Nog geen 500 vluchtelingen overgebracht vanuit Griekenland en Italië

Bevoegd eurocommissaris Dimitris Avramopoulos stuurde een brief naar de Europese ministers van Binnenlandse Zaken "om hen eraan te herinneren dat ze gebonden zijn door de beslissingen over de spreiding van vluchtelingen, beslissingen die onmiddellijk uitgevoerd moeten worden gezien de hoogdringendheid van de situatie".

In september had een grote meerderheid van de lidstaten zich achter een spreidingsplan geschaard dat de asieldruk op de lidstaten aan de buitengrenzen moest verlichten. Bijna vijf maanden later zijn amper 218 van de beoogde 66.400 vluchtelingen vanuit Griekenland overgebracht. Voor Italië staat de teller op 279 van de beoogde 39.600. Tot dusver hebben 15 lidstaten ruim 1.000 plaatsen voor Griekenland en 966 voor Italië aangeboden.

De povere respons was ook te wijten aan de trage voortgang in Italië en vooral Griekenland, dat vorig jaar met een ongeziene 880.000 vluchtelingen geconfronteerd werd. De meesten werden niet geregistreerd of opgevangen, maar reisden onmiddellijk door naar het rijke noordwesten van Europa. De Commissie besloot overigens om 30 procent van de geplande transfers naar Oostenrijk voor een jaar op te schorten omdat het land reeds kreunt onder de grote instroom van vluchtelingen.

Intussen is er volgens de Commissie wel enige vooruitgang merkbaar in Griekenland. Zo wordt nu van bijna 80 procent van de aankomende vluchtelingen effectief vingerafdrukken genomen, terwijl dat in september bij amper 8 procent gebeurde. Eenmaal alle Griekse hotspots binnen enkele weken operationeel zijn, kunnen dagelijks van 11.000 vluchtelingen vingerafdrukken worden genomen. Ook het aantal opvangplaatsen steeg, maar er zijn nog steeds 12.300 plaatsen te kort in vergelijking met de 30.000 die Griekenland heeft beloofd.

De Commissie deed overigens dringende aanbevelingen aan Griekenland om de asielopvang en -procedures te verbeteren. Dat moet het mogelijk maken om opnieuw asielzoekers terug te sturen naar Griekenland in het kader van het zogenoemde Dublin-systeem. Dat systeem bepaalt dat een vluchteling in principe asiel moet aanvragen in de eerste EU-lidstaat waar hij of zij voet aan grond zet. Naar Griekenland kunnen echter al jaren geen asielzoekers meer teruggestuurd worden omdat de Europese justitie oordeelt dat de behandeling van asielzoekers in het armlastige land onder de norm is.

De immense instroom van vluchtelingen in Griekenland heeft het al wankele Dublin-systeem de nekslag toegediend. Daarom gaat de Commissie volgende maand een herziening van het hele systeem voorstellen. In afwachting blijft het oude systeem echter gewoon in voege en is het nu eenmaal de taak van de Commissie om toe te zien op de naleving van Europese wetgeving, zo lichtte Avramopoulos toe. Het is volgens de Griekse eurocommissaris echter niet de bedoeling de asieldruk op zijn thuisland nog groter te maken.

Intussen blijft de toestroom vanuit Turkije naar Griekenland aanhouden. Ondanks het winterseizoen kwamen in januari nog steeds gemiddeld 2.186 migranten per dag aan. Vorige week stuurde de Commissie ook al aanbevelingen naar Athene om de ernstige tekortkomingen aan de bewaking van de Europese buitengrenzen te verbeteren. Als de problemen blijven aanslepen, zullen andere lidstaten van de Schengenruimte mogelijk nog twee jaar langer controles kunnen uitvoeren aan hun nationale grenzen.

De Commissie lanceerde een nieuwe oproep aan Turkije om de illegale migratie naar Europa een halt toe te roepen. Daarover maakte Europa afspraken met Ankara, maar ook die vertalen zich nog niet in resultaten. "We weten dat de Turkse autoriteiten, als ze echt willen, het werk op het terrein kunnen uitvoeren in de strijd tegen smokkelaars en de indamming van de vluchtelingenstromen", aldus Avramopoulos.