Liefste kleuter, wil je enkel plassen tussen 9 en 12? - Helen Goedgebeur

Ons reportagemagazine Pano ging dagenlang filmen in twee instapklassen. In Vlaanderen sturen we onze instappertjes massaal naar de kleuterklas, maar die hebben nog veel zorg nodig. Lang niet iedereen is zindelijk en ons kleuteronderwijs is daar niet op voorbereid. Helen Goedgebeur ging mee naar de klassen en kreeg verrassende dingen te zien.
analyse
Analyse

Helen Goedgebeur is reportagemaker bij VRT Nieuws. Zij werkte aan de reportage over de opvang van peuters en kleuters van 2,5 jaar.

De werkdruk bij de ouders ligt hoog. In heel wat gezinnen is het tegenwoordig moeilijk om niet met twee te gaan werken. De peuter moet dus opgevangen worden. Maar hoe?

De grootouders zijn eigenlijk geen echt inzetbare grootouders. Ook zij zijn tegenwoordig nog vaak aan het werk en kunnen dus niet zorgen voor de peuter.

Dan maar met de peuter naar de crèche. Maar die crèche is helaas te betalen, en dat is nog vaak vrij duur ook. Dus hop, zo snel mogelijk met de peuter naar de kleuterklas, vanaf hun twee jaar en zes maanden, wat trouwens ook goed is voor de ontwikkeling van het kind. Maar wacht even, onze kleuter is nog niet zindelijk geraakt?

Op bezoek in een plattelandsschool

En dan komen we bij de Pano-reportage van vanavond over het kleuteronderwijs. In die reportage hebben we twee verschillende kleuterscholen bezocht.

De eerste is een plattelandsschooltje in het lieflijke en rustige Zoutleeuw, in Vlaams-Brabant. Toen we daar de eerste keer op bezoek gingen, reden we de school in al ons enthousiasme voorbij. Ze staat lichtelijk verborgen tussen het groen van de boomgaarden daar.

Die rust staat in groot contrast met de chaos in de grote klas van juf Annemie. Instappertjes en eerste kleuterklas zitten er samen. Annemie neemt al jaren pillen tegen haar rugpijn, maar dacht nog geen seconde aan stoppen. Zelfs niet wanneer de zoveelste kleuter op een druilerige dinsdagnamiddag kaka in de broek doet, en dat nog geen tien minuten na het gemeenschappelijke toiletmoment.

De kinderverzorgster is er niet om te helpen, want die wordt enkel betaald om elke dinsdag- en donderdagvoormiddag te komen werken. Spijtig dat de kleuter daar geen rekening mee heeft gehouden. Het is toch niet gemakkelijk, zo werken als kleuterleerkracht, denk je dan.

En in een stadsschool

Maar dan is er nog die andere school, een stadsschool in het drukke Merksem, in Antwerpen. Ze ligt te midden van een dichtbevolkte en diverse wijk. En dat zie je ook in de kleuterklas. Heel wat kindjes hebben een verschillende achtergrond, komen uit verschillende culturen. En dat brengt extra zorgen mee voor de juffen in de klas.

Zo stond ik zelf stomverbaasd toen Ă©Ă©n van de moeders bij het afzetten van haar kleuter er nog even snel aan toevoegde dat hij enkel Creools spreekt. En daar moet je het dan mee doen als kleuterleerkracht.

De juf zelf bleef er heel kalm onder. Toch zeker tot een uur later iedereen naar het toilet moest. Want wat was dat nu weer, plassen in het Creools?

Het gaat niet enkel over de taal. Andere culturen voeden hun kinderen ook anders op. Zo was er het jongetje dat thuis nog niet zelf had moeten leren eten. Hij moest elke dag zijn boterham in brokjes, stukje per stukje, in de mond gestopt krijgen. En zo lag de boterham ook in de brooddoos, in vierkante brokjes. Begin er als juf maar aan.

Zorg Ă©n onderwijs

Een kleuterleerkracht besteedt dus eindeloos veel uren aan het verzorgen van zijn of haar kleuters. En het klinkt ook helemaal niet zo erg dat een leerkracht gedurende een groot deel van haar tijd bezig is met verzorgende taken. Het is zelfs goed, maar we willen meer.

Want het lot van onze kinderen vinden we niet onbelangrijk en daar moet zorgvuldig mee omgesprongen worden. Dus als het even kan, willen we ook graag dat onze kinderen wat bijleren op school. En ook daar ligt er forse druk op de leerkrachten.

Veel ouders willen dat hun kind zo snel mogelijk vooruitgang boekt. En de verwachtingen van de ouders liggen hoog. Of zoals een juf het verwoordde: "Als de kleuters slim zijn, komt het door de ouders, als ze dom zijn, komt het door de school".

En het zijn niet alleen de ouders die willen dat hun kind vooruitgang boekt, er bestaat ook nog zoiets als leerdoelstellingen. Dat zijn competenties waaraan kleuters aan het einde van het jaar moeten voldoen en die leerkrachten nauwgezet moeten opvolgen per kleuter.

Dus tussen het naar toilet gaan, het eten geven, het aan-en uitkleden en het te slapen leggen van de kleuters door, moeten de juffen ook nog even aanleren welke kleuren je met elkaar kan mengen om groen te krijgen, en dat ’s avonds voor elke kleuter evalueren.

En dat in een onderwijssysteem waar een leerkracht verantwoordelijk is voor een klas van 30 kindjes tussen 2,5 en 4 jaar. En waar de kinderverzorgster als je geluk hebt zo’n zeven uur per week kan helpen.

Er moet dus misschien wel iets veranderen aan de constructie van ons kleuteronderwijs.

Meest gelezen