Van Labour en Conservatief naar pro- en anti-brexit in Groot-Brittannië
Politiek in het Verenigd Koninkrijk was lang een prettig overzichtelijk gebeuren. Een uniek kiesstelsel garandeerde dat er maar twee grote partijen waren die telden: Labour en de Conservatieven. Een kleine derde deed soms mee, maar alleen voor spek en bonen. Iedereen kende zijn plaats, iedereen hield zich aan de regels. Het politiek spel was van een rituele voorspelbaarheid.
Brexit trok een streep door de rekening. De grenzen zijn vervaagd, allianties gewijzigd. De parelkettingdragers uit de welgestelde suburbs, zeg maar de Mrs Bouquets, delen hun Euroscepsis met wat vroeger ongeschoolde arbeiders genoemd werden. De laatsten stemden, generatie na generatie, op de Labourpartij. Ze wijken nu uit naar de anti-Europese nationalisten van Nigel Farage’s Ukip. De reden is brexit.
Vorige week verloor een populair Conservatief Kamerlid zijn zetel. Zac Goldsmith was een brexiteer. Maar 70% van de kiezers in het keurige Richmond Park, zijn voorstanders van blijvend Europees lidmaatschap.
Goldsmith werd weggestemd. In de Noord-Oostelijke regio Sleaford and North Hykeham, boert Labour doorgaans redelijk goed. Maar twee derde van het electoraat daar is eurosceptisch. Vandaag kiezen ze een nieuwe parlementariër. Goede kans dat de sociaal-democraten, die een onduidelijke Europese koers varen, electoraal in elkaar geslagen worden.
Oude begrippen dekken de lading niet meer
Het is te vroeg om te zeggen dat de traditionele kloof tussen rechts en links vervangen is door een nieuwe scheidingslijn tussen Blijvers en Uittreders. Zeker is dat de oude begrippen de lading niet meer dekken.
Een sterk gepolariseerd Verenigd Koninkrijk is koren op de molens van de kleine partijen. Vooral van de uitgesproken anti-Europese Ukip en de enthousiaste Europeanen van de LiberaalDemocraten.
Voor de Conservatieven, intern verscheurd over de brexit, is de herinrichting van de Britse politiek slecht nieuws. Voor Labour kan het een ramp zijn. De laatste wordt dagelijks minder relevant. Onder het aarzelende leiderschap van Jeremy Corbyn sluizen de Britse sociaal-democraten zichzelf weg naar de politieke marges, waar het door Ukip en de LibDems kan worden doodgeperst.
Dat is het nachtmerriescenario. Labourpoliticus Chuka Umunna waarschuwde vorige week dat er geen veilige Labourzetels meer in het land zijn.
De grote partijen hebben het onheil aan zichzelf te wijten. Een politiek systeem dat "out of touch" is, dat weigert zich aan te passen en te moderniseren, stort vroeg of laat in. Britse kiezers, aangemoedigd door een EU-vijandige, reactionaire pers, zoeken hun heil elders.
