100 jaar geleden sneuvelde William Shakespear

Shakespear (links) was de voorloper van de meer bekende T.E. "Lawrence of Arabia" en werd in 1909 door Brits-India uitgestuurd naar Koeweit en andere landen op het Arabische schiereiland. Dat gebied was belangrijk omdat het in de buurt van het Suezkanaal lag, de strategisch belangrijke zeeweg tussen Groot-Brittannië en het Brits-Indische rijk.

Het Midden-Oosten werd toen nog gedomineerd door het in verval zijnde Turks-Ottomaanse rijk, waarvan de sultan ook de titel kalief of leider van de soennitische moslims droeg. Omdat er naast veel hindoes ook een grote moslimminderheid in Brits-India woonde, was ook dat laatste van erg groot belang.

Bij het begin van de Eerste Wereldoorlog slaagde Duitsland erin om het Turks-Ottomaanse rijk aan zijn kant te krijgen. De Britten in Egypte en India probeerden die zet te counteren door aan te sturen op een opstand van de Arabische stammen tegen de Turkse dominantie.

Nu was het wel de kwestie van welke Arabische stammen de Britten konden overhalen. Lawrence en de avontuurlijke oriëntaliste Gertrude Bell trokken de kaart van de Hashimieten, afstammelingen van de profeet Mohammed die de Hidjaz-strook langs de Rode Zee met de heilige steden Mekka en Medina beheersten.

Je zal in het begin van de 20e eeuw maar Shakespear heten en bovendien hebben je ouders je de voornaam William gegeven. Een mens zou voor minder naar de kolonie India trekken.

In 1909 werd kapitein Shakespear naar de Arabische Golf gestuurd en daar raakte hij bevriend met Abdul Aziz ibn Saud (links), de leider van de stammen van de Nedjd in Centraal-Arabië. Shakespear wist toen nog niet dat er olievoorraden lagen in het oosten van wat later Saudi-Arabië zou worden, maar hij zag in de harde en strikte islamitische ideologie van de Saudi's, het wahhabisme, wel een potentiële bondgenoot tegen de Turken.

Het Turkse rijk controleerde Centraal-Arabië en de Arabische Golf niet direct, maar wel onrechtstreeks via de Arabische vazallen van de Rashidi-stam, de erfvijanden van de Saudi's. 

Op 24 januari 1915 was Shakespear getuige van een veldslag tussen de Rashidi's en de Saudi's in de woestijn van Jarrab. Hij was een befaamd fotograaf en wou de slag vastleggen, maar werd opgemerkt en doodgeschoten door een groep Rashidi's. 

Kapitein William Shakespear was 37 toen hij gedood werd. De Rashidi's wonnen de slag van Jarrab, maar de taaie Ibn Saud zou terugslaan en -dankzij een akkoord met de Britten- in opstand komen tegen de Turkse Ottomanen. 

Vele jaren later zou ibn Saud niet enkel de Rashidi's onderwerpen en de Turken verdrijven, maar ook de rivaliserende Hashimieten verjagen uit de Hidjaz met Mekka en Medina. De Hashimieten regeerden daarna over de koninkrijken Irak (tot 1958) en Jordanië (tot nu toe). Ibn Saud vestigde In 1932 hij het koninkrijk Saudi-Arabië dat van de Rode Zee tot de Arabische Golf reikte. Sindsdien wordt het land nog altijd bestuurd door zijn zonen.

Die konden overigens naast Shakespear nog rekenen op een andere illustere Britse bondgenoot: sir John Philby. Die werd niet enkel een vriend van Ibn Saud, maar brak met de Britse regering, werd moslim en trad als sjeik Abdullah in dienst van de Saudi's. Zijn meer bekende zoon, spion Kim Philby, verraadde ook zijn land, maar hij liep over naar de Sovjet-Unie.