"Geef mij een kans om te leven. Meer vraag ik niet"

Mensen zonder papieren, asielzoekers of uitgeprocedeerden die besmet zijn met hiv: voor de betrokkenen krijgt overleven er nog een dimensie bij. Zorgen over woonst, zorgen over een inkomen en zorgen over je gezondheid: hoe ontwar je zo'n gordiaanse knoop? Dat blijkt geen simpele vraag.

Enkele mensen rond een salontafel op een doodgewone avond. We zijn te gast bij de HIV Vereniging België in Antwerpen, een vzw die ijvert voor een betere levenskwaliteit voor mensen met hiv en hun naasten. Er hangt een geladen sfeer die enige spanning en verlegenheid uitstraalt. De personen die getuigen, willen om begrijpelijke redenen anoniem blijven.

"Ik ben al sinds 2008 in België", zegt Ebenezer (fictieve naam, nvdr.), een 44-jarige West-Afrikaan. "Een jaar daarvoor was ik via Italië in Duitsland terechtgekomen, maar omdat ik daar problemen kreeg, kwam ik naar hier." Toen hij al enkele jaren in België was, voelde Ebenezer zich zwakjes. "Ik voelde veranderingen in mijn lichaam. Omdat ik wilde weten wat er mis was, kwam ik bij "Dokters van de Wereld" terecht. Ze vroegen of ik een bloedtest wilde ondergaan, en die bleek positief."

Te horen krijgen dat je seropositief bent, is niet bepaald aangenaam nieuws. "Waarom ik?", dacht Ebenezer. Hoe hij geïnfecteerd is geraakt, weet hij niet. "Ik had sinds mijn aankomst in Europa wel enkele vriendinnetjes gehad. Ik ben ook maar een mens. Maar ik vreesde vooral dat ik mijn huidige vriendin ook had besmet. Een bloedtest wees uit dat dat niet zo was: een hele opluchting voor mij."

Hoe blijft een mens gezond?

Ebenezer werd doorverwezen naar een aidsreferentiecentrum, waar de dokters bekeken hoe hij het best kon worden behandeld. "Daarop begon een hele moeilijke en stresserende periode. Vóór het OCMW mij financiële steun wilde geven (antiretrovirale geneesmiddelen zijn erg duur, nvdr.) wilden ze zeker zijn dat ik wel degelijk hier woon. Ik begrijp dat, maar anderzijds woon ik samen met vier andere Afrikanen, en zij weten niet dat ik besmet ben." Hiv en aids vormen een groot taboe in de Afrikaanse gemeenschap.

Antiretrovirale middelen zijn essentieel. Wie besmet is met hiv en te maken krijgt met een verminderde immuniteit moet zijn medicatie dagelijks nemen om gezond te blijven. "Vergelijk het met een bokaal waarin je het virus kunt opsluiten en verzegelen", legt Frankie Devuyst van HIV Vereniging België uit. "Als je om een of andere reden geen medicatie kunt nemen, gaat die bokaal onherroepelijk open, met uiteindelijk fatale gevolgen."

Met de hulp van Devuyst kwam het OCMW uiteindelijk over de brug en kon Ebenezer beginnen met zijn hiv-therapie. "Ik bad dat alles zou goed komen. Eerst had ik mijn diagnose moeten zien te aanvaarden, en dan kwam het OCMW daarbovenop met een heleboel vragen. Het was echt niet gemakkelijk."

Rest hem nog zijn verblijf hier te regulariseren. "Ik weet dat het niet gemakkelijk zal zijn", weet hij. "Maar het OCMW heeft mij al aanvaard en ik krijg nu medicatie. Ik hoop écht dat ik kan blijven." Wat wil hij hier bereiken? "Ik ben bereid opleidingen te volgen en eender welke job te doen. Als ze mij met een bus leren rijden, zal ik met een bus rijden. Geef mij een kans om te leven, méér vraag ik niet." 

Gevaren van de illegaliteit

Dat hij uiteindelijk een definitief njet krijgt van de Dienst Vreemdelingenzaken is niet onwaarschijnlijk. Volgens aidsdokter Rémy Demeester krijgt maar 1,6 procent van de medische regularisatieaanvragen een gunstig advies. "Ik zou niet weten hoe ik in mijn thuisland aan medicatie moet raken, laat staan hoe ik dat zal betalen", zucht Ebenezer.

De kans is groot dat hij na een negatieve beslissing in de illegaliteit belandt, zonder financiële steun en zonder medicatie. Daar kan Rutger (fictieve naam, nvdr.) over meespreken. Deze 43-jarige Belg had onlangs een korte relatie met een Braziliaanse jongen. "Hij was bij mij terechtgekomen met de vraag of ik voor hem hiv-medicatie kon regelen, maar ik werd verliefd op hem, hoewel ik wist dat hij aan de bak kwam als escortjongen."

"Mijn Braziliaanse vriend bleek naast hiv ook nog drie andere seksueel overdraagbare aandoeningen te hebben", vertelt Rutger. "Na twee weken begonnen de relatieproblemen. Toen we een samenlevingscontract zouden sluiten, kwam ik te weten dat hij eerder al in Duitsland en in Nederland met een man had proberen te trouwen. Ik realiseerde me dat de liefde niet wederzijds was en dat mijn vriend vooral geïnteresseerd was in geldige verblijfsdocumenten."

Het ging van kwaad naar erger met de relatie van Rutger en zijn latino loverboy, die er uiteindelijk na heel wat dramatische gebeurtenissen vanonder muisde. "Zijn hiv-medicatie heeft hij hier nooit gekregen. Via via weet ik dat hij nu in Berlijn zit en vermoedelijk zijn escortactiviteiten voortzet. Ik weet dat Vreemdelingenzaken zijn dossier hier heeft afgesloten, maar in Duitsland infecteert hij mogelijk elke nacht iemand anders."

Meest gelezen