België voor het eerst sinds 2009 in deflatie
De consumptieprijsindex is deze maand gedaald met 0,08 punt of 0,08 procent en bedraagt nu 100,09 punten, tegenover 100,17 punten in augustus.
De inflatie op basis van de gezondheidsindex stijgt deze maand en bedraagt nu 0,03 procent tegenover 0,02 procent vorige maand en 0,22 procent in juli. De negatieve inflatie is vooral het gevolg van de prijsdalingen van twee factoren: die voor energieproducten en die voor voeding. De inflatie voor energie staat nu op het laagste peil sinds maart 2006 en die voor voeding op het laagste peil sinds juli 1999.
De belangrijkste oorzaak van de negatieve inflatie zijn dus de lage energieprijzen. Vooral elektriciteit en aardgas zijn goedkoper dan een jaar eerder.
Deflatie kan nefast zijn voor de prille economische groei. Deflatie geeft aan dat prijzen dalen, waardoor consumenten de neiging kunnen hebben belangrijke aankopen uit te stellen. Economen spreken pas over deflatie als prijzen structureel dalen, en dat laatste is momenteel nog niet het geval.
We zijn overigens niet het enige land in Europa waar het leven goedkoper wordt. Dat is ook zo in Spanje, Portugal, Griekenland en Italië.
Loonsverlaging door deflatie?
De dalende inflatie kan in bepaalde economische sectoren tot een loonsverlaging leiden. Er zou dan een negatieve loonindexering kunnen worden toegepast, zegt het hr-studiebureau SD Worx.
Concreet kennen werknemers uit de cementfabrieken en de petroleumnijverheid al sinds juni een negatieve indexering van hun lonen. Die uit de gas- en stroombedrijven en de havens zagen hun loon sinds juli dalen. Later kwamen daar ook de werknemers uit de spaarkassen en de notarisbedienden bij.
De negatieve inflatie van september zal het aantal sectoren met een mogelijke loonsverlaging nog uitbreiden, denkt SD Worx. Toch hoeft dat niet automatisch te gebeuren. Op bedrijfsniveau kunnen immers afspraken gemaakt zijn om de negatieve indexering niet toe te passen.
Japans doemscenario? Nog niet...
De negatieve inflatie is niet echt een verrassing: de prijzen in de meeste landen in de eurozone zijn al een tijdje stevig aan het dalen en liggen nu ver beneden het inflatiecijfer van net geen 2 procent dat de Europese Centrale Bank (ECB) en de Amerikaanse Federal Reserve als gezond beschouwen.
Een deflatie betekent dat de prijzen van goederen dalen en dat heeft verregaande gevolgen voor de economie. Zo stellen consumenten hun aankopen alsmaar uit, dalen de investeringen en gaan banen verloren, waardoor er nog minder geconsumeerd wordt. Bovendien hebben overheden en centrale banken weinig wapens om de inflatie wat op te stoken, te meer omdat de rente nu al historisch laag staat. Landen met veel schulden zien door deflatie ook hun schuldenberg vergroten (wij dus).
In de jaren 90 sukkelde de Japanse economie zo in een "verloren decennium" dat uiteindelijk 15 jaar geduurd heeft. Toch is het bij ons nog niet zo ver; vooral omdat de negatieve inflatie slechts bepaald wordt door enkel energie en voeding en nog niet structureel is.