Laat scholen en ondernemers samenwerken - Pieter Timmermans

“De dag dat de dokter of de professor trots is dat zijn zoon de beste lasser is, hebben we geen onderwijshervorming meer nodig.” Met die woorden nam Mieke Van Hecke eind augustus afscheid als topvrouw van het Katholiek Onderwijs. Vorige vrijdag hield Ann De Paepe, rector van de Gentse universiteit, bij de opening van het academiejaar een pleidooi om het inschrijvingsgeld niet te verhogen. Verwijzend naar Scandinavië, Duitsland of Schotland die geen inschrijvingsgeld vragen. Ze selecteren wel de instroom van de studenten zodat ze minder mislukkingen hebben. Ook haar Leuvense collega-rector Rik Torfs pleitte deze ochtend nog voor bindende oriënteringsproeven voor studenten die niet uit een richting komen die rechtstreeks aansluit op een academische opleiding.

De drie boodschappen delen mijns inziens dezelfde overtuiging dat een betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt begint met de juiste oriëntatie en studiekeuze. Een keuze die rekening houdt met de inherente talenten van jongeren en oriënteert naar vaardigheden, kennis en attitudes die de arbeidsmarkt nodig heeft. Amper 17,1% (Eurostat, 2011) van de afgestudeerden hoger onderwijs in België komt uit STEM-richtingen (Science, Technology, Economics, Mathematics), terwijl net dat segment veel krapte en dus tewerkstellingskansen kent. Is het toeval dat Duitsland en Finland hier veel beter scoren (resp. 25,7% en 31,8%)?

De werkgevers kampen inderdaad met een tekort aan talent en het grote aanbod voldoet jammer genoeg onvoldoende aan de specifieke vraag. Maar dat betekent geenszins dat de bedrijfswereld het onderwijs vraagt om kant-en-klare werknemers af te leveren. Wel willen we een nog betere samenwerking tussen onderwijs en ondernemingen om – eenmaal de jongere zijn talenten heeft verzoend met zijn studiekeuze – de mismatch te minimaliseren en de kruisbestuiving te stimuleren. Immers, studiegerelateerde werkervaring verzilvert het talent, verrijkt het cv, brengt de juiste attitude bij en zorgt voor betere doorstroming naar een job.

De nv België moet besparen. Ook de onderwijswereld ontsnapt er niet aan. Reden te meer om de banden tussen de bedrijven en het onderwijs nog meer aan te halen. Stages, praktijklessen in het bedrijf, werken met de nieuwste machines en technologie, in een andere taalomgeving … drukken de (investerings)kosten, verbeteren de kwaliteit van de opleiding en bieden jongeren kansen om hun arbeidsrelevante competenties te versterken.

Samenwerking stimuleert – lees niet: stuurt – zo de broodnodige instroom. Ook alternerend leren en werken zorgt voor kruisbestuiving. Nog té weinig in België: hooguit 3% van de leerlingen uit het beroepsonderwijs ten opzichte van gemiddeld bijna 50% in Duitsland, Oostenrijk, Denemarken en Zwitserland (OESO, 2013). En waarom bijvoorbeeld niet elke school zijn buddy-bedrijf geven en omgekeerd?

De sprong van getalenteerde jongeren naar dynamisch ondernemerschap ten slotte is niet groot. Wie voelt en ervaart dat hij dankzij zijn ontluikend en aangemoedigd talent kansen krijgt en maakt, wil uitblinken. Nog beter worden in wat hij/zij doet. Binnen een bedrijf, organisatie … of de eigen onderneming. Waarom heeft Amerika’s Silicon Valley zo’n aantrekkingskracht op het kruim van onze ambitieuze jongeren? Omdat het in samenspel met de universitaire omgeving een klimaat schept, een vruchtbare bodem, waarin ondernemingszin verbazingwekkend goed gedijt. Omdat het de talenten en de kracht en durf die uitgaan van creatieve en ondernemende mensen aanmoedigt en ondersteunt.

Het binaire tijdperk met aan de ene kant onderwijs en aan de andere kant de bedrijfswereld is gelukkig al een tijd voorbij. Vandaag komt het eropaan onze deuren nog meer voor elkaar open te stellen zodat kennen en kunnen elkaar versterken.

(Pieter Timmermans, gedelegeerd bestuurder VBO.)