Astrid en haar ouders - Bert De Vroey

Doorgaans besteed ik weinig aandacht aan die passages, maar in de toespraak van vannacht viel me toch meteen een naam op: Astrid Silva. Obama noemde haar als een jonge latina voor wie zijn beperkte regularisatiemaatregelen een wereld van verschil maken. Toen er op het internet steeds meer artikels verschenen over Silva, met foto’s van de studente in kwestie, was ik er zeker van. Diezelfde Astrid Silva had ik twee jaar geleden, in de verkiezingscampagne van 2012, in Las Vegas geïnterviewd.

Astrid kwam als vierjarige kleuter vanuit Mexico naar de Verenigde Staten, samen met haar ouders. Ze kwamen en bleven daar illegaal, maar een vierjarige kan je dat moeilijk ten kwade duiden. Juist daarom had Obama in 2012 al een eerste ‘amnestie’-maatregel genomen, voor de illegale jongeren die als kind naar de VS gekomen waren – zoals Astrid. Die zou hij niet meer het land laten uitzetten, als ze tenminste geen strafbare feiten hadden gepleegd en als ze in de VS wilden studeren of werken.

Astrid was toen in de wolken over die maatregel. Net als veel andere latino’s en latina’s zette ze zich actief in voor de campagne van Obama – al kon ze zelf nog niet stemmen. Die eerste amnestiemaatregel van 2012 heeft trouwens heel wat (legale en stemgerechtigde) latino’s Obama’s kant uit geduwd: het was zondermeer een belangrijke factor in zijn herverkiezing.

Na de verkiezingen kwamen zelfs de republikeinen tot de conclusie dat de latino-bevolking in de VS in toenemende mate zal wegen op verkiezingen. Ik was er toen trouwens van overtuigd dat er snel een grootschalige hervorming zou komen van de migratiewetgeving, met steun van Democraten én Republikeinen – juist omdat beide partijen begrepen hadden dat je niet meer ongestraft een zo grote groep (latino’s maken nu 17 % uit van de bevolking in de VS!) aan de kant kon laten staan.

Maar er gebeurde weinig of niets, en de partijen vonden in elk geval geen overeenstemming. De ouders van Astrid bleven intussen in de kou staan: hen hing nog steeds deportatie boven het hoofd. Haar vader kreeg zelfs een paar keer een uitwijzingsbevel, maar kon de uitzetting telkens laten opschorten.

Pas nu heeft de familie Silva betere vooruitzichten. Want Astrid heeft een broer die in de VS geboren is en daarmee het Amerikaans staatsburgerschap bezit. Met de maatregelen die Obama nu heeft aangekondigd, kunnen ook zijn ouders hopen om te mogen blijven. Want alle illegale ouders van staatsburgers of legale residenten komen voor die ‘regularisatie’ in aanmerking, als ze tenminste 5 jaar in de VS hebben gewoond en geen strafbare feiten hebben gepleegd.

Obama heeft zijn presidentiële uitvoerende macht gebruikt om de zaak in beweging te zetten. Via het Congres kwam er niets van de grond. Juist daarom is de regularisatie ook beperkt en voorlopig. Om de drie jaar zal de maatregel moeten worden herzien, en de betrokken migranten krijgen geen permanente verblijfsvergunning, laat staan het burgerschap. Ze kunnen geen overheidssteun krijgen voor een ziekteverzekering. Wel kunnen ze voortaan legaal werken, wat velen zal toelaten om uit het clandestiene arbeidscircuit te breken.

Astrid en haar familie wikken en wegen nu allicht de voor- en nadelen van de nieuwe maatregelen. Vreugde gaat ongetwijfeld gepaard met ontgoocheling. Veel latino-actiegroepen ventileren hun ongenoegen nu al, en noemen de regularisatie veel te zwak en te beperkt. Ze beloven de druk te blijven opvoeren om een grondiger hervorming uit de wacht te slepen.

Voor de republikeinen daarentegen is Obama al veel te ver gegaan. Zij beraden zich over de juiste strategie om zijn maatregelen alsnog te kunnen afblokken.

Bij ons bracht Panorama gisteren een sterke reportage over de naar schatting honderdduizend mensen die in België in de clandestiniteit leven. Net als Obama beseffen de meeste politici dat het onbegonnen werk is om die allemaal op te sporen en het land uit te zetten. Toch zijn er weinig politici die dat openlijk durven te zeggen en, zoals Obama, voorstellen naar voor willen schuiven om tenminste een deel van die groep uitzicht te bieden op tenminste een tijdelijk niet-clandestien verblijf.

Sinds de laatste eenmalige regularisatiecampagne van 2009 is ‘regularisatie’ bij ons een taboe-woord geworden, een term waaraan je als politicus onvermijdelijk je vingers brandt. Daarmee is elk debat over zulke maatregelen gesloten en afgeblokt. Of dat de samenleving, laat staan de honderdduizend clandestienen enigermate vooruit helpt, is een andere vraag. Obama koos ervoor om het hoofd uit het zand te trekken en een begin van oplossing te zoeken.

(Bert De Vroey is redacteur buitenland bij het VRT-journaal. Hij volgde voor de radio 14 jaar lang de Amerikaanse politiek, en volgt nu ook migratiethema’s. Hij is de auteur van De kleuren van Amerika. Spiegel voor Europa)