Gletsjers smelten sneller en bereiken laagterecords

Dat blijkt uit een nieuwe studie een ploeg van de World Glacier Monitoring Service (WGMS) in Zurich. De studie kijkt naar meer dan 47.000 observaties van 2.300 gletsjers, zowel op de grond, vanuit de lucht en van satellieten. De observaties gaan terug tot 1850, en een klein aantal zelfs tot 1600.

Daaruit blijkt dat zowat alle gletsjers in de 20e eeuw afsmolten, op een paar decennia na waarin sommige gletsjers er in slaagden iets te groeien, en dat die afsmelting nog versneld is in het eerste decennium van deze eeuw, tot een nooit eerder geziene hoogte.

Meer dan een miljard mensen, vooral in Azië en in Zuid-Amerika, krijgen meer dan de helft van hun water van het seizoensgebonden smelten van sneeuw en gletsjerijs. Die watervoorziening kan in het gedrang komen als de gletsjers volledig afsmelten of veel kleiner worden.

Momenteel verliezen de gletsjers wereldwijd elk jaar 50 tot 150 centimeter aan dikte, volgens de studie. "En dat is twee tot drie keer het gemiddelde voor de 20e eeuw", zei Michael Zemp, de directeur van de WGMS en de belangrijkste auteur van de studie.

Om precies te zijn is het vier keer meer dan het gemiddelde voor de periode 1851-1900, drie keer meer dan het gemiddelde voor 1901-1950, en twee keer meer dan het gemiddelde voor 1951-2000.

Het record aan verlies van ijs voor de 20e eeuw vond plaats in 1998, maar dat record "is overtroffen in 2003, 2006, 2011, 2013 en waarschijnlijk opnieuw in 2014", zei Kemp.

Voorlopige gegevens van de laatste vijf jaar, die in de studie niet in rekening worden gebracht, tonen aan dat de afsmelting onverminderd voortgaat aan hetzelfde snelle tempo.

De Boulder Glacier in de Amerikaanse staat Washington kwam vroeger veel verder.

Regionaal gezien zijn er wel plaatselijke verschillen, maar overduidelijk is het overmatige afsmelten van de gletsjers in de twee meest recente decennia, van 1991 tot 2010.

Het feit dat het afsmelten zo homogeen plaatsvindt wereldwijd en over een langere tijd, wijst er op dat de veranderingen niet het gevolg zijn van willekeurige variabiliteit, maar van een wereldwijde consistente klimaatdruk, van de opwarming van de aarde dus.

Bovendien heeft het versnelde verlies van ijs een dynamiek gecreëerd waardoor de gletsjers in vele gebieden zullen blijven afsmelten, zelfs als de opwarming van de aarde de temperatuur niet meer zou doen stijgen.

De fluctuaties die gletsjers ondergaan, de veranderingen in hun lengte, het gebied dat ze beslaan, hun volume en hun massa, worden erkend als betrouwbare indicatoren van klimaatsverandering.

De studie van het WGMS is verschenen in het Journal of Glaciology.

De Shepard Glacier in het Glacier National Park in Montana is zo erg geslonken dat hij nu als een glacieret, een overblijfsel van een gletsjer, beschouwd wordt.

De grootste afkalving van een ijsberg ooit gefilmd, aan de Jakobshavn gletsjer in Groenland. Een gebied zo groot als Manhattan breekt af van de ijsberg.