Van "nerd" naar selfies met gillende meisjes - Ivan Ollevier

Even zag het ernaar uit dat “Kitchengate” Ed Miliband de das zou omdoen. Twee maanden geleden nodigde de Labourpoliticus de BBC uit bij hem thuis. Hij moest dringend eens zijn menselijke kant tonen aan de kiezer, vonden zijn adviseurs. “In je keuken, Ed, zou dat geen schitterend idee zijn?” Zo gezegd zo gedaan, enkele dagen later zag de televisiekijker hoe Ed met zijn vrouw Justine koffie stond te drinken in een verbazend kleine en schaars ingerichte keuken. De reactie van de pers was ronduit negatief: wie in zo’n kale keuken leeft, moet wel een wereldvreemde, intellectuele nerd zijn. Een schot mijlenver naast de roos dus. Maar het werd nog erger. Een vriendin twitterde dat Ed en Justine in werkelijkheid een tweede, veel mooiere keuken hebben, met uitzicht op de tuin. Het zielloze keukentje waarin ze de BBC hadden uitgenodigd, gebruiken ze alleen maar om thee te zetten.

Ai. Maar 0,7 procent van de Britten heeft een tweede keuken. En een huis in het chique Dartmouth Park in Noord-Londen kunnen nog minder Britten zich veroorloven. Meer dan drie miljoen pond alstublieft. Doen alsof is erg in de Britse politiek. Maar doen alsof en door de mand vallen is zelfmoord in de Britse politiek. Nu was Ed Miliband niet alleen een wereldvreemde nerd, hij was een wereldvreemde en schijnheilige nerd. Hij probeerde alleen maar op een goed blaadje te komen bij de natuurlijke achterban van Labour, de arbeidersklasse, die hij alleen kent uit de boeken van Marx en Engels. Die hij vast allemaal gelezen heeft.

Marx en Engels waren min of meer verplichte lectuur in het gezin waar Ed opgroeide. Hij werd geboren op kerstavond 1969, en zijn vader, Ralph Miliband, was een Joodse Marxistische hoogleraar die bij het begin van de Tweede Wereldoorlog Brussel en België was ontvlucht voor de nazi’s en in Londen was gestrand. Zijn moeder was de academica Marion Kozak, een overlevende van de Holocaust. Als hij ’s ochtends opstond, vond de kleine Ed het helemaal normaal om een of ander politiek zwaargewicht aan de keukentafel te zien zitten: de leider van de gewapende vleugel van het Zuid-Afrikaanse ANC Joe Slovo bijvoorbeeld, of een buitenlandse professor op doorreis in Engeland, of de radicale, revolutionaire politicus Tariq Ali.

Vader Miliband was dan ook verbijsterd toen zijn twee zoons, Ed en David, allebei bij de Labourpartij terecht kwamen. Hij had voor zijn zoons toch iets radicalers voor ogen. Zeker toen de ene ging werken voor de verguisde Tony Blair (David), terwijl de andere (Ed) toch het fatsoen had om voor de iets linksere Gordon Brown te kiezen.

Al van bij het begin zaten de twee Milibandjongens in twee rivaliserende kampen. Tony Blair en Gordon Brown konden elkaars bloed drinken, en zowel Ed als David was een vertrouweling van de respectievelijke hoofdman. Het kon bijna niet anders of daar kwam politieke broedermoord van. Het was in 2010 En Ed en David stonden lijnrecht tegenover elkaar in de leiderschapsverkiezingen, die Ed tot eenieders verbazing glansrijk won.

De meeste commentatoren hadden in David de toekomstige leider gezien, mogelijk zelfs de toekomstige premier. David had charisma, deed het goed bij de vrouwen, was gematigd. Ed, tja, Ed was toch een beetje een verzuurde professor. Charmant, ja dat wel, idealistisch, ernstig, stijf. Zijn grappen waren vaak vergezocht, en niemand kon er echt om lachen. Op school was hij goed in Grieks en in wiskunde. Dat is niet erg, maar je zág het ook aan hem. En dat was wel erg. Toch in de politiek.

Zijn medestanders zeiden dat hij goed kon luisteren. Dat hij sympathiek was. Maar dat hij in staat was zijn eigen broer een mes in de rug te steken, daar schrokken velen toch van. Een saaie, meedogenloze nerd dan nog. David trok zich teleurgesteld terug uit de politiek en ging werken in de Verenigde Staten. Beide schoonzussen keken elkaar jarenlang met de nek aan.

En kijk zie. Op tournee met de campagnebus door Engeland werd de saaie Nerd zowaar belaagd door een groep gillende tienermeisjes, die met de smartphone in de hand zich verdrongen rond de Labourleider. “Is hij het? Is hij het echt?” Ed stond er maar wat bij te grijnzen, hij leek er zelf van geschrokken.

Enkele dagen scheiden ons nog van de verkiezingen, en de wereldvreemde, onhandige Ed (tijdens het laatste televisieoptreden vorige donderdag struikelde hij nog over een trapje) heeft een nagenoeg perfect campagneparcours gereden. Op kitchengate na dan. Tijdens het leidersdebat was hij scherp en to the point. Zelfs toen iemand uit het publiek hem verweet dat vroegere Labourregeringen het geld over de balk hadden gegooid, kon hij zich verbazend goed verdedigen.

Meer nog dan David Cameron kon hij zijn programma uitleggen aan het grote publiek: dat hij het fiscale tarief voor de hoogste inkomens wil optrekken, dat hij belastingen wil heffen op dure villa’s, dat het minimumloon omhoog moet, en dat hij korte metten wil maken met de “non-doms”: inwoners van het Verenigd Koninkrijk die, als ze kunnen bewijzen dat ze ergens anders gedomicilieerd zijn, geen belastingen hoeven te betalen. Velen in het publiek vonden zelfs dat zijn wereldvreemdheid hem een authentieke uitstraling geeft.

Hij geniet zichtbaar van de aandacht. Hij is altijd Verlegen Ed geweest, en nu is hij plotseling Sexy Ed. Intimi waarschuwen hem ervoor dat de Milimanie van de voorbije weken hem parten kan spelen. Want wat is er nóg erger in de politiek dan te doen alsof en door de mand te vallen? Zelfgenoegzaamheid is nog erger.

(Ivan Ollevier is journalist bij VRT Nieuws, gespecialiseerd in Groot-Brittannië.)