Verkrachters van de rechtsstaat - Walter Van Steenbrugge

Walter Vansteenbrugge is advocaat. Hij kwam in de pers met ophefmakende zedenzaken waarin hij zowel slachtoffers als daders verdedigde.

De halve finale van afgelopen woensdag tussen Brugge en Gent stond bol van spanning. Weliswaar een beetje te laat reed ik na de match tussen diezelfde steden huiswaarts. Een bijna vast ritueel is het om na een live meegemaakte voetbalwedstrijd het commentaar te aanhoren van radiojournalist Peter Vandenbempt. Niet alleen om zijn analyse af te meten aan de mijne, maar vooral om van zijn verbale acrobatiek te genieten als hij een kijkstuk van negentig minuten bondig weet samen te vatten in even heldere en als objectieve taal.

Als bewonderaar van radio icoon Jan Wouters dacht ik dat na diens pensioen we als voetballiefhebbers in een desolaat landschap van voetbalverslaggeving zouden terechtkomen. Niet dus. Vandenbempt verslaat nu al ettelijke jaren, op heel hoog niveau en in een geheel eigen stijl, nooit grossierend in gemeenplaatsen of struikelend over dure woorden, het voetbalgebeuren.

Ook in het middernachtnieuws van woensdag op donderdag was de woordengloed van de radioreporter te beluisteren en zat er geen schraapsel of ruis op zijn radioklanken.

Mijn nachtelijke gelukzaligheid sloeg evenwel plots om in verbazing toen de nieuwslezer het journaal afsloot met een vooruitblik op de krantenkoppen van donderdag, waaruit blijk dat een rechter geen straf had opgelegd aan een verkrachter omdat diens slachtoffer in het verleidingsspel was meegegaan.

Het vrij suggestieve bericht sneed me door het hart want onmiddellijk vreesde ik voor een nieuw geval van gerechtelijk geklungel na de recente onwaarschijnlijke Brusselse blunder van het niet ondertekende aanhoudingsmandaat.

Op donderdagmorgen nam ik kennis van de vele reacties op de fameuze kop die de krant De Morgen ten beste had gegeven over de Gentse masculiene rechter. Een lynchpartij voltrok zich van uur tot uur, op en naast de sociale media.

Vrouwenbewegingen gingen frontaal in de aanval en staatssecretaris Elke Sleurs moeide zich in de verhitte sfeer. Ik vroeg me af of al die lustige tafelspringsters het vonnis en het dossier kenden, nauwelijks enkele uren na het uitgesproken vonnis.

Of is het niet meer noodzakelijk goed en volledig geïnformeerd te zijn alvorens men zich roert en rechters schandaliseert?

In ieder geval ben ik mij grondig gaan bevragen en bleek, alweer, dat de berichtgeving iedere nuance miste en vooral de niet jurist compleet op het verkeerde been had geplaatst. Het ging vooreerst niet om een uitspraak van een mannelijke alleen zetelende rechter, maar om een rechtscollege waarin ook twee vrouwen zetelden. Noot in de marge: alsof mannen geen correct juridisch of ethisch waardeoordeel zouden kunnen vellen over zedenzaken.

Vervolgens had de rechtbank de beklaagde man over de ganse lijn schuldig verklaard, geen provocatie weerhouden en het slachtoffer geen enkele fout aangerekend in haar eis tot burgerlijke genoegdoening.

Het feit dat een opproefstelling (opschorting) werd uitgesproken en vooralsnog geen gevangenisstraf werd opgelegd, was een appreciatie van de rechtbank, na zich volledig te hebben ingelicht op basis van de geschreven stukken van het strafdossier en na het aanhoren van alle partijen ter zitting, inclusief het slachtoffer.

De persvlag, die over deze zaak en het hoofd van de rechter werd gestreken, dekte dus in geen geval de bewogen lading van de zaak.

Veel te laat op de dag mocht de perswoordvoerder van de Gentse zetelende magistratuur de schade nog wat pogen goed te maken. Zij, in een vorig leven een felle advocate, legde haarfijn uit hoe de rechtbank tot het vonnis was kunnen komen, hoewel slechts een heel partiële en niet-essentiële quote van de persrechter werd geselecteerd voor het avondnieuws.

En het Gentse Parket liet zich inmiddels ook niet onbetuigd. De inkt van het vonnis was nog niet opgedroogd of men wou de publieke opinie achternalopen en melden dat er prompt hoger beroep was aangetekend.

Men mag zich terecht de bedenking maken welke druk er op de beroepsrechters straks zal komen te liggen. De recente Knack-enquête indachtig, over hoe zwaar de media wel inwerken op de rechterlijke beslissingen, zijn de kansen van de beklaagde weinig hoopvol te noemen. Trial by google. Het Recht in Vlaanderen: overal kermiskant, hoe meer draaiorgel, hoe liever. Recht als een Brantano-vitrine.

In deze kolderhistorie vond Minister Geens het bovendien ook nodig om aan te kondigen dat hij verkrachtingen zwaarder wil bestraffen, dat hij tevreden is met het hoger beroep en dat hij met vertrouwen het arrest in hoger beroep afwacht. Van druk gesproken …

Straks wacht op zij die op nuance inzetten of die de rechten van verdediging willen nakomen, nog een lijfstraf. De dag van donderdag vulde zich daarom vol slijmzucht en hypocrisie.

Mijn gedachten gingen, ter verluchting, naar Christiane Taubira, die enkele weken terug de moed had uit de regering VALLS op te stappen en haar portefeuille van Minister Van Justitie af te geven, omdat zij de rechtstaat niet verder wou bevuilen. Une grande dame.

Moed, objectiviteit en zin voor nuance, in Vlaanderen-Plopsaland zijn het zeer schaarse goederen geworden.

Ik verlang al naar de objectieve verslaggeving van Vandenbempt aanstaande zondag, zo rond de klok van vijven, al mag ik verhopen dat de uitslag van woensdag ook die van zondag zal zijn.