Voelt CD&V zich thuis in deze regering?

Voor CD&V-parlementsleden van de strekking Beweging.Net, van het vroegere ACW is dit niet leuk. De Nahima Lanjri’s, de Stefaan Vercaemers van deze wereld komen onder druk te staan. Ze hebben dagelijks contact met het ACV, met de christelijke mutualiteit. Ze moeten die te vriend houden. Zij willen dat CD&V zo links mogelijk gaat, want ze vrezen linkse kapers op de kust.

Vooral de oppositiepartij Groen is dat, want voor Beweging.Netters is de stap naar Groen sociologisch makkelijker dan naar de SP.A. En er wordt dikwijls gezegd dat CD&V zijn rechtervleugel toch al kwijtgespeeld is aan N-VA. Als ze dan ook nog eens de linkervleugel verliezen, wat blijft er dan nog over? CD&V zit in een andere positie dan N-VA en Open VLD, want die hebben geen zwaarwegende arbeidersvleugel.

Er was de verkiezingsuitslag met de zeer sterke score van N-VA. De CD&V-top wou de partij van Bart De Wever niet opnieuw een regeerperiode federaal in de oppositie laten scoren. Daardoor zou N-VA nog groter kunnen worden. CD&V hoopte dat N-VA door een ‘reality check’ wat van haar aantrekkelijkheid zou verliezen.

Bovendien was een klassieke tripartite alleen op federaal niveau een haalbare kaart, want Vlaams zou het wel zeer nipt geweest zijn. Ook vreesden veel CD&V’ers dat ze met de socialisten ‘het land niet volledig op orde zouden kunnen zetten’. Ze dachten dat de PS te zwaar onder druk zou staan van het extreem-linkse PTB om de nodige maatregelen te nemen. Ook met de SP.A zagen ze problemen om het gratis-beleid in het openbaar vervoer te kunnen aanpakken en te vervangen door meer gerichte maatregelen. Ook het opkuisen van de kosten voor de berg groenestroomcertificaten voor zonnepanelen zou volgens CD&V’ers moeilijker geweest zijn.

CD&V had wel tegenslag tijdens de regeringsvorming. CDH wou niet met N-VA regeren, daardoor was Open VLD nodig op federaal niveau en zo kon Gwendolyn Rutten ook eisen dat haar partij in de Vlaamse regering moest. Het gevolg is wel dat CD&V op federaal niveau moet opboksen tegen ‘drie liberale partijen’. Bij de Vlaamse christen-democraten is te horen dat vooral N-VA en Open VLD samenspanden. En als je met N-VA en met liberalen moet onderhandelen over het (extra) belasten van huurgelden, meerwaarden à la Coucke of van bedrijfswagens, dan kom je snel van een kale reis terug.

Overigens wanneer CD&V een vermogenswinstbelasting op tafel legde, kwam er meteen een tegenzet van rechts. Dan kwamen de werkloosheidsuitkeringen onder druk, door ze tijdelijk te maken of door een vermogenstoets, dus de eis om werklozen eerst hun huis te laten opeten.

Het hangt ervan met wat je vergelijkt. Als je het resultaat naast hun verkiezingsprogramma legt, het 3D-plan, dan halen ze heel wat binnen. Enkele voorbeelden die CD&V ons bezorgd heeft:

• "Er is 3 miljard euro aan lastenverlaging voor de werkgevers. De We hadden exact 3 miljard beloofd in het 3D-plan."

• "Er is 3 miljard euro aan koopkrachtverhoging voor de werknemers. We hadden exact 3 miljard euro beloofd in het 3D-plan."

• "Er is 1,2 miljard euro aan middelen uit de welvaartsenveloppe voor het verbeteren van de uitkeringen tegen 2018. In het 3D-plan hadden we 1,8 miljard euro beloofd tegen 2020. Ook hier zitten we dus mooi op schema."

• "De financiering van de taxshift gebeurt voor 3,6 miljard uit ecofiscaliteit, BTW, lasten op inkomens uit vermogens en de strijd tegen de fraude. In het 3D-plan hadden we op 3,8 miljard euro uit die posten gerekend."

Als je vergelijkt met de eis om een vermogenswinstbelasting die CD&V na de regeringsvorming heeft geëist, dan is het veel minder. Overigens, CD&V heeft die geëist, zegt de partij, omdat ze een indexsprong moesten slikken die niet in hun partijprogramma stond. CD&V moet het uiteindelijk stellen met een bescheiden speculatietaks en een verhoging van de roerende voorheffing van 25 naar 27 procent.

Het wordt nog hard bikkelen in de maand september. Wordt de BTW-verhoging op elektriciteit van 6 naar 21 procent uit de indexkorf gehaald? Dit zou zeer moeilijk liggen voor CD&V omdat dit lijkt op een tweede index-sprong. Gebeurt er nog een extra-inspanning voor moeilijk te plaatsen werklozen en lage inkomens, nu de loonlasten algemeen van 33 naar 25 procent gaan? Hoe zit het nu met de 100 euro belastingverlaging maandelijks? Wie zal die krijgen?

Dat wordt formeel ontkend bij CD&V. Peeters heeft als ancien ervaring en heeft als voormalig Vlaams minister-president heel wat uitstraling. Soms hoor je dat het wel jammer is dat niemand van de christelijke arbeidersbeweging in de federale regering zit, terwijl alle Vlaamse ministers wel van die strekking zijn. Een van oorsprong UNIZO’er als Kris Peeters moet dikwijls zogenoemde ACW-standpunten verdedigen. Als voorzitter Beke vice-premier zou worden, is het probleem niet opgelost want ook hij komt niet uit de christelijke arbeidersbeweging.

Een oplossing zou kunnen zijn dat bijvoorbeeld Vlaams vice-ministerpresident Hilde Crevits naar het federale niveau verhuist, maar er is te horen dat ze nodig is op Vlaams niveau.

CD&V’ers zijn geen tafelspringers en hebben het genetisch moeilijk om ‘boven hun gewicht te boksen’. De regering opblazen was niet lonend voor Open VLD’er Alexander De Croo. Ook voor CD&V zou het zeer riskant zijn. Overigens, wat zou er dan moeten gebeuren?

Dan moet N-VA een federale regering vormen met de PS. Bij N-VA willen ze dat alleen doen wanneer er een verregaande staatshervorming komt die de splitsing van België benadert. Als de PS dat ooit al zou willen doen, dan zijn we weer voor jaren onderhandelen vertrokken. Onze economie zou zwaar lijden onder een nieuw wereldrecord regering vormen.

CD&V zal moeten hopen op de creatie van nieuwe banen en een herneming van de economie, onder andere door de loonlastenverlagingen. En uiteindelijk zijn de volgende federale/Vlaamse verkiezingen pas over vier jaar. Tegen dan is de discussie van vandaag al lang vergeten.

(Johny Vansevenant is Wetstraatwatcher voor VRT nieuws.)