De woorden van De Wever - Marc Van de Looverbosch

Het falend integratie- en immigratiebeleid van alle vorige regeringen: daar geven de meeste andere politieke partijen toe – de een al wat volmondiger dan de ander – dat er hier en daar wel wat schort. Om er in een adem aan toe te voegen dat in Vlaanderen de N-VA al sinds 2004 – op 1 jaar politieke retraite na – mee aan de knoppen van het beleid zit. Waarop N-VA repliceert dat het dankzij haar is dat er eindelijk sprake is van een echt inburgeringsbeleid.

Dan is er de uitspraak dat racisme relatief is. Wat Liesbeth Homans ook al eens in de zomer van 2013 gezegd heeft in De Standaard. Het is een relatief begrip, zei ze, omdat het als een excuus wordt gebruikt voor persoonlijke mislukkingen. Over die woorden zijn toen veel mensen gestruikeld en ze heeft heel veel moeite moeten doen om uit te leggen wat ze precies bedoelde.

En dan nog de vaststelling van De Wever dat er problemen zijn met bepaalde bevolkingsgroepen, zoals de mensen van Noord-Afrikaanse afkomst en dan vooral de Marokkaanse Berbergemeenschap. Dat vonden velen er vér over, dat is op zijn minst stigmatisering of nog erger … klonk het.

Spreken over een falend beleid, relatief racisme en Berbers en dan door ongeveer iedereen buiten de N-VA verkeerd begrepen worden, dan is er toch iets mis met de boodschap. Dan lijkt het wel alsof er niet goed over is nagedacht of dat er gebrekkig is gecommuniceerd. Want als alles wat De Wever zegt zo multi-interpreteerbaar is, dan zorgt dat alleen maar voor verwarring.

Recht voor de raap de dingen bij hun naam noemen klinkt hard genoeg voor de radicalen in eigen rang. Maar het klinkt misschien iets te hard voor de gematigden binnen de grote volkspartij die de N-VA toch geworden is. Een aantal N-VA'ers loopt heel ongelukkig rond sinds de sortie van De Wever, maar durft dat niet luidop te zeggen om de toorn van de Grote Leider niet over zich heen te krijgen.

In politieke communicatie gaat het niet alleen om wat iemand zegt, maar ook om wie dat zegt, wanneer dat gezegd wordt en waarom. Waar het gezegd wordt, kan soms ook een rol spelen. En dan is het uiteraard interessant om te kijken naar de reacties. Niet de voorspelbare van de zogeheten “linkse kerk”, zoals N-VA dat zelf noemt. The usual suspects die elke kans benutten om hun pijlen op De Wever te richten. Veel interessanter deze week waren de reacties uit onvoorspelbare en onverwachte hoek, namelijk van de regeringspartners van de N-VA.

Dat is wat aarzelend op gang gekomen. Eerst voorzitster Gwendolyn Rutten van Open VLD en voorzitter Olivier Chastel van MR: liberalen zijn tegen de stereotypering van mensen. Dan CD&V-voorzitter Beke, die het erg vindt dat er één welbepaalde groep wordt geviseerd.

De voorzitters geven de voorzet, het Vlaams parlement kopt de bal woensdagnamiddag binnen. Een verbijsterde N-VA-viceminister-president Liesbeth Homans krijgt de volle laag van CD&V. Fractieleider Koen Van den Heuvel spaart de roede niet en roept dat De Wever als burgemeester moet ophouden met stigmatiseren. Zijn collega Bart Somers vult aan dat groepsdenken nefast is. En hun andere collega N-VA-fractieleider Diependaele steekt wanhopig de armen in de lucht.

Groot applaus op de banken van CD&V, Open VLD en de oppositie SP.A en Groen die geamuseerd toekijkt hoe N-VA volkomen geïsoleerd staat. Homans, met de mond vol tanden, zegt dat Bart De Wever niet alleen burgemeester van Antwerpen is maar ook de voorzitter van de grootste partij… Het hoongelach komt duidelijk van de banken van CD&V en Open VLD. Homans voelt aan dat het de verkeerde kant uitgaat en verandert van toon. N-VA durft tenminste de problemen te benoemen. Maar de schade binnen de coalitie valt niet te ontkennen: twee regeringspartijen die zich keren tegen de derde, de grootste. Doen alsof er niets aan de hand is, kan niet meer.

Alsof dat nog niet genoeg is, trapt CD&V-vicepremier Kris Peeters een dag later nog eens na: hij begrijpt niet wat De Wever bezielt en stelt provocerend voor “mystery calls” te organiseren om discriminatie op te sporen, goed wetende dat de N-VA (en in mindere mate Open VLD) daar tegen zijn. In de plenaire zitting van de Kamer donderdagnamiddag laaien de emoties over de uitspraken andermaal hoog op. Het stopt maar niet, het opbod tussen CD&V en N-VA, tussen Peeters en De Wever. Zo erg wordt het dat zelfs premier Michel ronduit zegt dat hij het beu is dat discussies buiten de regering de sfeer binnen de regering verpesten.

Het is het zoveelste incident tussen de Vlaamse regeringspartijen van centrumrechts in de beide regeringen. Het tekent de gemoedsgesteldheid van de partijen en hun voorzitters. Ze staan nu voor de zware opdracht hun begrotingen op orde te krijgen en daarbij zijn nieuwe besparingen niet uitgesloten. Ook over de verdeling van de schaarse middelen over de verschillende departementen is het getouwtrek al begonnen. In de wetenschap dat elke verkeerde uitspraak, elke venijnige opmerking cash zal worden betaald.

De gaten in de begroting vallen al bij al mee. Elke dag verdwijnen er wel een paar honderd miljoenen als sneeuw voor de zon met elk nieuw cijfer dat specialisten tevoorschijn toveren. De Vlaamse regering krijgt zowaar het fiat om tekorten te maken. De Goede Week begint, de calvarietocht voor de Vlaamse en de federale coalitie ook. Op Goede Vrijdag volgt de kruisiging, met Pasen de verrijzenis uit de dood.

(Marc Van de Looverbosch is Wetstraatwatcher.)