De indexsprong: dom en onnodig - Rudy De Leeuw

Tegenover die indexsprong staat een minimale loonsverhoging van nog geen 0,5% bruto en 0,3% netto. Wie kan tellen, ziet dat dit absoluut ontoereikend is om de indexsprong te compenseren.

Is het verwonderlijk dat we daarmee niet akkoord gaan? Neen.

Sommigen betichten ons van hebzucht. Maar laat ons even terugkeren in het verleden. Al zes jaar op rij leveren de interprofessionele onderhandelingen nauwelijks iets op. Een ecocheque hier of een minuscule marge daar (herinner de 0,3% in 2012), verder dan dat wilden de werkgevers niet uit hun ideologische loopgraven komen. Voor ons is het daarom genoeg. Wie ons vertelt dat we vasthouden aan symbolen, raden we aan om naar de economische realiteit en de cijfers te kijken, zeker wat betreft de indexsprong.

We hebben het ondertussen tot in de treure herhaald: de indexsprong kost iedere werknemer, iedere gepensioneerde, iedere uitkeringsgerechtigde een pak geld. Tot 27.000 euro over een ganse loopbaan wanneer je in 2015 aan je carrière begint! De index is een kwestie van solidariteit tussen jong en oud, tussen sterke en zwakke economische sectoren, tussen het publieke en private deel van onze economie. Het is geen kwestie van een indexsprong te compenseren door een hogere loonmarge. Dit zijn geen communicerende vaten. Enkel de sterken in onze maatschappij gaan er zo op vooruit, wie zwak is, of slecht vertegenwoordigd komt er berooid van af. Daarom kunnen wij vanuit ons maatschappijmodel nooit een indexsprong aanvaarden.

En toch blijft die indexsprong een fetisj aan de tafel van de regering en werkgevers. Hij moet en zal doorgevoerd worden, ondanks het feit dat dit een ronduit domme en onnodige maatregel is. Dat zegt trouwens niet enkel het ABVV, maar ook een rist economen.

Laat ons even technisch worden. Eind december werd het ‘Technisch Verslag’ van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) gepubliceerd waaruit blijkt dat de indexsprong helemaal niet nodig is om onze competitiviteit ten opzichte van de buurlanden te corrigeren. Het verslag van de CRB leert ons dat de Belgische lonen sinds 1996 slechts 2,9% sneller zijn gestegen dan in onze buurlanden. Eveneens blijkt uit datzelfde verslag dat de lonen in de buurlanden de komende twee jaar met 3,7% zullen stijgen.

Nu, stel dat je geen indexsprong zou toepassen… dan stijgen de lonen ten gevolge van de automatische indexering met 1,6% over de periode 2015-2016. Dit is zo omdat de evolutie van de gezondheidsindex op 1,6% wordt geschat. Dat is een trage evolutie, ten gevolge van de lage inflatie tijdens de komende twee jaar.

In die twee jaar staan er bovendien heel wat maatregelen op het menu voor de werkgevers. Zo zullen zij van onze vrijgevige regering (althans vrijgevig in één richting) op 1 januari 2016 een verlaging van de werkgeversbijdragen ontvangen van 600 miljoen euro. Dit komt neer op 0,4% van de loonmassa in de privésector. En, nu hoop ik dat u bij de les blijft, daarbovenop wordt een vrijstelling van de doorstorting van de bedrijfsvoorheffing (bedrijven moeten namelijk niet alle bedrijfsvoorheffing die van uw loon wordt afgehouden doorstorten aan de fiscus!) eindelijk officieel in rekening genomen als een verlaging van de loonkost. Deze ‘boekhoudkundige maatregel’ waarmee de werkgevers het eens zijn, komt neer op een verlaging van de loonkost met 0,64% van de loonmassa.

Heel wat cijfers na elkaar, ik weet het, maar ze zijn noodzakelijk om het hele debat volledig te kunnen vatten. Laat ons alles op een rijtje zetten in de veronderstelling dat we géén indexsprong doorvoeren.

De lonen stijgen in de buurlanden met 3,7%. Wanneer we ervan uitgaan dat de index in België voor een loonaanpassing zorgt van 1,6% dan blijft er een ‘loonmarge’ over van 2,1%. Echter, het regeringsakkoord vraagt ons om als sociale gesprekspartners het engagement aan te gaan om het loonverschil met de buurlanden volledig weg te werken. Als vakbond willen we ons hiertoe verbinden, niet om dit over één legislatuur te doen, maar nog sneller, nl over één IPA-periode, dus twee jaar. Als je de marge (2,1%) vermindert met het huidige loonverschil (2,9%) en daarbij alle voordelen telt die de werkgevers zullen ontvangen (zie boven, 1,04%) dan heb je uiteindelijk een marge van 0,2 à 0,3% bovenop de index.

Moraal van het verhaal: de indexsprong is helemaal niet nodig om het loonverschil met onze buurlanden in één klap weg te werken. Een behoud van de index én daarnaast een loonmarge is mogelijk.

Er wordt niet vastgehouden aan de indexsprong omwille van een objectieve economische analyse, maar omwille van starre ideologische redenen. Dit is het soort ideologie dat geen oren heeft naar het feit dat deze week het nieuws kwam dat vorig jaar 130.000 Belgen moesten aankloppen bij de voedselbanken omdat ze zelf de middelen niet hebben om eten te kopen. Dat zijn er 8.000 meer dan een jaar voordien, en de grootste stijging van de afgelopen vijftien jaar!

Dan is er nog de dubbelzinnige positie van de regering. In de afspraken die de G10 op 15 januari met de regering maakte, staat zwart op wit dat de sociale partners autonoom het loonoverleg mogen voeren. Nergens is een vermelding van de indexsprong terug te vinden. Maar, wat krijgen we op een cruciaal ogenblik in de onderhandelingen te horen? Dat minister Kris Peeters de teksten omtrent een indexsprong in zijn schuif heeft liggen om ze zo snel mogelijk na de onderhandelingen boven te kunnen halen. Is dit autonoom onderhandelen? Neen, opnieuw worden de werkgevers in een pluchen zetel gezet. Een schande.

(Rudy De Leeuw is voorzitter ABVV)