Ken jij de trukendoos om journalisten buiten te houden? - Stijn Vercruysse
Stijn Vercruysse is buitenlandjournalist bij VRT Nieuws, gespecialiseerd in Afrika. Hij maakte een reeks reportages voor "Het Journaal" en "Terzake" over Nigeria. Hiernaast enkele voorbeelden. Alle reportages vindt u op deze site via het trefwoord "Nigeria".
Zaterdag 14 januari, half twee. We monteren aan de rand van het zwembad van het Satus Hotel in Maiduguri (in noordoost-Nigeria) als plots de telefoon gaat. Onze fixer, onze gids, maant ons aan onmiddellijk onze spullen te pakken en te wachten in onze kamers. Hij komt ons oppikken en zal ons naar een andere locatie brengen.
Even verdwijnen
Hij is gealarmeerd door een vriend op de immigratiedienst. Hun beambten voeren een controleronde uit langs alle hotels in de stad. Onze namen staan op de lijst.
We kunnen best even uit het hotel verdwijnen. De dag ervoor zijn verschillende ngo-medewerkers hun paspoort kwijtgeraakt.
Ongewenst
Ook buitenlandse journalisten zijn niet gewenst. We worden niet echt gebannen, maar ze doen er alles aan om ons het leven zuur te maken en een eventuele komst naar het noordoosten te ontmoedigen.
Weken geleden al, in de Nigeriaanse ambassade in België moesten we op gesprek met de visum-agent, om vervolgens meer dan een maand te laten voorbijgaan vooraleer ons een visum te verlenen.
De Nigeriaanse inlichtingendienst, de ministeries van Buitenlandse Zaken, Defensie en Informatie, allemaal moesten ze hun zegen geven.
Het leger
Daarbovenop is een persaccreditatie van het leger noodzakelijk om in het noordoosten te kunnen filmen op het platteland – oorlogsgebied - en in de ontheemdenkampen, te kunnen filmen. Drie dagen hebben we in de muffe kantoren van brigadiers-generaal en andere officieren in de hoofdstad Abuja doorgebracht.
Tot we - het wachten hartsgrondig beu - besloten om zonder militaire goedkeuring naar het noordoosten te vliegen.
Immigratie
In een apart kantoortje bij de luchthaven van Maiduguri moeten we een uur lang omstandig uitleggen hoe groot ons ontzag voor de militaire operatie wel is. De immigratieambtenaar zoekt naarstig naar tegenstrijdigheden in ons verhaal, maar we hebben onze les goed geleerd.
De voorbije dagen zijn verschillende internationale media onverrichterzake terug naar Abuja gestuurd, nog voor ze iets van de stad hadden gezien.
Woensdag 11 januari. Telefoontje uit Brussel. De Stafchef van het Nigeriaanse leger heeft een officiële brief gestuurd naar de Belgische ambassadeur in Nigeria en naar Algemeen Hoofdredacteur Liesbeth Vrieleman. We worden vriendelijk bedankt voor onze interesse in de strijd van de Nigeriaanse strijdkrachten tegen de terreur, maar toelating zit er helaas niet in …
Feitelijk betekent dat dat we overal kunnen werken, behalve als er militairen zijn, en die zijn alomtegenwoordig.
Ze bewaken de officiële vluchtelingenkampen waar ze zich in groten getale vergrijpen aan meisjes en vrouwen. Waar meisjes en vrouwen extra voedsel of meer bewegingsvrijheid krijgen als ze met hen naar bed gaan.
Ze bemannen tientallen checkpoints in en buiten de stad. Ze omsingelen de grote steden waarnaar alle dorpelingen zijn moeten vluchten. Ze doen de ‘screening’ van meisjes en vrouwen die bevrijd werden uit de handen van Boko Haram en bepalen hun ‘deradicaliseringsproces’ van enkele weken, waarvan niemand weet wat daarin precies gebeurt.
En dan plots toch ...
Woensdag 11 januari, een uur na het telefoontje uit Brussel: telefoontje uit Abuja. Onze fixer in Abuja, die op die militaire perspas blijft jagen, heeft dan toch de militaire toestemming verkregen van de generaal!
We kunnen alle plekken bezoeken die we maar willen. Er is geen document, we moeten alleen even langs bij de Commandant in Maiduguri.
“Het is zoals dat verhaal van de kat en de muis”, zegt onze gids in Maiduguri, “de muis vraagt aan de kat: Ben jij de kat?”