Luc Coene: "Er moet in België minstens één grootbank verdwijnen"

De vier grote banken in België zijn Belfius, BNP Paribas Fortis, ING en KBC. "Op de Belgische markt is een concurrentieslag aan de gang inzake hypotheken en leningen aan bedrijven, waardoor de marges van de banken onder druk staan", verwijst Coene naar de strijd om inkomsten.

Daarnaast ziet hij ook een probleem van te hoge kosten. Belgische banken houden zich sinds de financiële crisis van 2008 niet langer bezig met buitenlandse activiteiten, maar hebben vaak nog de personeelsstructuur van toen ze wél buitenlandse activiteiten hadden.

Toch moet er niet direct gevreesd worden voor een ontslaggolf. "Door de babyboomgeneratie is het perfect mogelijk om mensen die op pensioen gaan, niet te vervangen. Maar ook de informatiesystemen die elk van die banken moeten aanhouden, zijn te duur. Banken zouden dus beter fuseren of door buitenlandse partijen worden opgekocht", luidde het.

Ook over de kleine banken toonde de gouverneur zich kritisch. Ook die zijn in België met relatief veel. "Vraag is of die allemaal even levensvatbaar zijn", aldus Coene.

Hij liet verstaan dat de Nationale Bank als toezichthouder daar niet veel zeggenschap over heeft. "Het zijn de bedrijven zelf en hun aandeelhouders die hierover moeten beslissen."

In één van zijn eerste interviews als minister van Financiën, verklaarde Johan Van Overtveldt al dat staatsbank Belfius op termijn moet geprivatiseerd worden, wat dus de deur openzet voor een verdere consolidatie.

Het feit dat een Belgische grootbank in buitenlandse handen zou kunnen vallen, is volgens Coene geen groot probleem. "Het enige nadeel is dat de meer gesofisticeerde financiële jobs naar het buitenland zullen verdwijnen", merkte hij op.

Ook over het feit dat banken op die manier nog groter worden, en dus "too big too fail", maakt hij zich weinig zorgen. "Het is een risico waar we aandachtig voor moeten zijn, maar de bedoeling is om tegen dan over bijkomende instrumenten te beschikken om controles te kunnen uitoefenen. Het probleem is niet dat banken te groot worden, maar wel dat ze onvoldoende kapitaal hebben om alle risico's te dekken."

Over de Nationale Bank zelf had Coene de verrassende suggestie om het in de toekomst met een kleiner directiecomité te doen: zes in plaats van de huidige acht directieleden. "Ik denk dat we met zes voldoende kunnen werken, zeker nu het prudentieel toezicht naar Frankfurt wordt overgebracht." Coene heeft het er naar eigen zeggen al over gehad met de minister van Financiën, "die kijkt daar op dezelfde manier naar".

Ook het totale personeelsbestand van de NBB zal er in de toekomst anders gaan uitzien: een aantal taken zoals de nationale rekeningen en regionale analyses zullen worden uitgebreid, terwijl andere taken zoals het drukken van bankbiljetten verdwijnen.

"Het aantal kaderleden zou stijgen van 550 naar 570 à 580, terwijl het uitvoerend personeel zal dalen van 1.600 naar ongeveer 1.100", zei hij het in het interview. Het verdwijnen van de laatste twee regionale agentschappen, in Kortrijk en Luik, is nog niet aan de orde, maar Coene sloot niet uit dat dit in de toekomst misschien zal gebeuren als het volume van bankbiljetten verder daalt. "Maar het zal aan de volgende gouverneur zijn om zich zich daarover uit te spreken."

Coene had ook een punt van kritiek voor de nieuwe centrumrechtse regering. "Ik vraag mij af of wat op tafel ligt op het vlak van concurrentiekracht, wel voldoende is. Men heeft dan wel een indexsprong beslist, maar waarom heeft men de patronale lasten niet verlaagd, gecompenseerd door bijvoorbeeld een btw-verhoging?"

Coene wees erop dat lagere loonkosten niet enkel goed zijn voor exportbedrijven, maar ook voor ondernemingen in eigen land. "Met hetzelfde budget kan men meer personeel inzetten, wat dus goed is voor de dienstverlening."