Hard tegen hard: bits debat tussen Clinton en Trump

Het format van het debat is volledig anders dan bij het eerste. De vragen worden deels gesteld door personen in de zaal en op sociale media. Moderatoren Martha Raddatz (ABC) en Anderson Cooper (CNN) leiden alles in goede banen en stellen tussendoor nog wat bijvragen. Na het makke eerste debat, was er verbaal vuurwerk beloofd. En die belofte werd meer dan ingelost. Zeker in het eerste deel van het debat vloog de modder meer dan eens heen en weer.

Opvallend: voor de start weigeren de twee kandidaten elkaar de hand te schudden. Het zet meteen de toon voor de bitse eerste helft van het debat. De eerste vraag "of beide kandidaten wel een goed voorbeeld geven aan kinderen", leidt dan ook snel tot een discussie over de tape die vrijdag is uitgelekt over Trump. "Ik heb veel respect voor vrouwen. Ik heb dingen gezegd waar ik nu beschaamd voor ben, maar ik heb nooit vrouwen aangerand", zegt de Republikein daarover.

"We hebben vrijdag gehoord wat Donald vindt van vrouwen. Het gaat niet alleen om vrouwen. Hij heeft ook latino's, mensen met een handicap en krijgsgevangenen beledigd", zegt Clinton. Trump reageert door te stellen dat ze alleen maar de stemmen wil van de minderheden. "Het zijn alleen maar woorden die ze spuit", zegt hij. "Er komt nooit iets in huis van al haar beloftes."

Opnieuw volgt er een vraag over de tape. "Bill Clinton was veel erger. Bij mij ging het over woorden, bij hem daden", zegt Trump. "Hij heeft vrouwen misbruikt en Hillary Clinton heeft hen bedreigd. Ik vind het smakeloos dat Hillary mij hiervoor aanvalt en ze moet beschaamd zijn." Hillary Clinton reageert door te "haar vriendin Michelle Obama" te quoten: "Als zij laag gaan, moet je hoog gaan."

Na het moddergooien over de uitgelekte tapes van Trump enerzijds en de beschuldigingen van verkrachting aan het adres van Bill Clinton anderzijds, wordt een hoofdstuk over de gelekte mails van Hillary Clinton aangesneden. "Ik vind het vreemd dat Bernie Sanders nu voor de duivel werkt. Volgens de lekken van Wikileaks heeft hij nooit een eerlijke kans tegen jou gehad", zegt Trump.

"Als ik win zal ik de minister van Justitie vragen om zich te verdiepen in jouw verdwenen e-mails", zegt de Republikein voort. Clinton ontkent alle uitlatingen van Trump, maar krijgt daarvoor boegeroep. "We factchecken dit debat op mijn website. Het is goed dat niet iemand met het temperament van Trump aan het hoofd staat van onze justitie", zegt ze daarna. "Dan zou je in de cel zitten", pareert Trump.

Clinton herhaalt dat ze de verantwoordelijk opneemt voor alles wat fout is gelopen met haar e-mails, maar benadrukt dat er geen bewijs is dat er gevoelige informatie in verkeerde handen is gevallen. Woorden vliegen heen en weer en Trump slaagt erin Clinton verbaal even perplex te slaan als hij haar erop wijst dat ze graag naar een andere vraag wil omdat de ze de e-mailvraag vervelend vindt. Er volgt even een pijnlijke stilte bij Clinton. Als nadien de 2 moderatoren naar een andere vraag willen gaan, protesteert Trump. "Fijn, het is hier 3 tegen 1."

Een moslima in de zaal vraagt zich af wat de twee presidentskandidaten willen doen tegen islamofobie. "Islamofobie een schande, maar er is nu eenmaal een probleem met de islam. We moeten ervoor zorgen dat moslims problemen melden als ze ze zien. Kijk naar Orlando, San Bernadino of Parijs. Daar zitten radicale moslimterroristen achter en dat durven Obama en Clinton niet eens zo te benoemen", zegt Trump.

"We hebben al moslims in de VS sinds George Washington", zegt Clinton. "Iedereen heeft een plaats in mijn Amerika. Dat willen we toch voor onze kinderen en kleinkinderen? Maar de retoriek van Trump is een cadeau voor jihadisten. We zijn niet in oorlog met de islam, maar wel met terroristen."

Trump wordt daarna geconfronteerd met zijn uitspraken van vorig jaar waar hij stelde dat hij moslims zou bannen uit de VS. "Intussen is mijn programma bijgesteld naar een extreme controle bij het binnenkomen van ons land", zegt hij. "Nu stromen er miljoenen mensen binnen van wie we geen idee hebben wie ze zijn en Clinton wil dat nog erger maken", zegt Trump. "Ik wil niet zomaar iedereen binnenlaten in ons land", reageert Clinton. "Maar er zijn bij de vluchtelingen veel vrouwen en kinderen."

Intussen lijkt de toon tussen de twee kandidaten wat te temperen. Clinton komt nu en dan arrogant over, omdat ze een tijdlang bijna ieder antwoord begint door te stellen dat "alles wat Donald zegt is fout". Een vraag over Obamacare, haalt de emotie wat uit het debat. Het moddergooien ruimt plaats voor meer inhoud. Al wil dat niet zeggen dat de kandidaten antwoorden op de vragen die gesteld worden. Zo pareert Clinton een kritische vraag over uitgelekte toespraken die ze hield voor bankiers door over de hacking door Rusland te beginnen. "Ze doen het niet om mij verkozen te krijgen hoor", zegt Clinton. "Ze weet niet zeker dat het wel de Russen zijn die haar gehackt hebben. Het is niet eens zeker of ze wel echt gehackt is geweest", reageert Trump.

Daarna wordt verder ingegaan op de belastingaangifte die Trump -als enige presidentskandidaat in de recente geschiedenis- nog steeds niet heeft vrijgegeven en enkele zaken die daarover in de media zijn uitgelekt. "Als ze niet wil dat ik belastingaftrekken gebruik, waarom heeft ze dan de regels niet aangepast toen ze de kans had? Omdat haar bankiersvrienden dezelfde regels gebruiken natuurlijk", zegt Trump. "Met haar zijn het alleen maar woorden en geen daden." De Democrate zegt dat ze als senator geprobeerd heeft fiscale achterpoortjes dicht te timmeren, maar dat ze in de Senaat zat onder een Republikeinse president. "En presidenten hebben een vetorecht, Donald."

In tegenstelling tot het eerste debat wordt er naar het einde toe ook uitgebreid ingegaan op de situatie in het Midden-Oosten. "De Russen vechten niet tegen IS, maar willen gewoon Assad in het zadel houden", zegt Clinton over Syrië. "Ik ben als minister vaak tegen Rusland en Poetin ingegaan. En ik ben van plan om ze voor het gerecht te dagen voor mensenrechtenschendingen."

Trump is niet onder de indruk. "IS is ontstaan door het vacuüm dat is ontstaan nadat Obama onze troepen overhaast uit Irak heeft teruggetrokken", zegt hij. Bij het vorige debat haalde de Republikein nog zwaar uit naar Clinton die haar strategie tegen IS op haar website heeft geplaatst. Nu deed hij zelf -heel summier en oppervlakkig- zijn plannen om de terreurorganisatie te bestrijden uit de doeken.

Na het zware buitenlandse hoofdstuk over het Midden-Oosten vraagt een zichtbaar nerveuze zwarte man of de kandidaat die het uiteindleijk haalt wel president voor alle Amerikanen zal zijn. "Ik zal een president zijn voor alle Amerikanen, maar Clinton noemde een groot deel van mijn volgers verwerpelijk", zegt Trump daarover. "Ik zal sowieso ook jouw president zijn, zelfs al heb je niet op mij gestemd", antwoordt Clinton.

Zo bits het debat begonnen was, zo liefelijk eindigde het. Dat kwam vooral door de laatste vraag waarin de kandidaten werden opgeroepen om een positief aspect te noemen van de andere. "Ik respecteer zijn kinderen. Ze zijn heel bekwaam", zegt Clinton over Trump die haar voor het compliment bedankt en zegt dat hij wel apprecieert dat ze een vechter is. "Ze geeft niet op en vecht hard en dat vind ik bewonderingswaardig." Die positieve noot op het einde zorgt er ook voor dat beide kandidaten uiteindelijk na afloop elkaar wél een hand geven.

Het derde en laatste presidentieel debat tussen Donald Trump en Hillary Clinton vindt plaats tijdens de nacht van woensdag 19 op donderdag 20 oktober om 3 uur. Ook dat debat kunt u -met live ondertiteling- volgens op Deredactie.be en op Canvas.