Nieuwe diersoort ontdekt in de Gentse Blaarmeersen

Onderzoekers van de Universiteit Gent hebben in de Blaarmeersen in Gent een nieuwe diersoort ontdekt. Het gaat om een microscopisch kleine nematode of rondworm, die leeft in en op insecten en in paddenstoelen. Merkwaardig is dat de wormpjes naaldvormige kristallen in hun darmen hebben.
Een nematode die soja-bonen aantast en haar ei (archief).

De nieuwe soort rondworm werd dus gevonden in de Blaarmeersen, een groen recreatiegebied met een vijver aan de Gentse Watersportbaan, maar wellicht komt de soort, die zich verplaatst via insecten, ook voor op andere plaatsen in de wereld.

Vermoedelijk werd ze nog nooit ergens anders gevonden, omdat maar weinig mensen op zoek gaan naar organismen die in paddenstoelen leven.

De nieuwe soort werd Abursanema quadrilineatum genoemd, omdat ze tot het geslacht Abursanema behoort en vier laterale strepen heeft.

Plantenparasiet

Deze nieuwe soort ziet eruit als een plantenparasiet, ze heeft namelijk een stekel die normaal gebruikt wordt om plantensappen op te zuigen, maar ze is het in feite niet.

De studie van de evolutie van nematoden en hun relaties met andere organismen is belangrijk om vormen die parasiteren op planten beter te begrijpen en ze uiteindelijk te kunnen bestrijden.

Zo is ontdekt dat nematoden genetisch materiaal van bacteriën hebben ingebouwd in hun eigen DNA om planten binnen te dringen, wat nog een stap verder is dan bijvoorbeeld een koe die bacteriën nodig heeft in haar pensmaag om gras te kunnen verteren.

Kristallen in de darmen

De darm van de pas ontdekte soort is gevuld met naaldvormige kristallen. Ondanks verwoede pogingen, onder andere onderzoek met een elektronenmicroscoop met 10.000 x vergroting, bleek het niet mogelijk  de exacte structuur en de functie van deze kristallen te achterhalen.

Vermoedelijk hebben de kristallen iets te maken hebben met de relatie van de rondwormen met insecten. De soort heeft namelijk een stadium waarin ze leven op insecten, en een stadium waarin ze leven in insecten. Op die manier kunnen ze dankzij de insecten van paddenstoel naar paddenstoel gaan.

Het onderzoek naar de nieuwe soort kadert in een doctoraatsonderzoek aan de UGent dat de relatie tussen nematoden en paddenstoelen onderzoekt, en een doctoraat waarin een groep van evolutionaire voorlopers van plantenparasieten wordt bestudeerd. Het onderzoek is gepubliceerd in "Zoologischer Anzeiger".

Rondwormen

Rondwormen of nematoden zijn wormpjes die vrijlevend voorkomen in zowat elk ecosysteem, van de polaire regio’s tot de tropen. Er zijn dan ook erg veel soorten, meer dan 25.000 ervan zijn wetenschappelijk beschreven.

Er zijn soorten die wel 8 meter lang kunnen worden, maar de meeste zijn microscopisch klein en kunnen met het blote oog niet gezien worden.

De meeste voeden zich met bacteriën en schimmels en zijn dus niet schadelijk, maar er bestaan ook nematoden die als parasiet leven op mensen, dieren of planten.

Een "beroemde" rondworm is Caenorhabditis elegans of C.elegans, die gebruikt wordt als modelorganisme. Die organismen worden gebruikt als model voor genetisch en ander biologisch onderzoek, en ze worden dan ook veel gebruikt in laboratoria. Andere modelorganismen zijn onder meer fruitvliegen, zebravissen, kippen, muizen en bruine ratten.

C.elegans was de eerste meercellige eukaryoot - een organisme waarvan de cellen minstens één celkern bevatten - waarvan het genoom volledig in kaart werd gebracht.

Meest gelezen