"Franse hersenchirurg werkte nederlaag Napoleon in Rusland in de hand"

De nederlaag die Napoleon in 1812 in Rusland heeft geleden, valt toe te schrijven aan de Franse chirurg Jean Massot, die de Russische bevelhebber Michail Koetoezov aan de hersenen had geopereerd. Tot die opmerkelijke conclusie komt een internationaal team wetenschappers na meer dan twee jaar onderzoek.

In de herfst van 1812 rukte Napoleon met zijn Grande ArmƩe op richting Moskou met als doel het grote Russische rijk op de knieƫn te krijgen. In plaats van de directe confrontatie met het Franse leger op te zoeken, koos de Russische bevelhebber Michail Koetoezov voor de tactiek van de verschroeide aarde. Hij vaardigde het bevel uit Moskou plat te branden en vluchtte met zijn leger naar het oosten van de stad.

Niet alle Russische generaals steunden dit plan, maar het werkte wel. Napoleon trok Moskou binnen, of wat ervan overbleef, maar kampte met grote tekorten aan voorraden en voedsel. Een vroege, bijzonder strenge Russische winter dwong hem uiteindelijk te aftocht te blazen. Verslagen keerde hij naar Parijs terug.

Frontale hersenkwab

Volgens een internationaal team wetenschappers verbonden aan het Barrow Neurological Institute in de VS hadden deze gebeurtenissen heel anders kunnen uitdraaien als ene Jean Massot er niet was geweest. Deze Franse hersenchirurg opereerde Koetoezov nadat hij twee keer een kogel in de hersenen had gekregen, Ć©Ć©n keer in 1774 en Ć©Ć©n keer in 1788. Massot slaagde erin voor die tijd dodelijke wonden te genezen dankzij technieken die sterk lijken op de hedendaagse neurologische technieken, zo menen de wetenschappers.

Kortom: Koetoezov wist zijn zware verwondingen te overleven dankzij Massot. Zijn karakter en gedrag was evenwel veranderd. Vooral de eerste kogel had grote gevolgen omdat die de frontale hersenkwab had geraakt. Tijdgenoten stelden een verandering in zijn persoonlijkheid vast en sommige andere generaals verklaarden hem gek.

Beslissingen

Volgens de wetenschappers moet de verwonding uit 1774 vooral zijn vermogen om beslissingen te nemen, hebben aangetast. Dat hij de confrontatie met Napoleon uit de weg ging, schrijven ze hieraan toe. "Was hij nooit gewond geraakt aan zijn hersenen, dan is het goed mogelijk dat hij de strijd met Napoleon was aangegaan en was verslagen", zegt dokter Mark Preul die aan het onderzoek meewerkte.

Preul geeft wel toe dat hij sommige cruciale vragen over de verwondingen van Koetoezov pas kan beantwoorden na een onderzoek van zijn stoffelijk overschot. Dat is niet meer gebeurd sinds de autopsie op zijn lichaam na zijn dood in april 1813.

Toch staat het volgens hem en zijn collega's vast: zonder de revolutionaire operatietechnieken van Massot had Koetoezov niet geleefd, zou hij nooit tot de top van het Russische leger zijn opgeklommen en zou hij bijgevolg niet de beslissing hebben genomen zijn leger ten oosten van Moskou terug te trekken wat hem uiteindelijk de overwinning opleverde. Met andere woorden: Napoleon heeft zijn nederlaag aan een briljante landgenoot te danken.

De resultaten van het onderzoek van de wetenschappers zijn gepubliceerd in het tijdschrift Journal of Neurosurgery.

Meest gelezen