Thomas Vanderveken na slachthuisschandaal: “Is biovlees beter”? Wij zochten het uit

Een slachthuis in Tielt kwam gisteren zwaar onder vuur te liggen door undercoverbeelden van dierenrechtenorganisatie Animal Rights waarin te zien is hoe varkens in het West-Vlaamse slachthuis worden mishandeld en onverdoofd worden gekeeld. Vlaams minister van Dierenwelzijn Ben Weyts (N-VA) trok diezelfde dag nog de vergunning voor het slachthuis in. Ook de Federatie van Belgisch Vlees vond het “bijzonder pijnlijk” om vast te stellen dat dierenwelzijn “voor een aantal personeelsleden van het Tieltse slachthuis van compleet ondergeschikt belang is” en betreurde dat dergelijke toestanden het imago van een ganse sector besmeuren.

Wie ook de beelden van het Tieltse slachthuis gisteren heeft bekeken, is presentator Thomas Vanderveken. “Walgelijk”, beschrijft hij de beelden in een reactie aan onze redactie. “Ik ben een bewuste vleeseter”, gaat Vanderveken verder. “Zelf koop ik alleen biovlees. Vlees mag voor mij iets meer kosten, ik kan het ook moeilijk laten. Als dieren een stressloze, pijnloze dood sterven, dan ik dat voor mezelf verantwoorden als zijnde “het maakt deel uit de voedselketen en van the circle of life”. Maar ik heb het steeds moeilijker met dat goedpraten, het is niet meer zo vanzelfsprekend. Want wat baat een mooi leven als een einde zo gruwelijk is?”

En dus vraagt Vanderveken zich af of biovlees beter is op dat vlak? Want anders houdt hij liever helemaal op met vlees te eten.

Vooraleer we verder gaan met het beantwoorden van de vraag: de praktijken die te zien waren op de undercoverbeelden van het slachthuis in Tielt, is niet de gangbare zaak in slachthuizen. Zo zijn er ook wel degelijk controles op dierenwelzijn, die worden uitgevoerd door dierenartsen. Wat er precies is foutgelopen in het slachthuis in Tielt, moet het onderzoek nog uitwijzen. Maar dat neemt niet weg dat het wel interessant is om even stil te staan bij de verschillen tussen biovlees en “gewoon vlees”.

Biovlees en “gewoon vlees” worden wel degelijk in dezelfde slachthuizen geslacht. Maar niet elk slachthuis verwerkt biovlees, daar is namelijk een apart biolabel voor nodig. “Biovlees moet dus worden geslacht in een slachthuis dat daarvoor erkend is”, legt Paul Verbeke, expert in de afzet van bioproducten (Bioforum), uit. “Zo’n biolabel wordt gecontroleerd door erkende en onafhankelijke controle-organen. Zo zijn er drie in ons land: Tüv Nord Integra, Certisys en Quality Partners." De controle van die controle-organen komt dus bovenop de controles die slachthuizen sowieso al hebben.

De controle-organen gaan na of de wetgeving voor de biologische productie in slachthuizen met een biolabel wordt nageleefd. Zo gaan ze bv. na of er niet meer biovlees het slachthuis buitengaat dan er binnenkomt. Over de behandeling van de dieren staat er verder ook voorgeschreven dat de duur van het vervoer van de dieren (dus ook dat tot het slachthuis) tot een minimum moet beperkt worden. Daarnaast mag men ook geen gebruik maken van elektrische dwangmiddelen bij het uitladen van de dieren.

Maar wat de slachtwijze betreft is er dus geen verschil tussen biovlees en gewoon vlees. Al zal het (extra) controleorgaan dat er is voor slachthuizen met een biolabel ook nog eens op dierenwelzijn controleren. Maar het is dus niet zo dat er zoiets als een “bioslachthuis” bestaat. Dat zou ook niet rendabel zijn, valt te horen in de sector. “De markt daarvoor is niet groot. Zeker niet voor varkens”, zegt Bart Vergote, woordvoerder voor de varkenshouders van het ABS en zelf ook varkensboer. Even terzijde: ook wat vlees voor supermarkten en slagers betreft, is er wat betreft slachtwijze of slachthuizen geen verschil.

Het grote verschil tussen biovlees en gewoon vlees zit hem dus niet in de slachtwijze, maar wel in de levenswijze. “Biologisch vlees is iets diervriendelijker", zegt Stijn Bruers, doctor in zowel Wetenschappen als Moraalfilosofie. "Maar", zo voegt hij er meteen aan toe, "als je alle factoren bekijkt is het verschil maar klein". “De dieren in de biologische veeteelt zijn iets minder productief en leven langer. Ze hebben ook minder gezondheidsproblemen doordat er minder overproductie is. Ze leven ook vaak in een grotere ruimte, en hebben vrije uitloop waardoor ze meer natuurlijk gedrag vertonen.

Maar anderzijds komen ze daardoor meer in contact met ziektekiemen en dat is het serieuze knelpunt voor bioveeteelt, aldus Breurs. "Men grijpt daar minder snel naar antibiotica, alleen maar in het uiterste noodgeval. Men opteert eerder voor homeopathie." Iedereen moet het dus voor zichzelf uitmaken wat hij of zij het beste vindt. "Zo kunnen de dieren in bioveelteelt perfect langer gezond leven, maar ze kunnen evengoed langer in gevangenschap leven én met ziektes."