Onderwijsexperten: "Dit is een schande, niet in het belang van de kinderen"
1. Wat is er goed en slecht aan het akkoord?
Zowel Simon Boone, onderwijssocioloog en onderzoeker aan VUB, als Dirk Jacobs, hoogleraar sociologie aan ULB, vinden het een positieve zaak dat er gesnoeid wordt in de verschillende studierichtingen. "Dat zal enerzijds voor meer duidelijkheid zorgen en anderzijds zullen sommige richtingen zoals "kantoor", die eigenlijk nog maar weinig bestaansrecht hebben, verdwijnen", verduidelijkt Jacobs. Verder spreekt hij van "een gemiste kans" terwijl Boone benadrukt dat het "een hervorming is die geen hervorming is".
Maar wat is er net zo negatief aan het akkoord? Volgens Boone is het grootste probleem dat het totaalplaatje complexer zal worden, net wanneer het de bedoeling was om meer eenvoud te creëren. "De domeinen zijn vrijblijvend, scholen krijgen dus de keuze om ze toe te passen of niet. Dat zal als gevolg hebben dat er tussenvormen zullen ontstaan. De fundamentele structuur van het onderwijs blijft ongewijzigd."
De oorspronkelijke filosofie van de onderwijshervorming was om de schotten tussen aso, tso, bso en kso op te heffen, een te vroege keuze tegen te gaan en het watervalsysteem te stoppen. "Maar die ambitie mogen we opbergen", zegt Jacobs. "Het is duidelijk dat het een politieke zaak is en dat er minder belang gehecht wordt aan het onderwijs an sich en de belangen van de kinderen." Daar sluit ook Boone zich bij aan: "De oorspronkelijke bedoeling was om richtingen als tso en bso op te waarderen, maar daar komt niets van in huis."
Bovendien benadrukt hij dat aso-scholen zich nu ook meer zullen kunnen profileren met bijvoorbeeld tso-richtingen (denkt maar aan STEM) en zo in het vaarwater kunnen komen van die tso-scholen. "Die tso-scholen zullen dus leerlingen zien verliezen."
2. Wat zijn de gevolgen voor de leerlingen van morgen en hun ouders?
Het voornaamste gevolg voor de leerlingen - en vooral voor de ouders - is dat alles nog complexer zal worden, zegt Simon Boone. "Voor ouders wordt de keuze voor een school nog moeilijker. Ouders die bijvoorbeeld minder geletterd zijn, zullen door het bos de bomen niet meer kunnen zien." Dat beaamt Dirk Jacobs: "Er is een reëel risico dat het onderwijsaanbod moeilijk herkenbaar zal zijn."
Die complexiteit wordt veroorzaakt door het feit dat scholen nu zullen mogen kiezen of ze al dan niet in die domeinen werken. Daardoor zullen er scholen zijn die meedoen, maar ook scholen die het klassieke patroon zullen behouden. "Voor leerlingen zou het goed zijn als alle domeinen op éénzelfde campus worden aangeboden. Dan zouden ze bijvoorbeeld niet van school moeten veranderen als ze van richting veranderen. Maar nu denk ik dat vooral aso-scholen zich zullen blijven profileren als aso-school, terwijl tso en bso wel eerder geneigd zullen zijn meer doorstroomgericht te zijn", zegt Boone.
3. Conclusie?
Voor Simon Boone is het duidelijk: dit is een halfslachtig akkoord. "Als je wil hervormen, moet je durven radicale keuzes te maken en durven met een heel veld aan de slag te gaan. Nu voel je dat het een politiek compromis is, gesloten met verschillende partijen die verschillende doelstellingen nastreefden."
Ook Jacobs haalt het politiek compromis aan. Volgens hem zeggen de reacties van de netten - die ook spreken van een gemiste kans - veel. Toch is hij ook hoopvol. "Dit is misschien ook een kans voor de grote spelers in het onderwijsveld om te tonen dat er zaken mogelijk zijn buiten de politiek. Maar eigenlijk is dit de omgekeerde wereld: het onderwijs moet manoeuvreren terwijl het eigenlijk de politiek is die de kaders moet voorzien. Een schande." Zowel Boone als Jacobs benadrukken dat ze wel alleen de grote lijnen van het akkoord al gezien hebben, dus dat ze de details van de teksten nog verder willen afwachten.
Jacobs besluit: "Zo'n onderwijshervorming komt maar eens in de zoveel jaren voor, dus het is echt een gemiste kans."