En waarom rij jij te snel?

Onlangs legde ik een publiek van grotendeels vrouwelijke zestigplussers de volgende vraag voor: Waarom beoordelen we sommige misdadigers, zoals een Michelle Martin, zo meedogenloos, terwijl we heel wat milder staan tegenover de man of vrouw die dronken achter het stuur gaat zitten en vervolgens iemand dood rijdt?

De reacties in de zaal waren van een verrassende heftigheid. Waar haalde ik het vandaan om die twee met elkaar te vergelijken? Een mevrouw verklaarde dat haar dochter in een verkeersongeval om het leven was gekomen, en toch wekte mijn vraag bij haar grote wrevel en verontwaardiging. Een andere mevrouw legde me uit dat het verschil hem zat in de intentie. De dronken chauffeur had niet de intentie iemand van het leven te beroven. Hij of zij hoopte dat er niet te veel verkeer zou zijn. En dat het zou meevallen.

Lichtjes verbouwereerd luisterde ik naar de argumenten. Ik schatte dat mijn publiek heel wat moeders en grootmoeders telde. Het laatste wat ik van hen had verwacht was begrip voor dronkenschap achter het stuur.

Thuis gekomen bekeek ik het nieuwe filmpje van het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid. De campagne stelt aan de kijker de vraag ‘En waarom rij jij te snel?’, en wordt aangekondigd als hard en confronterend. Nou, dat valt mee, of juist tegen, afhangende van hoe je het bekijkt. In het filmpje richt een meisje het woord tot de kijker. Ze heet Laura, en ze is betrokken geraakt bij een verkeersongeval terwijl haar mama haar met de auto naar de balletles bracht. Na een tijdje zien we dat Laura in een rolstoel zit en dat ze een kruis kan maken over een toekomst als ballerina. Dan gebeurt er iets gek: het meisje staat op uit de rolstoel en verklaart dat zij niet die Laura is. Ze praat verder over verkeersslachtoffers en statistieken, maar de aandacht van de kijker is afgeleid door haar wonderlijke opstanding uit de rolstoel. Mijn aandacht was in ieder geval compleet afgeleid. Het filmpje ging de mist in.

Waarom kan het Instituut niet de echte Laura aan het woord laten? Misschien wil die niet, maar dan kan een ander verkeersslachtoffer worden gezocht, die wél wil. Ik denk trouwens dat de Liga van Rolstoelgebruikers (als die al bestaat) niet blij zal zijn met dit filmpje, want het geeft een erg somber beeld van het leven in een rolstoel. Laura vertelt ons dat haar mama zich verstopt in de badkamer om er uit te huilen. En Laura’s vriendinnetjes bezoeken haar niet meer, want die hebben het te druk met de balletles. Ik dacht: een inventieve balletleraar of –lerares weet een manier te bedenken om Laura bij het ballet te blijven betrekken, al was het maar door haar met haar armen te leren dansen, zoals Thaise danseressen doen.

Ik kan me best voorstellen dat ze in het Instituut voor Verkeersveiligheid met de handen in de haren zitten. Met welke campagne krijg je effectief invloed op het gedrag van chauffeurs? De affiche waarmee de strijd tegen sms’en achter het stuur werd aangebonden was ook al niet een schot in de roos. Ik heb bijna een ongeluk veroorzaakt, omdat ik het beeld niet kon ontcijferen en er al rijdende maar bleef naar turen. Ik betwijfel of die affiche veel effect heeft gehad, terwijl sms’en achter het stuur een groot probleem is. Telkens weer verbaast het me hoeveel chauffeurs het doen, ook wanneer hun eigen kinderen op de achterbank zitten. Het valt, zo veronderstel ik, onder de categorie ‘berekend risico’ of ‘hopen dat het goed afloopt’. Tot het niet goed afloopt.

Ik denk dat het Instituut voor Verkeersveiligheid maar eens voor de echt harde aanpak moet opteren, met foto’s van echte verkeersslachtoffers zoals politieagenten en ambulanciers die aantreffen wanneer ze ter plekke komen. Dat zou het equivalent zijn van röntgenfoto’s van aangetaste rokerslongen op pakjes sigaretten. Ik weet niet of die shocktherapie zou helpen, maar ze lijkt me in ieder geval het overwegen waard.

Meest gelezen