Publifin-schandaal: waar gaat het over en wie is erbij betrokken?

Het was vandaag bijltjesdag in de Waalse politiek. Het zogenoemde Publifin-schandaal dat de Waalse politiek al een maand in zijn greep houdt, heeft vandaag uiteindelijk de kop gekost van minister Paul Furlan. Maar waar gaat dit schandaal over? Een samenvatting in vier vragen en zo helder mogelijke antwoorden.

1. Wat is Publifin?

Publifin is een grote intercommunale. Zoals zovele intercommunales is Publifin ooit -bijna een eeuw geleden- begonnen als een samenwerking van verschillende gemeenten voor hun nutsvoorzieningen. In dit geval was dat ooit de stroomdistributie van de stad Luik en de acht omliggende gemeenten.

Door fusies en overnames is Publifin in de loop der jaren uitgegroeid tot één van de grootste intercommunales van het land die veel meer doet dan elektriciteit en gas leveren:

  • Elf jaar geleden richtte de intercommunale - die tot 2014 nog Tecteo heette - VOO op: een Waalse tegenhanger van het Vlaamse telecombedrijf Telenet.
  • Publifin heeft zich het laatste decennium ook ingekocht bij producenten van groene stroom. Ook in Vlaanderen trouwens, want drie jaar geleden heeft de intercommunale het Oostendse windmolenbedrijf Electrawinds overgenomen.
  • De intercommunale is de laatste jaren ook actief in de media door de krantengroep Les éditions de L’Avenir over te nemen. Twee jaar geleden kochten ze ook Moustique, de Waalse Humo, over van Sanoma. De media-, energie- en telecomactiviteiten worden sinds juni 2013 gebundeld onder de naam Nethys.
  • Daarnaast heeft Publifin ook allerlei belangen: in Waalse holdings, pensioenfonds Ogeo, verzekeraar Integrale, de luchthaven van Bierset, enzovoort.

 

Publifin is op intussen in handen van de provincie Luik (voor 61,1 procent), 76 Waalse gemeenten en één Vlaamse gemeente: Voeren (samen voor 38,4 procent) en het Waals Gewest (0,4 procent). Publifin heeft een jaaromzet van 759 miljoen euro en zo’n 2.600 medewerkers op de payroll.

2. Waarover gaat het schandaal precies?

Het Publifin-schandaal is eind vorig jaar losgebarsten. Na een tip van een schepen uit het Luikse plaatsje Olne, onthulde het weekblad Le Vif/L’Express op 20 december dat 24 lokale mandatarissen vergoedingen opstreken omdat ze in nep-adviesraden zetelden, zogenoemde sectorcomités, waarbij aanwezigheid niet verplicht was om de royale zitpenning te krijgen.

De vergoedingen liepen uiteen van 1.340 tot 2.871 euro bruto per maand en dat sinds juni 2013. Volgens de tipgever hebben de mandatarissen de afgelopen jaren 67.000 à 110.000 euro opgestreken. Samen goed voor een slordige 2 miljoen euro, waar ze dus weinig of niets voor hoefden te doen. Door de verschillende petten die ze op hebben, als politicus en bestuurder, is er op zijn zachtst gezegd een schijn van belangenvermenging. 

3. Wie is erbij betrokken?

Vertegenwoordigers van alle partijen in de provincie Luik zijn bij het Publifin-schandaal betrokken, want zowel PS, MR, CDH als Ecolo heeft vertegenwoordigers in de raad van bestuur van de intercommunale. Iedereen heeft boter op het hoofd. Maar het zijn vooral de socialisten van de PS die het diepst in de affaire zitten: 13 lokale PS-mandatarissen hebben samen zo’n miljoen euro gecasht bij Publifin.

De PS loopt in dit hele schandaal ook het meest in de kijker omdat de top van Publifin hoofdzakelijk een PS-bastion is:

  • De intercommunale is het laatste decennium onder leiding van ceo Stéphane Moreau, PS-burgemeester van Ans, dat Publifin uitgegroeid tot de machtige economische groep die het vandaag is. Omwille van zijn macht wordt Moreau de Berlusconi van Luik genoemd.
  • André Gilles is een andere PS-topfiguur in het Publifin-web. Tot vandaag was de gedeputeerde van de provincie Luik voorzitter van de raad van bestuur van Publifin.
  • Claude Parmentier, PS-burgemeester van Wanze, gaf eerder al zijn bestuursmandaten bij Publifin op nadat aan het licht was gekomen dat hij sinds 153.000 euro bruto aan vergoedingen had opgestreken bij Publifin-tak Nethys.
  • Parmentier bracht ook Waals minister Paul Furlan in verlegenheid. Gilles was namelijk adjunct-kabinetschef bij de minister. Als minister van Lokale Besturen was Furlan politiek verantwoordelijk voor Publifin. Oppositiepartijen MR en Ecolo hadden eerder het ontslag gevraagd, maar hij leek de stoelendans te ontspringen. Tot vandaag. Hij kon de druk niet langer weerstaan en nam ontslag als minister uit de Waalse regering. Hierdoor wordt voorkomen dat Waals minister-president Paul Magnette de volle laag krijgt.

4. Welke gevolgen heeft dit voor de Waalse politiek?

Het Publifin-schandaal is het zoveelste schandaal bij de Waalse socialisten. Na het vorige schandaal in Charleroi had Elio Di Rupo met de vuist op tafel geslagen en gezegd dat hij genoeg had van de parvenus. “Voor hen is er geen plaats in de PS”, zei hij tien jaar geleden. Maar de Luikse federatie van de PS heeft hij kennelijk niet onder controle gekregen.

Dit nieuwe schandaal brengt een zware klap toe aan de partij die traditioneel de plak zwaait in Wallonië. Het extreem-linkse PTB (PVDA) van Raoul Hedebouw, dat de laatste tijd de wind in de zeilen heeft, kan hier extra garen bij spinnen. Oppositiepartijen MR en Ecolo zijn tevreden maar blijven een onderzoekscommissie eisen om de affaire Publifin volledig uit te spitten. Maar het is de vraag of zij verder vol op het orgel zullen gaan, want ook zij hadden hun mannetjes en vrouwtjes bij Publifin.

Meest gelezen