Griekenland is wanbetaler, nog niet bankroet

Om middernacht verviel ook het noodplan van de EU, de ECB en het IMF voor Griekenland. Athene staat er nu alleen voor en net op dat ogenblik moest een schuld van 1,6 miljard euro terugbetaald worden aan het IMF. Het ging om een eerste schijf van het geld dat het IMF in mei 2010 inbracht in het eerste hulpplan van de EU en het IMF voor Griekenland.

Om tien uur gisteravond vroeg de Griekse regering het IMF nog om de betaling te mogen uitstellen tot november. Het IMF is daar echter niet op ingegaan en vannacht heeft een woordvoerder van het fonds bevestigd dat er niet betaald is. 

Het zou gaan om de grootste wanbetaling van een lidstaat aan het IMF ooit sinds de oprichting in 1944. Toch wil dat nog niet zeggen dat Griekenland nu bankroet is en dat zal nog niet zo snel gebeuren.  

Vooreerst zal het IMF pas op de raad van bestuur eind juli akte nemen van de Griekse wanbetaling. Dat is dus nog vier weken en ook dat hoeft dan nog niet meteen een bankroet te betekenen.

Technisch komt Griekenland nu in een situatie van "arrears", achterstallige betalingen aan het IMF. Het komt dan in het strafhoekje waar ook Soedan, Somalië en Zimbabwe inzitten. Niet meteen leuk gezelschap, vooral niet omdat Griekenland het eerste Europese land is dat in die situatie terechtkomt. Bovendien gelden die landen als "failed states", een vergelijking die bijzonder hard moet aankomen bij de trotse Grieken. Andere landen zoals Irak, Afghanistan en Bosnië hadden eerder ook achterstallige betalingen bij het IMF, maar hebben die intussen betaald. De Griekse kwestie zou ook de grootste wanbetaling ooit bij het IMF zijn, ook dat is geen record om trots op te zijn.

Is het dan niet meteen een bankroet, toch is er meer in het spel dan gekwetste trots. Als het IMF officieel Griekenland in gebreke stelt, is dat nog geen bankroet omdat het IMF geen commerciële instelling is. 

Wel kan het IMF volgens de huisregels geen geld meer lenen aan een land dat betalingsachterstand heeft. Als er eventueel toch een nieuw hulpplan voor Griekenland zou komen, zou dat volledig voor rekening van de Europese landen moeten komen, maar het IMF was toch al niet erg happig om nog in het Griekse avontuur tussenbeide te komen.

Ratingkantoren zoals Standard & Poor's, Moody's en Fitch zullen Griekenland enkel als "default" (wanbetaler) brandmerken als dat land een terugbetaling aan private schuldeisers mist. En op 10 juli moet voor 2 miljard euro worden terugbetaald aan private obligatiehouders, dus dan wordt het wel uitkijken.

Een ander groot risico vormen de Griekse banken die de voorbije weken en maanden overeind werden gehouden door noodkredieten van de Europese Centrale Bank. Die ECB kan volgens haar regels bovendien enkel banken ondersteunen die "solvabel" geacht worden en dat zou niet langer het geval kunnen zijn als de Griekse regering -die nauw verbonden is met de banken- zelf haar schulden niet kan betalen. 

Griekse banken die uit de bocht vliegen, zijn overigens niet enkel een risico voor de Grieken zelf. Die banken hebben ook veel filialen in andere Balkanlanden zoals Servië, Roemenië, Bulgarije, Albanië en Macedonië en in sommige van die landen is de centrale bank al moeten tussenbeide komen met steunen om die filialen overeind te houden. Als Griekenland zinkt, kan de ECB via het massaal opkopen van staatspapier het gevaar voor Spanje Portugal en Italië indammen, maar wat met EU- en non-eurolanden zoals Roemenië en Bulgarije?

Anders gezegd: juli hoeft niet te beginnen als een rampenmaand, maar heeft wel het potentieel om dat over enkele weken te worden als er niet ergens witte rook uit de schoorsteen komt. Tenslotte zijn de Griekse burgers nog altijd de grootste slachtoffers van een totaal verrot politiek-economisch model, maar velen onder hen beseffen blijkbaar niet dat hun miserie enkel nog groter kan worden tenzij er een oplossing uit de bus komt.

(Bron: deels uit The Financial Times en The New York Times)