"Belgische diplomaat is in de val van Donald Trump getrapt"

Eigenlijk had het niet tot een stemming moeten komen over de nieuwe leden voor de VN-Vrouwenrechtencommissie. Er waren evenveel kandidaten als vacante posten. In dat geval - een clean slate - wordt meestal gewoon vastgesteld dat de desbetreffende landen verkozen zijn en is er doorgaans ook geen voorafgaand overleg tussen de diplomatie en regering.

"Maar blijkbaar hebben de Verenigde Staten net voor de vergadering voor een stemming gevraagd en is de diplomatie in snelheid gepakt", weet Els Van Hoof. In "Villa Politica" zei Gwendolyn Rutten in dat licht het volgende: "Ik denk dat de diplomatie hier een fout heeft gemaakt. Soms gaan de dingen heel erg snel. Ik vrees dat we in de val van Donald Trump zijn getrapt."

Er was kennelijk maar een paar uur tijd om overleg te plegen tussen de diplomatie en het kabinet van minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders. Nochtans heeft de Belgische ambassadeur bij de VN heel wat ervaring. "Wellicht heeft hij dit onderschat en heeft de ambassadeur gewoon gehandeld onder het motto business as usual", denkt Parlementslid Van Hoof. "Het positieve aan deze discussie achteraf is dat de rode lijn nu wel duidelijk is geworden en dat het belang van vrouwenrechten nu misschien ook mag doordringen in de diplomatieke relaties."

Volgens CD&V-politica en voorzitter van Vrouw & Maatschappij Els Van Hoof is de achterliggende strategie van de Verenigde Staten duidelijk. "Zij hebben dat gedaan om de relevantie van de commissie onderuit te halen. We weten dat de Trump-administratie de seksuele en reproductieve rechten van de vrouw niet hoog in het vaandel draagt. Achter de schermen wordt gezegd dat de Pro-Life-beweging (die strijdt tegen abortus, nvdr.) de regering van Trump heel erg beïnvloedt, ook op internationaal vlak."

Die vermeende strategie van de Verenigde Staten lijkt alvast enigszins aan te slaan. Eerder vandaag riep N-VA-Kamerfractieleider Peter De Roover op om voortaan alle aanbevelingen van de VN-Commissie Vrouwenrechten naast zich neer te leggen nu Saudi-Arabië daar verkozen is tot lid.

Maar is de verontwaardiging over de toetreding van Saudi-Arabië tot de VN-vrouwenrechtencommissie wel terecht? Cees Flinterman - Nederlands hoogleraar internationaal recht en oud-lid van de VN-commissie - vindt van niet. "Ik begrijp de verontwaardiging, maar tegelijk is die verontwaardiging niet helemaal op goede gronden gebaseerd."

"De commissie is bij uitstek het forum waar landen bijeenkomen en elkaar aanspreken over vrouwenrechten. Ook Saudi-Arabië zal hierover kunnen aangesproken worden en ik heb de ervaring dat dit ook zal gebeuren. De toetreding van Saudi-Arabië is een steuntje in de rug en een stimulans voor de vrouwen in dat land om hun regering ter verantwoording te roepen." Bovendien zal de commissie niet vleugellam worden met Saudi-Arabië als lid. Er wordt namelijk gestemd met gewone meerderheid.

Professor Flinterman nuanceert verder: "De situatie van de vrouwenrechten in Saudi-Arabië zal nu niet fundamenteel heel snel veranderingen. Dat is een heel lang proces. Maar ook bij ons is dat een heel lang proces geweest en het beginsel van gelijke berechtiging is nog altijd niet helemaal gerealiseerd."

Bij een clean slate (evenveel kandidaten voor evenveel posten) is er normaal gezien geen stemming over nieuwe leden voor de VN-vrouwenrechtencommissie, en dus ook geen overleg tussen diplomatie en regering. Nu kwam het op het laatste moment dus wel tot een stemming waarbij onze diplomaat bij de VN "ja" heeft gestemd voor de toetreding van Saudi-Arabië. Volgens kenners had hij zich in dit geval beter onthouden. Van de 54 stemmen, kreeg Saudi-Arabië overigens 47 ja's en 7 nee's. 

Bevoegd minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders laat alvast weten dat hij niet op de hoogte was. "We horen dat de zaak is blijven steken op het kabinet van Buitenlandse Zaken", zegt VRT-journalist Bart Verhulst. "Bij de meerderheid hoor je dat de fout niet bij Reynders zelf ligt, maar bij de diplomatie of kabinetsmedewerkers."

De minister zegt dat zijn diensten wel hun job hebben gedaan. Hij laat nu de procedures veranderen. In het verleden is het overigens nog gebeurd dat een minister van Buitenlandse Zaken niet op de hoogte was van een stemming én dat een diplomaat anders stemde dan wat de regering had gewenst.