Hoe kiest Nederland vandaag? "Het blijft spannend tot op het laatste moment"
In de peilingen ging het tot nu toe redelijk gelijk op tussen Mark Rutte (VVD) en zijn belangrijkste uitdager Geert Wilders (PVV). Tot dit weekend. De rel tussen Nederland en Turkije zou wel eens een game-changer kunnen zijn, vertelt Mingelen. "Sinds het weekend, en dan vooral vandaag, heeft Rutte een kleine voorsprong genomen."
De reden? "Rutte heeft in deze moeilijke omstandigheden laten zien dat hij een ferme beslissing kan nemen. Dat is goed voor hem, omdat hij toch het imago van een gladde dealmaker heeft. Een buitengewoon vriendelijke man, die naar iedereen de hand uitsteekt. Maar nu Turkije zich zo heeft opgesteld, heeft hij geen uitgestoken hand, maar een uitgestoken vuist laten zien. Daarin wint hij dan van Wilders, hoewel die laatste wel al lang gewaarschuwd heeft voor Turkije. Maar nu het zo uit de hand gelopen is, heb je iemand nodig die er iets aan kan doen. Dat doet Rutte."
"Spannend tot op het laatste moment"
Peilingen zijn natuurlijk maar peilingen en een verrassing is nog altijd mogelijk vandaag. Een echte voorspelling durft Mingelen dan ook niet te doen. "Het probleem is dat heel veel mensen pas heel laat beslissen op wie of wat ze stemmen. Bij de laatste verkiezingen was dat 15 tot 20 procent van de kiezers."
"Gaan mensen op Rutte stemmen om hem de grootste te maken? Of denken ze dat hij al zo groot is dat ze veilig op een andere partij kunnen stemmen? De mensen die laat beslissen, kunnen vandaag de doorslag geven. Het kan dus zijn dat PVV-stemmers overlopen naar Wilders of Buma, ook een conservatieve kracht. Maar misschien keren mensen vandaag toch weer terug naar Wilders."
"Wat zeker is, is dat het spannend blijft tot op het laatste moment. Het is een unieke situatie. Ik heb het nog nooit meegemaakt dat je nog vier, vijf lijsttrekkers hebt die in principe nog steeds kans maken op het premierschap."
Begin van een populistische golf door Europa?
De grote vraag is volgens Mingelen - zeker na de verkiezing van Trump in de Verenigde Staten - of dit het begin is van een populistische, nationalistische golf die door Europa trekt, via Nederland en Frankrijk om uiteindelijk in Duitsland te eindigen.
"Nederland is de eerste belangrijke stap of dat wel of niet zal gebeuren. Als Rutte de grootste wordt, kan je zeggen: "De golf is voorlopig gekeerd". Als Wilders hier toch de grootste wordt, geeft dat die golf alleen maar extra kracht."
Wat na de verkiezingen?
"Eén ding staat vast: of Wilders nu de grootste wordt of niet, hij komt niet in het nieuwe kabinet. Omdat alle partijen 15 à 20 zetels hebben, zullen we een kabinet hebben van misschien wel vier partijen. Het beleid zal dan ook gespreid, genuanceerd worden over die vier partijen. Niemand krijgt echt zijn zin."
De regeringsvorming zal vermoedelijk wel pittig en lang worden. "Hoewel, soms weet je het niet. In 2012 dachten ze ook dat het lang zou duren, omdat de VVD en de PvdA toen ongeveer even groot waren. Maar toen gingen ze ineens samen. Zo'n verrassing zit er nu niet in. Je weet al vrij zeker dat CDA en D66 de kern van het nieuwe kabinet zullen vormen. De vraag is: is het met de VVD? En als de CDA van Buma de grootste zou worden, wil de VVD dan wel samenwerken? Het wordt hoe dan ook een moeilijke formatie. Bij de vorige had Rutte 41 zetels, de VVD was een grote partij, en hij kon gemakkelijk wat weggeven. Nu hij kleiner is en met veel andere partijen deals moet sluiten, is het een pak moeilijker."