Bij Vlaamse expat in Londen zindert uitslag referendum nog na

Koffertjes rollen af en aan in de drukke gangen van Saint-Pancras. Dit station is de brug naar de Europese Unie. Je hoort er Engels, Frans, Nederlands… toeristen hangen rond in de winkeltjes met Britse snuisterijen als fudge en shortbread, andere reizigers eten nog snel een pasta of een soep in een van de vele Europese snackbars. In een Franse koffiezaak vlak bij de uitgang van de Eurostar heb ik afgesproken met de Belgische fotografe Eva Vermandel.

Ik ontmoette haar vorig jaar aan de vooravond van het referendum, op de herdenking van de vermoorde Labour-politica Jo Cox. Ook toen al was ze een vurig tegenstander van de brexit. Eva Vermandel woont al twintig jaar in Londen, is niet genaturaliseerd en kon dus niet stemmen. De uitslag van het referendum zindert 9 maanden later nog fel bij haar na.

"De mensen hier in Londen leven met een gevoel van rouw. In de rest van het land, waar ze vooral Leave hebben gestemd heerst er een waanidee, ingegeven door een soort van hoogmoed, dat zij het bij het rechte eind hebben."

Van de oppositie moet je niet veel verwachten, zegt Eva Vermandel. Labour ligt in de touwen, alleen de liberaaldemocraten bieden nog een beetje weerwerk, maar die staan politiek te zwak. Bovendien is Theresa May een sterke persoonlijkheid, ze komt heel kordaat over en veel Britten gaan mee in haar verhaal. Maar de mensen die voor de brexit hebben gestemd, begrijpen volgens Eva Vermandel niet wat voor donkere wolk er hen boven het hoofd hangt. "Ik kan hier nog weg als EU-burger, maar de Britten zullen niet meer vrij kunnen reizen naar de EU, door de economische gevolgen zal de ongelijkheid in de maatschappij toenemen."

"Veel mensen die voor de brexit hebben gestemd, hebben zich afgezet tegen vreemdelingen, ook tegen ons", stelt Eva Vermandel vast. Ze beseffen niet dat die multiculturele maatschappij juist een verrijking is, die trouwens niet zal ophouden na de brexit. Eva zelf geeft les in fotografie aan een Londense universiteit. De academische wereld ziet de uitstap ook met schrik tegemoet. "Heel wat academici die ik ken maken al plannen om te verhuizen. Nu al zijn er projecten die op een laag pitje worden gezet of misschien worden afgeschaft omdat ze geen subsidies meer krijgen."

Eva Vermandel trekt hard van leer tegen het referendum, dat ze een ondemocratische manier van beslissen vindt, omdat je mensen vraagt om te beslissen over iets waar ze zo weinig van afweten: “Je vraagt toch niet aan een hartspecialist om een toilet te maken, net zo min als je aan een loodgieter vraagt op een openhartoperatie uit te voeren?”

Toch hoopt de Belgische dat de brexit de laatste stuiptrekking is van een oude krampachtige generatie. Ze heeft de voorbije maanden gezien hoe de jeugd zich heeft geroerd met blogs en campagnes en protest. “Daarom denk ik dat alles over tien, twintig jaar wel op zijn poten zal terechtkomen. Hoop ik.“