11 tot 17 mei 1916: Duitsers bombarderen Belgische frontlijn

Voor de soldaten in de loopgraven is het een ware hel. Als ze niet rechtstreeks door de granaten worden getroffen, worden ze vaak bedolven onder de omgewoelde aarde.

Op 12 mei vond een heuse aanval op de Dodengang bij Diksmuide plaats. De Dodengang is een Belgisch loopgravenstelsel naast de enige plek op de linkeroever van de IJzer die in Duitse handen is.

De Belgische soldaten konden de aanvallers na hevige gevechten verdrijven. Op 15 mei volgde een nieuwe aanval op de Dodengang, die snel werd afgeweerd.

Zicht op de Minoterie of Bloemmolens in Diksmuide die door de Duitsers tot een versterkte burcht was omgebouwd. in de voorgrond de Belgische frontlijn, tussenin maar niet te zien, de IJzer. Diksmuide was een van de twee plekken aan het front waar Duitsers en Belgen dicht bij elkaar zaten. Beginfoto: dode Belgische militair in de Dodengang.

Van een echt Duits offensief is echter geen sprake. Er zijn relatief weinig Duitse troepen aan het IJzerfront, want de gevechten bij Verdun eisen veel manschappen op.

De Duitsers zouden door hun aanvallen een Geallieerd tegenoffensief op hun verzwakte stellingen willen voorkomen.

Aan het Belgische front was het de voorbije maanden meestal rustig. Gewoonlijk komen er per week 'maar' een 50-tal militairen om. Maar in de eerste drie weken van mei zijn aan Belgische kant meer dan 400 militairen gedood, een veelvoud is gewond.

De Franse president Raymond Poincaré heeft in een toespraak gezegd dat Frankrijk de strijd niet zal opgeven “zolang onze vijanden niet zijn overwonnen”.

Daarmee lijkt hij de geruchten over een compromisvrede, die de laatste maanden circuleerden, tegen te spreken. De president vindt dat de Duitsers en de Oostenrijkers niet echt vrede aanbieden.

“Wij willen van hen geen voorwaarden ontvangen, wij willen hen de onze opleggen. Wij willen geen vrede waarbij een eeuwige bedreiging op Europa blijft drukken, wij willen een vrede waarbij het herstelde recht ernstige waarborgen biedt voor evenwicht en stabiliteit.”

Poincaré samen met koning Albert tijdens een bezoek aan Nancy in augustus 1915 ( Collection Valois, BDIC)

Poincaré, die bekend staat om zijn harde houding tegenover Duitsland, hield zijn toespraak in Nancy, de oude hoofdstad van Lotharingen, die niet ver van het front ligt. Bij die gelegenheid decoreerde hij enkele prominenten, waaronder generaal Foch.

Het is al de zoveelste keer in de oorlog dat het Franse staatshoofd zijn geboortestreek Lotharingen bezoekt. Daarmee benadrukt hij ook hoe belangrijk de herovering van het Duitse deel van Lotharingen voor de Fransen is.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken Sir Edward Grey heeft zich in een kranteninterview meer subtiel uitgedrukt, maar in feite komt zijn standpunt op hetzelfde neer.

Grey zei : “Hoewel niemand meer de vrede verlangt dan wij, willen wij een vrede die gerechtigheid brengt volgens het internationaal recht, zoals M. Poincaré gisteren in Nancy verklaarde. Het nationale leven in België, Servië en Montenegro moet worden hersteld. Er moet een einde komen aan het Pruisische militarisme. “

Poincaré met onder andere de Franse opperbevelhebber Joffre bij een bezoek aan Nancy in maart 1916 ( Collection Valois, BDIC)

Het Britse Lagerhuis heeft met een grote meerderheid een wijziging van de amper vier maanden oude dienstplichtwet goedgekeurd.

Daardoor zullen meer mensen voor militaire dienst kunnen worden opgeroepen, want de huidige wet lijkt onvoldoende manschappen op te leveren. Voortaan zullen ook gehuwde mannen onder de wapens moeten.

Ook oud-militairen kunnen opnieuw worden opgeroepen. Ze behouden dan de rang die ze eerder hadden. De nieuwe wet stelt wel iedereen vrij die ooit krijgsgevangene is geweest.

Wie ooit vroeger werd afgekeurd voor het leger of de marine, zal mogelijk een nieuw onderzoek moeten ondergaan over zijn geschiktheid is voor de dienst.

De dienstplicht geldt nog altijd niet voor de Ierse bevolking, hoewel veel Ieren vrijwillig in het leger zitten. Na de recente opstand in Ierland leek het niet aangewezen daar verandering in te brengen.

Bij de Britten is de ‘conscription’ hoe dan ook niet populair. Vorige maand betoogden 200.000 mensen ertegen in Londen.

Gehuwde Britse mannen trekken op om hun dienstplicht te vervullen, begin juni 1916 ( foto Getty Images)

Totaal onverwacht is Oostenrijk-Hongarije een tegenoffensief begonnen in Italië.

Op 15 mei openden duizenden kanonnen het vuur in Trentino, het Italiaans-sprekende deel van de Oostenrijkse provincie Tirol. Kort daarop wisten de Oostenrijkers door de Italiaanse linies door te breken. Ze zijn doorgestoten tot het plateau van Asiago, op een dertigtal kilometer van Verona.

De Venetiaanse vlakte lijkt open te staan. Daarmee worden de Italiaanse legers die oostelijk daarvan, aan de Isonzo vechten, in de rug bedreigd.

Asiago onder vuur

De Italiaanse opperbevelhebber Cadorna heeft meteen versterkingen gestuurd. Eerder had Cadorna geen rekening gehouden met de waarschuwingen van zijn inlichtingendiensten dat er vanuit Trentino een aanval dreigde.

Het is voor het eerst dat Oostenrijk-Hongarije in het offensief treedt tegen Italië. De aanval, die de naam “Strafexpeditie” krijgt, werd bedacht door de Oostenrijkse stafchef, veldmaarschalk Conrad von Hötzendorf, zonder medewerking van de Duitsers.

In de omgeving van Asiago gesneuvelde Italiaanse soldaat

Mariniers uit de Verenigde Staten hebben Santo Domingo bezet, de hoofdstad van de Dominicaanse Republiek.

Op 5 mei hadden Amerikaanse oorlogsschepen al mariniers ontscheept om het gezantschap van de Verenigde Staten in Santo Domingo te beschermen.

Dat gebeurde nadat aanhangers van een afgezette minister een staatsgreep hadden gepleegd en een fort hadden bezet.

Washington bood aan om de Dominicaanse regering van president Juan Isidro Jimenes te beschermen. Jimenes zei echter dat hij zijn ambt niet verder wilde uitoefenen “met de steun van buitenlandse kogels” en nam op 15 mei ontslag.

Amerikaanse mariniers landen op de kust van de Dominicaanse Republiek ( collectie NARA)

Uiteindelijk verlieten de rebellen Santo Domingo nadat de Amerikaanse oorlogsschepen met een bombardement dreigden.

De chaos die nu is ontstaan lijkt de VS een voorwendsel te geven om het hele land te bezetten.

Om iets te doen tegen de grote schuld van het land, eiste Washington onlangs dat er een Amerikaan aan het hoofd van de Dominicaanse douane wordt geplaatst. Elf jaar geleden hadden de VS al een soort financiële voogdij ingesteld over het kleine land.

Vorig jaar bezetten Amerikaanse mariniers het buurland Haiti, waar de financiële situatie zo mogelijk nog slechter is.

Amerikaanse mariniers in actie in Santo Domingo

"Schoolkinderen moeten worden opgeroepen om massaal meikevers te vangen."

Dat vraagt het Pruisische ministerie van Onderwijs aan de leerkrachten.

Als de gevangen meikevers worden gekookt en gedroogd, kunnen ze worden gebruikt om kippen en varkens mee te voederen.

Door het voedseltekort bij de Duitse bevolking moeten er zoveel mogelijk andere middelen als veevoeder worden gezocht.

Binnenkort mag elk Duits varken per dag maximaal 1 kg aardappelen als voeder krijgen.

Tekstposter van het stadsbestuur van het Oostenrijkse Grass dat ook oproept om meikevers te vangen als voer voor kippen en varkens        (1916 of 1917)

Opnieuw zijn een aantal verzetslui, leden van spionagenetwerken, door de Duitsers terechtgesteld, nu in Brugge en in Brussel.

In Brugge zijn Jules Delaplace, wachtmeester bij de Rijkswacht, en twee arbeiders, Karel Titeca en Jules Desloovere, op 8 mei 'doodgeschoten'.

In Brussel zijn 10 mannen ter dood veroordeeld,ook voor spionage; de meesten van hen werkten bij de telegraafdienst. Maar drie van hen zijn voor het executie-peleton verschenen, de andere zeven hebben gratie gekregen.

In Newyork zijn op 13 mei zo'n 150.000 aanhangers van de 'Preparedness' Beweging op straat gekomen. Alle manifestanten droegen een Amerikaanse vlag en het duurde ruim een halve dag voor ze allen voorbij waren gekomen.

De 'Preparedness' Beweging wil dat de Verenigde Staten zich beter voorbereiden op deelname aan de oorlog en dat de marine en de landmacht worden versterkt.

Voormannen van de beweging zijn ex-president Theodore Roosevelt en generaal Leonard Wood. Zij willen ook de algemene dienstplicht invoeren en wijzen er op dat het Duitse leger 20 keer meer soldaten telt dan het Amerikaanse.

Maar  ook de anti-oorlogsbeweging is in de Verenigde Staten nog sterk. Ook zij kwamen de voorbije dagen op straat om te protesteren tegen de plannen voor een algemene dienstplicht.

Het pacifisme leeft vooral in de protestantse kerken en bij de vrouwenbeweging.