Wilmots is een waardeloze trainer - Frank Van Laeken

Terwijl Euro 2016 richting eindfase afstevent, zijn de Belgen weer thuis. De supporters dropen ontgoocheld af uit de tijdelijke Belgische enclave Lille, de spelers zijn met vakantie, in afwachting van een nieuw, veeleisend seizoen bij hun respectieve clubs. Uitgeschakeld worden in de kwartfinales tegen, godbetert, Wales, dat stond niet in het scenario. Nochtans is dit de kroniek van een aangekondigd falen. FC België staat stil.
opinie
Opinie
faye pynaert

Frank Van Laeken is zelfstandig journalist en columnist. Hij volgt voor deredactie.be de maatschappelijke discussie over sport.

Twee jaar geleden strandden de Rode Duivels op het WK in Brazilië in de kwarfinales. Verliezen tegen Argentinië werd niet als een schande ervaren, ook al bleek in die ene wedstrijd wat de beperkingen van de getalenteerdste groep uit onze voetbalgeschiedenis zijn.

Een bondscoach die tactisch geen verschil maakt, spelers die niet kunnen bogen op automatismen en het dus van hun individuele kwaliteiten moeten hebben. In een sport waar de bruikbare statistieken voor het grijpen liggen, heet dit: rekenen op het toeval. Ietwat professionele voetbalorganisatie probeert dat tegenwoordig te mijden.

Gouden generatie

De 'gouden generatie', zoals ze in binnen- en buitenland wordt omschreven, heeft nu twee jaar meer maturiteit.

Eden Hazard werd intussen bekroond als beste speler van Engeland, Kevin De Bruyne werd een van de duurste spelers aller tijden en maakte de verwachtingen meer dan waar bij Manchester City (ik schreef vorig jaar op deze plek 'Dat kan De Bruyne niet trekken', maar ik vergiste me zwaar!), Romelu Lukaku is een van de gevaarlijkste spitsen van de Premier League, Thibaut Courtois behoort tot het kransje topkeepers van de wereld, anderen braken internationaal door. Een groep overwegend jonge voetballers die men ons in het buitenland benijdt.

Beter doen dan in Brazilië luidde de eis. Dat wil zeggen: minstens halve finales halen. Maar de loting zat tegen en in normale omstandigheden hadden de Rode Duivels in de kwartfinales wereldkampioen Duitsland moeten bekampen.

Na de poulefase, waarin België tweede eindigde na Italië, bleek echter dat de toplanden allemaal in de andere tabelhelft zaten. 'Weg naar finale ligt open', 'Nu of nooit!', 'Unieke kans', schreven onze media. Een finale leek zowaar haalbaar en mocht misschien wel verwacht worden.

Na de wedstrijd tegen Hongarije (4-0) groeiden zowel hoop als arrogantie. De deceptie na de terechte nederlaag tegen Wales (1-3) is dan ook bijzonder groot. Dus klinkt de vraag: waarom beantwoordden de Rode Duivels niet aan de verwachtingen?

Het is de schuld van de voetbalbond

'Eeuwige amateurs' worden de bondslieden al een hele tijd genoemd en na de warrige voorzittersverkiezingen van vorig jaar en het pijnlijk afserveren van een ambitieuze CEO beterde dat niet. De bondstop gunde Marc Wilmots, assistent-bondscoach onder Dick 'Ik wil meer poen gaan verdienen in Rusland' Advocaat en Georges '90%' Leekens, een promotie, maar vergat daar sluitende eisen aan te verbinden.

Vlak vóór het WK werd het contract van Wilmots met vier jaar verlengd, zodat hij deze groep naar Euro 2016 en het WK 2018 in Rusland mocht loodsen. De bond was tevreden over de vlot verlopen kwalificatiecampagne richting Brazilië, maar vergat dat de tegenstand zwak was en het voetbal van de Rode Duivels matig.

Nog een vergetelheidje: in het nieuwe contract met Wilmots stond geen resultaatverbintenis in die zin dat hij zonder vergoeding ontslagen kon worden bij het niet bereiken van een doelstelling. Zoals de halve finales op dit EK, bijvoorbeeld.

De bondscoach met het voetbalveldbrede ego kreeg nagenoeg carte blanche en mocht zijn staf niet alleen zelf samenstellen, maar ook alle kritische stemmen smoren door geregeld de hakbijl te gebruiken. Toppers in hun vak mochten beschikken. Te kritisch voor de eigengereide Wilmots, die koos voor jaknikkers. Ook de voetbalbond knikte ja.

Het is de schuld van de bondscoach

In 2014 kreeg Marc Wilmots veel kritiek vanwege zijn tactische keuzes. Of beter: het gebrek daaraan. Trainen op stilliggende fasen vond hij tijdverlies. Onbegrijpelijke opmerking, als je weet dat veel grote wedstrijden worden beslist na een vrije trap of hoekschop. Aanvallende automatismen vielen niet te ontwaren. Verdedigend kon Wilmots rekenen op het grote talent Courtois en het stevige kwartet Alderweireld-Kompany-Van Buyten-Vertonghen.

In 2016 bleek dat er nog altijd niet gewerkt was aan die automatismen. Dat werd pijnlijk duidelijk in de met 2-0 verloren openingswedstrijd tegen het tactisch uitgekookte Italië. Als Hazard of De Bruyne de bal hadden, stond de rest stil.

Een pijnlijk beeld, het lag heus niet aan uw televisie. Geen looplijnen, geen afspraken, rekenen op individuele klasse, toeval en een beetje geluk.

De 3-0 zege tegen Ierland werd achteraf bejubeld, ook al was het in die eerste helft zoeken. Gevolg: uitzichtloos stapelvoetbal met nauwelijks doelpogingen, laat staan -kansen, tot een individuele flits van De Bruyne en een keurige afwerking van Lukaku vlak na de rust de Ierse veer braken.

De 1-0 tegen Zweden kwam er na bibberen, beven en een onterecht afgekeurd doelpunt van Ibrahimovic. Dat wordt al te snel vergeten in de euforie die na de kwalificatie ontstond.

Alleen tegen Hongarije speelden de Rode Duivels als een topteam. Aanvallend, met verdedigers die hoog stonden en een hele ploeg die snel stoorde. Voor een keer was het balbezit ondergeschikt aan het wegdrukken van de tegenstander. Het resultaat was ernaar: 4-0, aangevoerd door een fenomenale Eden Hazard. 'Waarom Wales geen kans maakt' titelde een van onze nieuwssites zelfs in een mail op de avond van de kwartfinale. Maar tegen het nummer 26 van de wereld werd het een afgang, ondanks een veelbelovend aanvangskwartier.

Daarna plooide het team terug, schakelde Wilmots na de rust over naar de mislukte tactiek van tegen Italië en was het alweer hopen op toeval. Niet de Belgen scoorden, maar de Welshmen. Twee keer.

Marc Wilmots is nog steeds de onervaren trainer die hij vier jaar geleden bij zijn aanstelling al was. Korte, niet geslaagde passages bij STVV en Schalke 04, en een paar jaar als assistent van doorgewinterde bondscoaches bleken duidelijk niet voldoende als basis.

Voeg daar nog 's mans hoge dunk van zichzelf aan toe en je krijgt een ondrinkbare cocktail. Twee jaar geleden schreef ik op deze plek dat Wilmots mogelijk zou kunnen slagen, als hij zich zou omringen met sterke persoonlijkheden, onder meer op tactisch vlak.

Zonder die kwalitatieve inbreng is en blijft hij een waardeloze trainer. Punt.

Het is de schuld van de spelers

Maar ook de spelers lijken niet beter, rijper, intelligenter geworden, ondanks de ervaring die ze konden opdoen in hun topclubs. Zelfs met een onbekwame trainer langs de lijn, moeten deze sterren en would be-sterren het verschil kunnen maken.

Dat tien van de elf spelers vaak stilstonden bij balbezit heeft niet alleen met het gebrek aan een tactisch concept of automatismen te maken, maar ook met een schrijnend tekort aan zelfredzaamheid.

In makkelijke omstandigheden (de wedstrijd tegen de naïef verdedigende Hongaren, na de 1-0 tegen het al bij al toch zeer matige Ierland) lukt het allemaal nog wel aardig, want deze jongens kunnen een potje voetballen.

In moeilijke omstandigheden is het wachten op individuele bevliegingen. Daar kun je je als tegenstander comfortabel op instellen.

Het gebrek aan leiderschap was eveneens een manco. Zonder Vincent Kompany is dit elftal haar natuurlijke leider binnen en buiten de lijnen kwijt. Door Hazard aan te duiden als nieuwe aanvoerder werd een zoveelste verkeerde beslissing gemaakt.

Het dragen van die armband houdt meer in dat vooraf wat handjes schudden met de captain van het andere team en een trosje scheids- en lijnrechters.

Als het niet goed gaat op of naast het veld, moet de aanvoerder een verlengstuk van de bondscoach én van zijn collega's worden, de boel opjutten, het voortouw nemen. Daarom is het niet verstandig om briljante maar ook egoïstische spelers als Ronaldo, Ibrahimovic én Hazard die verantwoordelijkheid te geven.

De aanvoerder van Wales is niet vedette Gareth Bale maar de stoere krijger Ashley Williams. Een Kompany-type, maar dan minder goed.

Sommige spelers waren de voorbije weken dan ook nog eens meer bezig met het versieren van een lucratieve transfer, dan met het bereiken van een doel op dit toernooi. Ze mochten dat ook van de bondscoach. Roken vormde evenmin een probleem, Wilmots wilde Nainggolan dat ongezond pleziertje niet ontzeggen.

Op papier waren de afspraken streng (geen vrouwen of vriendinnen op bezoek, veel gesloten trainingen, strikte omgang met de pers), in de praktijk deden de spelers hun zin, omdat de bondscoach dat wel oké vond. Of omdat hij minder greep op de groep heeft dan hij wil laten uitschijnen.

Wat nu?

Hoewel Marc Wilmots nog voor het toernooi aangaf dat de beslissing over zijn toekomst al vastlag - waaruit je kon afleiden dat hij al een nieuwe werkgever had, maar dat enkel nog achter de kiezen hield om de sereniteit te bewaren -, gaf ie onmiddellijk na de nederlaag tegen Wales aan dat hij niet van plan is om op te stappen. Waarop de voetbalbond aangaf dat het Wilmots voorlopig niet zal ontslaan.

Bij alle andere deelnemende landen die faalden op dit toernooi, stapte de coach op of werd ie onvriendelijk naar de uitgang begeleid. Niet bij België.

Ik las in een krant dat Wilmots één miljoen euro moet betalen als hij zelf opstapt, maar waarom zou hij dat doen, zolang hij geen nieuwe (rijke) club achter de hand heeft, die die afkoopsom met plezier op tafel legt? En de bond moet dan weer één miljoen euro betalen als het zijn coach ontslaat. Als je weet dat de KBVB vorig jaar 4,5 miljoen euro verlies leed, wordt dat een haast onoverkomelijk bedrag.

Eden Hazard liet al weten dat de volledige spelersgroep graag met Wilmots wil doorgaan, wat haaks staat op de verklaringen van een boze Thibaut Courtois na Wales-België.

Neemt Hazard zijn wensen voor werkelijkheid, omdat hij onder Wilmots zijn zin mag doen, zonder vervelende trainer die hem voortdurend op zijn verantwoordelijkheden wijst? Ik kan me echt niet voorstellen dat andere, dragende spelers tevreden zijn over de huidige gang van zaken.

Twee jaar extra met Wilmots dan maar? Dat is niet meer of niet minder dan een doemscenario. Tijdverlies voor deze 'gouden generatie', die de voorbije jaren wél opklom naar de nummer één-positie op de wereldranglijst, maar nóóit in een officieel duel kon winnen van een land uit de Top 10.

Zegt veel over de waarde van die ranglijst. Nee, mét Wilmots wordt het weer niets, of in elk geval zwaar onvoldoende. Maar stel dat de bond toch de knoop doorhakt, wie moet dan zijn vervanger worden?

Er is geen geld voor een topper. Namen als Preud'homme, Vanhaezebrouck en Van Gaal vallen, maar wie zal dat betalen, gesteld dat die heren al zin zouden hebben?

Ik wil ook wel een eind wegdromen en de naam Marcelo Bielsa in de groep gooien, de Argentijnse coach die van Chili een topteam maakte, maar ook die zal een flink prijskaartje hebben. De naar het schijnt meer dan 600.000 euro die Wilmots jaarlijks opstrijkt, lijkt heel veel, maar in vergelijking met de bondscoaches van de toplanden én zijn eigen spelers is het een habbekrats. Een hongerloontje. Daar kun je geen toppers voor strikken.

If you pay peanuts, you get monkeys. Of Wilmots.

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen