IJsvlakte groter dan het Bovenmeer gaat onder bodem van Mars schuil

Meer dan twaalfduizend kubieke kilometer water bevat het Bovenmeer, het grootste van de zogenoemde Grote Meren in Noord-Amerika en qua oppervlakte het grootste zoetwatermeer van de hele wereld.

Toch moet het daarmee onderdoen voor een gigantische ijsvlakte die NASA op Mars heeft ontdekt. De massa bevindt zich op Utopia Planitia, een regio op het noordelijke halfrond van de Rode Planeet.

De ijslaag is tussen de 80 en de 170 meter dik en bestaat voor 50 tot 85 procent uit waterijs. De rest is stof en stukken rots. Met een oppervlakte groter dan de Amerikaanse staat New Mexico bevat de ijslaag daarmee meer water dan het Bovenmeer.

(Lees verder onder afbeelding)

Eigenlijk kan ijs op die plek op Mars niet voorkomen. Door de omstandigheden zou normaal sublimatie optreden, een fysisch proces waarbij een vaste stof rechtstreeks in een gas overgaat. De ijsvlakte ligt evenwel niet open en bloot aan de oppervlakte, maar is door een laag grond van 1 tot 10 meter dik bedekt. Waarschijnlijk is het ijs daar terechtgekomen op een moment dat de as van Mars schuiner stond dan vandaag.

NASA ontdekte de ijsvlakte met de hulp van SHARAD (Shallow Radar), een instrument aan boord van de Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) dat door de bodem kan turen. De MRO is een ruimtesonde die al zowat tien jaar rond Mars zweeft. Om de ijsvlakte helemaal in kaart te brengen, waren liefst zeshonderd scheervluchten langs Utopia Planitia nodig.

Het water in de ijslaag is volledig bevroren. Indien zich toch ergens een laag vloeibaar water zou bevinden, dan had SHARAD dat opgemerkt. Dat neemt niet weg dat sommige delen van de ijsvlakte in het verleden mogelijk wél vloeibaar waren en dus misschien de juiste omstandigheden voor het ontstaan van leven vormden. Vanuit wetenschappelijk oogpunt is de ijsvlakte dan ook bijzonder interessant.

Daarnaast kan het ijs ook een praktisch nut hebben voor toekomstige Marsreizigers. Utopia Planitia is immers een uitgestrekte vlakte op een lage hoogte en is zo een ideale landingsplek. Omdat het ijs zich vlak onder de oppervlakte bevindt, zouden astronauten het vrij makkelijk kunnen ontginnen.