helemaal begrijp. Europa en het Verenigd Koninkrijk moeten er samen het beste van maken. De Britten straffen voor hun keuze, dat hoort daar niet bij.

Tja, wie zal het zeggen? Theresa May zette in maart haar handtekening onder Artikel 50, dat de onderhandelingen over het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie officieel in gang zet. Bestaat er een procedure om de werking van dat artikel een halt toe te roepen? Kunnen de Britten nog op hun stappen terugkeren? Dat is voer voor specialisten Europees Recht. Gebeurt het wel, dan moet er een reeks nieuwe procedures opgestart worden waarbij zevenentwintig landen tot een zelfde akkoord moeten zien te komen.