Let’s talk about sex - Yasmia Setta

Yasmia Setta is projectmedewerker positieve identiteitsontwikkeling bij Mondiaal Socio-Cultureel Centrum jeugd, studente aan UAntwerpen en bestuurslid bij de vereniging van jonge Moslims Muslinked & Amana.

Wanneer ik op het werk met onze jongeren, een diverse groep 16 plussers, in gesprek ga over thema’s zoals seksualiteit, nemen ze geen blad voor de mond. Ze hebben een duidelijke mening maar tegelijk scheeuwen ze uit dat ze hongerig zijn naar kennis.

Ze krijgen te weinig informatie. Niet op school. Niet thuis. Ze willen het een plek geven in hun levensbeschouwelijke of culturele achtergrond maar kunnen er geen kant mee op. Het taboe domineert, ook bij volwassenen.

Het onderwijs hoort onze kinderen en jongeren voor te bereiden op ‘het echte leven’. In de lagere school beperkt seksuele voorlichting zich, volgens het leerplan, tot “Het kunnen waarnemen van lichamelijke veranderingen bij zichzelf en leeftijdsgenoten en deze herkennen als normale aspecten in hun ontwikkeling.”

In het secundair onderwijs gaat het een stapje verder. Jongeren moeten de bouw, werking en onderlinge samenhang van het skelet, zintuigen en zenuwstelsel kunnen beschrijven.

Onvoldoende als je het mij vraagt. Seksuele voorlichting blijft beperkt tot een biologisch verhaal. Wat dan met de relationele en emotionele aspecten zoals gevoelens, veiligheid en vertrouwen die een essentieel deel zijn van een gezonde seksuele relatie?

De toenemende diversiteit in de klas vormt ongetwijfeld een bijkomende uitdaging. Leerkrachten hebben vaak onvoldoende bagage om seksualiteit bespreekbaar te maken, rekening houdend met het (levensbeschouwelijk) referentiekader van elke leerling.

Het is in ieders belang om de verschillen tussen culturen en religies te benoemen en te bespreken, zodat er ook naar overeenkomsten kan worden gekeken. Ook ouders zouden hierin betrokken moeten worden. Dit is echter niet evident, want het taboe is hardnekkig en ouders weten vaak zelf niet hoe het gesprek aan te gaan.

Wanneer we kijken naar het bespreekbaar maken van die seksualiteit merk je een opvoedingsverlegenheid bij ouders. Hoe kunnen we dit doorbreken? Kan religie hierin een rol spelen? In de islam is er een belangrijke profetische uitspraak "Er is geen schaamte in het geloof". Deze uitspraak ontkracht de misvatting dat er niet over seks gesproken mag worden. Het is juist de taak van ouders en andere opvoeders om te spreken over dit soort zaken.

Is het dan een cultureel verschijnsel? Experte Shereen El Feki trok vijf jaar door het Midden-Oosten om met mensen over seks te praten. In haar zoektocht kwam ze een wijze Egyptische gynaecologe tegen die zei: “In Arabische landen is seks het omgekeerde van sport, iedereen praat over voetbal, maar niemand speelt het. Maar seks, iedereen doet het, terwijl niemand erover wil praten.”. Volgens El Feki is seksueel conservatisme een recent fenomeen.

Onze jongeren zitten met vragen ongeacht afkomst, religie, geslacht en leeftijd. Het is aan ons om onze verantwoordelijkheid op te nemen, om onze kinderen en jongeren wegwijs te maken en te begeleiden in hun ontwikkeling.

Verliefd zijn is oké. Seksuele gevoelens zijn normaal. Al wat jij, ouder, leerkracht en opvoeder hen meegeeft zal hun ontwikkeling ten goede komen en hen weerbaar maken tegen misbruik. Leer hen de verschillende perspectieven waarin ze opgroeien.

Seks is meer dan enkel de daad. Er gaan diepe emoties mee gepaard en daar horen we ook over te praten met jongeren zodat ze er geen negatieve ervaring aan overhouden. Respect voor elkaar overstijgt elke religie en cultuur.