Tips om de Boekenbeurs te overleven - Kristien Bonneure

VRT-journaliste Kristien Bonneure is ambassadeur van Silence for peace en schreef het boek ‘Stil leven’ (Lannoo).

Natuurlijk is de Boekenbeurs de fancy fair van de letteren. Dat er nog niemand op het idee is gekomen om boeken in te pakken en die eendjesgewijs uit een bad te laten vissen! Je ziet er meer BV’s dan goed voor je is op een dag. Ze hebben een boek in elkaar geflanst - of dat laten doen. Ze zetten er hun handtekening in of ze verkondigen algemeenheden op een podium, over gezond eten en een betere wereld enzo. Ze hebben even verblijfsrecht op de Beurs en hun aanwezigheid blijft niet onopgemerkt, om het met Reve te zeggen.

Vroeger werd er *ding-ding-dong* omgeroepen wie er signeerde - ‘Jef Geeraerts op de stand van Manteau’. Nu is dat niet meer doenbaar, want er zijn meer mensen die wél dedicaceren dan niet. Ook de ‘ernstige’ auteurs worden er in een rol geduwd die hen vaak niet past: te kijk gezet achter een tafeltje. Maar het werkt als een magneet; lezers willen schrijvers zien, spreken, aanraken bijna, en trekken bijgevolg sneller hun bankkaart. Ik weet zeker dat menig auteur er als een berg tegen opziet, maar achteraf wel blij is met de aandacht en de verkoop.

Wie er niet tegen kan, forceer je niet, blijf weg van de Beurs. Lees vooral wat, waar en wanneer je dat wil of ga naar auteurslezingen in rustiger oorden als Passa Porta, deBuren, Bozar, de Groene Waterman of andere Zondvloeden. De Boekenbeurs is een evenement, voor wie daarvan houdt. Sommige koks en autofreaks blijven ook ver weg van voedings- en autosalons. Love it or hate it. Of beide, in mijn geval: odi et amo.

De Boekenbeurs vergt wat ervaring of tenminste toch voorbereiding, dat is waar. Anders ga je kopje onder in de mensenbrij in de smalle gangen of wordt het laatste plastic broodje net voor je neus verkocht, en veel te duur ook. Je kunt er echt beurs van worden, van zo’n Boekenbeurs.

Dit zijn mijn tips:

• Kies je moment: weekdagen, vooral op maandag. Kom om 10 uur ’s ochtends. Je kunt bij wijze van spreken met paard en kar door de hallen stevenen, en ook aan de vermaledijde vestiaire is het dan nog geen oorlogstafereel; je jas aanhouden betekent sterven in het zweet.
   
• Struin in je eentje rond, anders wacht je op elkaar tot je een ons weegt. Geef wrevel geen kans. Spreek een uur af op een avontuurlijke plaats, aan een onbekende stand.
   
• Mag je iemand binnenkort een cadeautje geven (altijd, dus), doe als de hamster.
   
• Breng je eigen lijstje mee, maar kleur buiten de lijnen, laat je verrassen en maak notities. Keer op je stappen terug; ga nog een tweede, derde keer langs waar het interessant is.
   
• Sla onnozele standen over, spaar je voeten. Hoge hakken zijn altijd af te raden, tenzij je een BV bent die niet moet opstaan van haar tafeltje.
   
• Zeg nee tegen gratis brochures, kranten, tijdschriften, instantsoepzakjes als je niet te zwaar beladen wil rondlopen.
   
• Kijk verder dan de bestsellerlijst en de nieuwe boeken. Er staat ook heel wat tijdloze en veel waardevollere literatuur.
   
• Zoek en vind poëzie: die is er hier wél, in tegenstelling tot de bestsellerboekhandel bij u om de hoek.
   
• Kijk wat er te doen is: wie spreekt er, wie is lijfelijk aanwezig? Als je daar belang aan hecht.
   
• Ga na of er illustratoren zijn, die tekenen in plaats van te signeren, soms met een hele batterij aquarelkleurtjes en potloden in de aanslag.
   
• Bedenk, als er eenmaal een en ander in je boekenzak zit, dat voor elk nieuw boek er een oud je huis uit mag. Een wik-en-weegoefening om naar uit te kijken. Boeken zijn minder om te hebben en te houden, meer om te lezen en door te geven.
   
• Vergeet het slotritueel niet: de 11.11.11-verkopers aan de uitgang danken u.

Overigens zou ik aan die uitgang heel graag eens in alle Boekenzakken kijken, naar wat mensen zoal naar hun hol slepen. De meiden van vijftien en de oudere leraars, de voorleesoma’s en hun stripkleinkinderen. Ze hebben hun geld niet in kleren, schoenen of een viergangenmenu gestoken, maar in boeke-boeke-boeken! En in tijd om die te lezen. Ik word daar nog altijd blij van.

80 Boekenbeurzen, de eerste in 1932 in de Stadsfeestzaal, en nu al 45 jaar in dat Saddam Hoesseinwaardige bunkercomplex, vroeger Bouwcentrum, nu Antwerp Expo. Als ik één ding mag veranderen, dan de locatie. Waarom ook niet eens in Brugge, Gent of Hasselt? De Boekenbeurs is volgens mij nog niet zo snel kapot te krijgen. Die 150.000 bezoekers gaan toch niet tegen hun goesting?

Als kind heb ik er vele dagen van de herfstvakantie doorgebracht, roaming free in alle gangen, in boeken lezend die nog niet voor mijn ogen bestemd waren, terwijl mijn vader-uitgever druk doende was met lezers en schrijvers. Sindsdien sla ik soms een jaar over, of ik ga erheen met bovenstaande tips als leidraad.

Twee jaar geleden waren de rollen omgedraaid en had m’n uitgever (ja, die van de afgelaste ladies’ night over poetsen!) me gevraagd om m’n eigen boek te komen signeren. Het was een vreemde ervaring. Ik had - hoe zullen we het optimistisch formuleren - ruim de tijd om na te denken.

Wat deed ik hier, op de Beurs der Lawaaierige Auteurs, met een boek over Stilte? En zat niet elke schrijver in die Paradox gevangen? Het hielp niet echt dat er op dezelfde stand een Magneet aan het werk was, jawel, een eetgoeroe. Hoe dan ook, enkele mensen kwamen een praatje maken, geïnteresseerd en wel. Dat deed me deugd. Toen verzocht een jonge snaak mij om een foto. Ga je gang, zei ik. En toen de foto was genomen, vroeg hij me kwansuis: ‘Wie bent u eigenlijk?’