Cui bono? - Rudy De Leeuw

We moeten goed beseffen dat de volledige periode van WO I tot na WO II één lange crisisperiode van meer dan 30 jaar is geweest en dat het Sociaal Pact de levensomstandigheden van de arbeiders moest verbeteren door een soort van sociale verzekering. De fundamenten van onze moderne welvaartsstaat werden gebetonneerd.

Vandaag spreken we over uitkeringen en sociale zekerheid, maar het is en blijft nog steeds een principe van ‘het zich verzekeren tegen…’. Per definitie ben je pas verzekerd wanneer je daarvoor betaalt. Dat is niet anders voor onze sociale zekerheid waar we allemaal voor bijdragen.

Nu zit rechts de laatste tijd ongelooflijk af te geven op de huidige organisatie ervan. Het zou te duur zijn, het is een systeem voor luieriken en profiteurs, iedereen moet maar meer voor zichzelf zorgen, etc … Maar tegelijkertijd maken we er allemaal gebruik van. We willen allemaal dat een verblijf in een ziekenhuis toch niet té veel kost, hopen op een correcte uitbetaling van een pensioen waarvan we kunnen leven en zijn maar al te blij dat er bij de geboorte van een kind ouderschapsverlof is zodat we niet zonder een inkomen komen te zitten. Tijdens een mensenleven doet iedereen dus een beroep op de sociale zekerheid.

Een mensenleven lang heeft deze geniale constructie standgehouden. Af en toe kreeg ze wel wat tegenwerking te verduren, waren er pogingen om het stelsel te ontbinden of te verzwakken. Met die ene constante dat de aanvallen telkens uit dezelfde rechtse hoek kwamen.

Vandaag, 70 jaar na de ondertekening van het Sociaal Pact, regent het torpedo's op de kathedraal van de sociale zekerheid. Niet enkel het idee om de federale sociale zekerheid te ontbinden en de gewesten meer verantwoordelijk te maken voor bijvoorbeeld de uitbetaling van delen van de gezondheidszorg, maar ook het principe van sociale verzekering komt onder druk te staan.

Waar de grondgedachte na 30 jaar oorlog en crisis nog was om werknemers in het geval ze niet konden werken, toch een inkomen te geven, wordt vandaag in vraag gesteld of dit wel 'doenbaar', 'betaalbaar' en zelfs ‘nodig’ is. Van een solidariteitsprincipe is geen sprake meer. Alsof dit een vieze gedachte is…

Vandaag worden blinde besparingen (indexsprong, hervorming wet van 1996, snoeien in pensioenen en werkloosheidsuitkeringen, rem op de financiering van de gezondheidszorgen) maar ook nieuwe inkomsten (zoals een verhoging van de btw) onderzocht.

Het is goed om weten dat deze besnoeiing van 17,3 miljard euro en meer, voor het grootste deel wordt gehaald bij de werknemers. Terwijl vennootschappen en de hoge inkomens geschenken ontvangen of buiten schot worden gehouden. Ontegensprekelijk brengt dit de financiering van de sociale zekerheid nog meer in het gedrang omdat de middelen worden ontnomen.

Het Sociaal Pact was destijds een symbool van vertrouwen en hoop. Een instrument dat een land in zak en as terug economisch en sociaal op de kaart kon zetten. Een symbool voor een betere toekomst. We stevenen af op de meest rechtse regering sinds de Tweede Wereldoorlog en die beleidsploeg zal de fundamenten van de welvaartsstaat aantasten. Terwijl het Sociaal Pact niemand uitsloot, leeft de liberale ideologie die zegt dat solidariteit en zorg maar door het marktprincipe geregeld moeten worden om weg te zinken in een systeem van bijstand, stijl OCMW.

Ik vrees het ergste voor de komende jaren waarin rijken rijker worden, de middenklasse en armen armer en België als toonbeeld van welvaartsstaat niet langer zal worden aangehaald.

(De auteur is voorzitter ABVV)