Het Joods Nieuwjaar en het Palestijnse Oktoberfest

Taybeh ligt op een goeie 20 kilometer ten noorden van Jeruzalem. Ik doe er ongeveer 2 uur over om er te geraken. Dankzij de Israëlische feestdag en de Israëlische muur. Ik kan gelukkig gebruik maken van de Arabische bussen en taxi’s om tot aan Qalandia te geraken. Dat is zowat de drukste checkpoint om de Westelijke Jordaanoever binnen te raken. Het is bovendien donderdag. De laatste dag van de Arabische werkweek. De Westelijke Jordaanoever binnen raken is één ding, er straks weer uit raken is iets anders.

Het beëindigen van hun studie viel zo goed als samen met de akkoorden van Oslo die een mooie toekomst voorspelden voor de nog te vormen staat Palestina. De gebroeders Khoury keerden terug met een plan voor hun geboortedorp. Ze richtten de Taybeh brouwerij op. Een uniek project, al was het maar door het feit dat er bier gebrouwen wordt in een regio waar 99% van de bevolking moslim is en geen druppel alcohol mag consumeren.

Nadim (foto) en David Khoury hebben het dan ook niet makkelijk. “Sommige mensen zagen ons liever gaan dan komen, maar we hebben volgehouden en zijn trots op wat we hier verwezenlijkt hebben. We brouwen in Taybeh jaarlijks 6.000 hectoliter bier. Voor een land als België peanuts, maar voor ons als micro-brouwerij, best wel een behoorlijke hoeveelheid”, aldus Nadim die nog altijd hoofdbrouwer is. Zijn zoon Canaan is sinds een jaar terug uit Amerika, waar ook hij is gaan studeren.

Hij concentreert zich nu volop op een nieuw avontuur : het Taybeh wijnhuis. Madees, Nadims dochter staat klaar om haar vader op te volgen in de brouwerij. “Het is een familieaangelegenheid. We wonen hier allemaal in het huis dat we zelf gebouwd hebben achter de brouwerij en we zijn allemaal op ee of andere manier met de brouwerij in de weer. We zijn volop bezig met de bouw van een hotel, hier om de hoek. We hopen klaar te zijn tegen Kerstmis.”

Taybeh telt 2.000 inwoners. Hoofdzakelijk christenen. Toen Nadim en David Khoury in de jaren 80 door hun vader naar Amerika gestuurd werden om er te gaan studeren, had het dorp weinig of niks te bieden. Het is een heel traditionele gemeenschap. De meeste mensen leven er trouwens nog altijd van het land.

Land dat meer en meer ingepalmd wordt door Joodse settlers. Nadim Khoury studeerde in Boston voor ingenieur en volgde uiteindelijk een specialisatie bier brouwen in Los Angeles. Zijn wat oudere broer David had een opleiding management achter de rug. Samen vormden ze het perfecte team om een zaak uit de grond te stampen.

Het hotel is een splinternieuw gebouw met 80 kamers, een aantal conferentiezalen en ook de wijnproductie is er in ondergebracht. Op de gelijkvloerse verdieping kan je meteen binnenwandelen bij de wijnproductie en de wijnen proeven. Het past allemaal in het totaalconcept dat de gebroeders Khoury, als trotse Palestijnen, voor hun geboortedorp in petto hebben. “Met de brouwerij en het Oktoberfest, dat dit jaar aan zijn tiende editie toe was, willen we aantonen dat wij Palestijnen ook maar gewone mensen zijn. Dat we zelfs onder de Israëlische bezetting in staat zijn een zaak op te starten, die niet afhankelijk is van buitenlandse hulp; dat we feest kunnen vieren; kortom normale mensen zijn.”

De familie Khoury runt niet alleen de brouwerij, de wijngaarden en het hotel, David Khoury was ook een tijdje burgemeester van het dorp. De Khoury’s creëren werkgelegenheid en maken dat de dorpbewoners fier zijn. En ze doen zelfs aan een zekere vorm van liefdadigheid door alle brouwoverschotten (moutmengsel dat nog niet gefermenteerd is) te schenken aan de boeren voor hun vee.

Toch is lang niet iedereen opgezet met het Oktoberfest. De laatste edities trokken zo veel volk dat de dorpsbewoners zich er niet meer goed bij voelden. Bovendien brengt dat drinkgelag ook wel een hoop overlast mee. De vraag wierp zich op of Taybeh er zelf wel wat aan had.

Hoe dan ook, een tiende editie van het Oktoberfest komt er voorlopig niet. Alleszins niet nu. En dat heeft niks te maken met een eventueel verzet van de dorpsbewoners. Volgens Nadim Khoury is “Het bloed van Gaza nog niet opgedroogd. Uit respect voor de 2.150 doden in Gaza, laten we dat feest even voor wat het is. Maar Taybeh is een christelijk dorp en we willen graag rond Kerstmis een gelijkaardig feestje bouwen. We zien wel.”

Voor ons lijkt het misschien wat vreemd, een Oktoberfest in Palestina. Ik denk dan bijvoorbeeld meteen aan Dirndls en dronken Duitsers en de aan de zogenoemde "Mutterschiffen", kelnerinnen die er in slagen twintig en meer kolossale pinten in één keer op te dienen. Niks van dat in Taybeh. “Het was een Palestijnse versie van het Oktoberfest. We drinken bier, maar niet zo veel en de muziek is ook anders. Het is gewoon een gezellig feestje, waar ook heel veel internationals op af komen.”

De link met Duitsland zit in het bier zelf vervat. Het bier van Taybeh wordt namelijk gebrouwen volgens het Duitse Reinheitsgebot. Zuiver bier dus met Belgische mout! Jawel. En sinds kort is er ook een Palestijns witbier. Helemaal naar onze Blanche van Hoegaarden. Nadim en David Khoury wisten duidelijk waar ze de mosterd moesten halen. 10% van het Taybeh-bier is bestemd voor Duitsland, België en Japan. 60% blijft binnen de Palestijnse gebieden en 30% gaat zelfs naar Israël. Al is de export er sinds de bouw van de muur niet makkelijker op geworden. De controles zijn streng en alles is dubbel zo duur.

"Tot voor kort moesten onze vrachtwagens gescand worden op 3 uur rijden van hier", zegt Nadim. “Dat is belachelijk, duur en tijdrovend. We hebben de Israëlische autoriteiten er kunnen van overtuigen dat we ter goeder trouw zijn en kunnen nu gebruik maken van een checkpoint die dichterbij is.” Ik veronderstel dat je er aan gewend geraakt, aan dat gedoe, maar snel zaken doen is uitgesloten. “Je moet voor alles de toelating hebben. Als een brouwerij in België plots een tekort heeft aan hop, dan haal je dat gauw bij een andere brouwer of toeleverancier. Wij moeten, wachten, wachten, wachten. Tja…alles is hier complex.”

Na een rondleiding in de brouwerij, de wijngaarden en het hotel, word ik nog op een fallafelbroodje getrakteerd en een proeverij van de wijn die weldra op de markt zal komen: Nadim. Canaan Khoury eert de inspanningen van zijn vader door de eerste wijn die hij gemaakt heeft naar hem te noemen.

Op de etiketten staat te lezen wat Nadim betekent: hij met wie het een eer is een glas te drinken. Mooi. Ik wens hen alle succes toe met hun ambitieuze onderneming en we spreken de wens uit ooit op de vrede te kunnen toasten met een Taybeh-bier! Ik begeef me terug op pad naar Jeruzalem. De weg terug belooft nog langer zijn.

Het is ondertussen bijna 2 uur in de namiddag en Qalandia checkpoint (foto) is een heksenketel. De controles om de Westelijke Jordaanoever uit te raken zijn veel strenger dan die om binnen te komen. Ik schuif mee aan in een soort staketsel waar vee mee in de juiste richting gedreven wordt. Er is geen andere vergelijking. Mondjesmaat mogen we uiteindelijk door de veiligheidscontroles. Een vernederende bedoening, die ik maar een paar keer per maand onderga, maar de Palestijnen die op de Westelijke Jordaanoever wonen, dagelijks meemaken.

Bijna 3 uur later ben ik terug thuis. In West-Jeruzalem, waar het stil en ingetogen is en het jaar 5775 ondertussen binnengelaten is. Wie weet wordt er hier en daar wel een Taybeh-bier uitgeschonken aan de feestdis. Het bier drinken is een begin. Ik kijk alvast uit naar het eerstvolgende Oktoberfest in Taybeh. Ein Prosit !