Bye bye Rio

Als afsluiter hadden wij met ons “Team Rio” besloten om toch eens te kijken hoe de Olympische vlam gedoofd werd. Voor we het goed beseften, stonden we middenin een atleten-estafette en konden we haast achteloos het middenveld oplopen. Veel lachende veiligheidsmensen, maar niemand die er erg in had dat er plotseling een paar journalisten de atleten-parade de pas afsneden. Nogmaals, op zich geen drama en leuk om wat selfies te nemen. Maar zoiets was vier jaar geleden in Londen ondenkbaar en zal je wellicht op de volgende spelen in Tokio ook niet moeten proberen.

Op zich verdient Brazilië een medaille om deze Olympische Spelen gewoon te laten doorgaan. Een land in volle economische en politieke crisis heeft normaal wat anders aan het hoofd dan één van de grootste sportevenementen ter wereld te organiseren.

Vooraf voorspelden veel media dat Rio organisatorisch een ramp zou worden, maar de echt grote chaos is uitgebleven. Akkoord, er waren veel files, sommige competities begonnen soms wat later, de douches en lampen deden het af en toe niet in het atletendorp en het mediacentrum, maar er zijn geen stadions ingestort en geen grote noemenswaardige incidenten geweest op tornooien.

Vooraf was veel erger verwacht. Met andere woorden, Rio 2016 was zeker niet de meest succesrijke of mooiste editie van de Olympische Spelen, maar wel een geslaagde.

Veilig waren ze wel, de Spelen in Rio. Een zelden geziene machtsontplooiing van de federale politie, militaire politie, het leger, elitetroepen, luchtmacht en marine zorgde ervoor dat elke mogelijke escalatie van geweld onmiddellijk de kop kon worden ingedrukt. Geen wonder dat het Belgisch consulaat in Rio nog nooit zo weinig meldingen van geweld of diefstallen kreeg.

De maanden voorafgaand aan de Spelen was het bij valavond wel onveilig op de straten in Copacabana, maar tijdens de Spelen was het relatief rustig. Dat neemt niet weg dat er toch nog verschillende toeristen overvallen werden. Soms met mes op de keel, spullen afgeven en daardoor een negatieve ervaring rijker zijn. Aan de andere kant heeft het voorval met de Amerikaanse zwemmers die valselijk beweerden overvallen te zijn, ook bewezen dat een slechte reputatie misbruikt kan worden.

Het zal in Rio altijd gevaarlijker zijn dan in Tokio, alleen al omdat een groot gedeelte van de bevolking in Rio zich serieus achtergesteld voelt door het politieke en economische systeem. Een toerist zal makkelijker zijn portefeuille kwijt spelen in een favela, dan in een winkelstraat van de Japanse hoofdstad.

De Brazilianen zelf zijn blij dat de Spelen goed verlopen zijn. Zo trots zijn ze wel. De meesten blijven ontevreden over de te hoge rekening die Rio moet betalen voor de organisatie, maar stiekem kloppen de Brazilianen zich op de borst dat ze het toch maar gedaan hebben. Vraag is of het zo kalm en rustig zal blijven want het veertiendaags feestje is nu voorbij.

De extra carnavalsoptocht is ten einde en dus steken de bekende problemen weer de kop op. Uitdagingen genoeg. Het onderwijs, de gezondheidszorg, de infrastructuur, de indijking van de sociale ongelijkheid en de aanpak van corruptie, het zijn maar enkele aandachtspunten waar de regering dringend werk moet van maken. Veel Brasileiros zijn bang dat er daarvoor na de Olympische Spelen geen geld meer is. Als zelfs al de Paralympische Spelen het met minder moeten doen, wat zouden de gewone Brazilianen dan wel kunnen verwachten.

Het wordt trouwens een belangrijke week voor de toekomst van Brazilië. De laatste verkozen presidente, Dilma Rousseff,, weet tegen eind augustus of ze definitief afgezet wordt. Rousseff was al eerder geschorst in mei op beschuldiging van gesjoemel met overheidsfinanciën. Als de senaat Rousseff laat afzetten met een tweederdemeerderheid, dan blijft de huidige vice-president Michel Temer voorlopig aan de macht tot aan de volgende verkiezingen in 2018. Maar dat scenario lijkt ook twijfelachtig want noch Temer noch Rousseff zijn populair bij het volk. Er komen dus woelige tijden aan.

Wij trekken naar huis met een beeld van Brazilië dat dubbel is. Aan de ene kant hebben we door onze reportages ervaren hoe verdeeld en hoe moeilijk dit land het heeft. De echte favela’s zijn geen “moeilijke buurten” maar gevaarlijke plaatsen waar de politie geen enkele vat op heeft.

Organisatorisch en qua beleid haalt Brazilië niet het olympische minimum, zo veel is zeker. Aan de andere kant zijn er weinig landen die zulke warme en charmante inwoners hebben. Feesten, lachen en dansen kunnen ze als de besten. Als je ze ziet hoe veel van hen dagelijks moeten knokken om te overleven, kan je alleen maar bewondering hebben voor hun levenslust en energie.

Bedankt Rio, bedankt Brazilië... Jullie gaven ons een geslaagd tornooi, maar toonden ons vooral hoe mooi mensen kunnen zijn die lachen.