Alles wat u moet weten over de nieuwe hoofdzetel van de NAVO

Het ontwerp van het streng beveiligde gebouw wijst op acht in elkaar gehaakte vingers. Het nieuwe hoofdkwartier ontving vandaag bij de inhuldiging de staats- en regeringsleiders van de NAVO-lidstaten (momenteel 28 landen, binnenkort 29 met Montenegro), onder wie de Amerikaanse president Donald Trump en de Belgische koning Filip.

Het gebouw zal pas "na de zomer" volledig operationeel zijn door (nieuwe) vertragingen die te wijten zijn aan informaticasystemen, vertrouwden NAVO-functionarissen tijdens een exclusief bezoek dat werd georganiseerd voor een kleine groep journalisten.

Tijdens een Atlantische top in 1999 viel de beslissing voor het nieuwe gebouw. Het huidige hoofdkwartier is opgetrokken in 1967, toen om 15 lidstaten onderdak te bieden. België aanvaardde het nieuwe hoofdkwartier op Belgisch grondgebied, nadat de Franse president Charles de Gaulle de verdragsorganisatie zijn land had "uitgewezen".

De huidige vertrekken zijn momenteel verzadigd en bijna één kantoor op de vijf (17 procent) is gevestigd in een tijdelijke module. Bovendien vereist het oude hoofdkwartier een continu en duur onderhoud, in tegenstelling tot het nieuwe gebouw.

De bouw van het nieuwe hoofdkwartier (NHQ in het jargon, voor "New Headquarters"), tegenover het oude gebouw, begon in december 2010. Sinds 2004 heeft België de leiding over het merendeel van de bouwwerkzaamheden, uitgezonderd de binneninrichting van de vertrekken van delegaties van vier landen: de VS, Canada, Frankrijk en Groot-Brittannië. De bouw liep jaren vertraging op, onder meer door de veiligheidsmaatregelen die de NAVO heeft opgelegd aan ondernemers, leveranciers en het personeel van de werf (gemiddeld 600 mensen, met pieken tot 1.200).

Een internationaal consortium met zetel in Londen ontwierp het gebouw: SOM+Assar-Skidmore, Owings & Merril, Inc, met de Belgische partner Assar. Het consortium koos voor een gigantisch gebouw bestaande uit acht grote vleugels (de vingers van in elkaar gehaakte handen) en vier kleinere vleugels.

Het gebouw is opgetrokken op het oude vliegveld van Evere, dat tijdens de twee wereldoorlogen is gebombardeerd. Tijdens de bouwwerkzaamheden zijn 600 niet ontplofte springtuigen aangetroffen, aldus Stoltenberg.

In het midden van het gebouw bevindt zich een grote hal: de Agora, vijftig meter breed en 32 meter hoog, de wettelijke limiet door de nabijheid van de luchthaven Brussels Airport. De Agora is een verplicht doorgangspunt, om "overleg aan te moedigen", aldus een verantwoordelijke. Wie van het ene uiterste van het gebouw naar de andere kant wil gaan, heeft daar vijftien tot twintig minuten voor nodig.

De veiligheid is primordiaal voor de NAVO, "ook al is het niet het militaire hoofdkwartier". Het gebouw is beschermd tegen ontploffingen. Meer dan duizend bewakingscamera's, bestuurd in tientallen controlezalen, bewaken alle hoeken van het hoofdkwartier. De dubbele omheining zit vol sensoren. "Er is geen ondergrondse bunker", verzekerde de NAVO, zonder het bestaan van een "safe room" te bevestigen, waar de belangrijkste functionarissen zouden kunnen schuilen in geval van een incident. Daarnaast is cyberveiligheid ook een constante bezorgdheid van de NAVO, die vorig jaar honderden cyberaanvallen registreerde.

Ongeveer 300 mensen werken al in de nieuwe gebouwen. De verhuis van de 4.200 anderen zal twaalf weken in beslag nemen, eens het licht op groen is gezet en de problemen rond informaticaveiligheid zijn opgelost. De NAVO zal dan ook zowat 42 kilometer aan archieven "naar de andere kant van de straat" moeten verhuizen.

De oude site zal opnieuw aan België worden overgedragen. Ons land heeft nog geen beslissing genomen over de lotsbestemming van het terrein.