Verbieden is beter dan sensibiliseren - Frederic Vanhauwaert

Frederic Vanhauwaert is algemeen coördinator Netwerk tegen Armoede.
 

Ministers maken zelden mee dat drukkingsgroepen met lof zwaaien. Nu dus wel, omdat de onderwijskoepels en de voedingsindustrie zich engageren om frisdrankautomaten en snoep te bannen op scholen, op aangeven van ministers Crevits van Onderwijs en Vandeurzen van Welzijn.

Hoewel het slechts een engagementsverklaring is, is het Netwerk tegen Armoede tevreden dat scholen en producenten aan de slag gaan met een van haar aanbevelingen vanuit mensen in armoede.

Doordachte algemene maatregelen kunnen immers – veel meer dan affiches en brochures – het verschil maken in de strijd tegen de gezondheidskloof.

Waarom laten we toe dat scholen gesuikerde dranken aanbieden aan kleuters? Waarom laten we elke school zelf nadenken over het al dan niet plaatsen van een frisdrankautomaat op de speelplaats?

Het siert de katholieke topman dat hij toegeeft dat scholen centen halen uit die frisdrankautomaten en dat dus niet alle scholen even happig zijn om zo’n automaat te bannen. Wie zei ook alweer ‘It’s the economy, stupid’?

Onderwijs is een van de plekken waar concrete maatregelen een grote impact kunnen hebben op het welzijn en de gezondheid van alle leerlingen, rijk én arm. Maar ook in heel wat andere domeinen kunnen er slimme maatregelen genomen worden, het algemeen rookverbod in de horeca is daar een mooi, geslaagd, voorbeeld van.

Ook meer kwalitatieve huisvesting, eerstelijnsgezondheidszorg toegankelijker maken, een sterke ziekteverzekering garanderen,… kunnen de gezondheidskloof echt verkleinen. ‘Health in all policies’ heet dat dan.

Half december zal Vlaanderen op de gezondheidsconferentie haar plannen toelichten om de komende jaren te werken rond voeding, beweging, tabak, alcohol en drugs.

Het Netwerk tegen Armoede vraagt, op basis van de kennis en ervaring van mensen in armoede, om veel minder in te zetten op campagnes en sensibiliserende folders en websites en echt werk te maken van duidelijke richtlijnen en ondersteuning op maat.

Geen affiches en methodieken over fruit op school, maar een duidelijke richtlijn bijvoorbeeld over de tussendoortjes. Scholen die een grote kwetsbare leerlingenpopulatie bereiken, moeten veel meer kunnen rekenen op – ook financiële – ondersteuning om die richtlijn in de praktijk te realiseren.

Geen informerende materialen voor de huisarts, maar een aantal taken op het terrein van gezondheidspromotie en ziektepreventie en slimme financiering daarvoor.

Die gezondheidskloof – schrijnend tastbaar in het verschil in aantal levensjaren tussen hoog- en laaggeschoolden – wordt al te vaak verkeerdelijk bekeken als een leefstijlkloof. "Hoe lager op de sociale ladder, hoe ongezonder de ‘keuzes’ die men maakt". Terwijl wetenschappelijk is aangetoond dat dat een foutieve interpretatie is.

Leefstijl komt voort uit de socio-economische realiteit waarin mensen leven. Wie moet overleven, is bezig met de realiteit van de dag en heeft veel meer dan middenklassers het gevoel dat het leven hen overkomt.

Indien gezondheidspromotie en ziektepreventie voornamelijk wil inzetten op ‘gezonde keuzes maken’, mist men bij aanvang de boot om ook bij kwetsbare groepen echt effect te hebben.

Waarom deelnemen aan een gratis borstkankerscreening als je hoofd al vol zit met 100 andere problemen en als je een eventuele operatie of behandeling toch niet kan betalen?

Hopelijk kan het engagement van de bevoegde ministers, de onderwijskoepels en de voedingsindustrie een sterke start zijn om de gezondheidskloof tussen rijk en arme kinderen te dichten.