Wat staat er in het bestandsakkoord over Gaza?

Na 50 dagen vechten zijn de strijdende partijen in de Gazastrook het dan toch eens geworden om de wapens neer te leggen. Het akkoord over een definitief staakt-het-vuren wordt opgedeeld in twee fases, waarbij de tweede fase pas aan bod zal komen als de eerste fase door alle betrokken partijen wordt nageleefd.

Daaraan kan terecht worden getwijfeld, want er worden enkele voorwaarden hernomen die al in een eerder vredesakkoord uit 2012 vermeld stonden, maar nooit of maar gedeeltelijk zijn gerealiseerd. Het is afwachten of dat nu wel mogelijk zal zijn.

• Israël stopt met alle militaire acties tegen de Gazastrook, zowel luchtaanvallen als operaties met grondtroepen.
• Israël stelt meer grensovergangen open om de toevoer van goederen - onder meer hulpgoederen en bouwmateriaal - naar de Gazastrook te versoepelen. Die maatregel stond ook al in het vredesakkoord van 2012, maar Israël heeft die nooit toegepast.
• Egypte heropent de grensovergang van Rafah, tussen Egypte en Gaza.
• De Palestijnse Autoriteit, onder het gezag van de Palestijnse president Mahmoud Abbas, neemt de controle over de grenzen van de Gazastrook over van Hamas. Op die manier moet de wapensmokkel worden verhinderd, maar ook de invoer van materiaal waarmee wapens worden gemaakt.
• De Palestijnse Autoriteit coördineert de heropbouw in de Gazastrook.
• Israël versmalt de bufferzone rond de Gazastrook van 300 naar 100 meter, zodat de Palestijnen de beschikking krijgen over meer landbouwgrond.
• Vissers uit de Gazastrook zullen tot zes mijl voor de kust mogen vissen, in plaats van tot drie mijl nu. Op termijn moet de toegelaten zone tot twaalf mijl voor de kust worden uitgebreid. Ook die maatregel stond in het akkoord van 2012, maar Israël kwam daar in 2013 op terug.

• Hamas wil dat Israël honderden Palestijnen vrijlaat die zijn opgepakt na de ontvoering van en de moord op drie Joodse jongeren op de Westelijke Jordaanoever, in juni. Die gebeurtenissen waren onrechtstreeks de aanleiding voor de oorlog tussen Hamas en Israël.
• De Palestijnse president Mahmoud Abbas wil dat Palestijnen worden vrijgelaten die al lang gevangen zitten en wiens vrijlating is opgeschort nadat de vredesonderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen waren mislukt.
• Hamas wil een zeehaven in Gaza. Dat project maakte eigenlijk al deel uit van het vredesakkoord van Oslo uit de jaren 90.
• De Palestijnen willen dat de internationale luchthaven in Gaza wordt heropgebouwd. Die luchthaven opende in 1998, maar moest twee jaar later noodgedwongen sluiten nadat Israël de start- en landingsbaan had gebombardeerd.
• Israël wil een volledige demilitarisering van de Gazastrook, en wordt daarin gesteund door de Verenigde Staten en de Europese Unie. Ook dat ligt moeilijk, want volgens Hamas is die eis onhaalbaar.

Als dit staakt-het-vuren standhoudt, wat vandaag nog hoogst onduidelijk blijft, kan het de aanzet vormen voor het heropstarten van het vredesproces in het Midden-Oosten dat nu al een hele tijd in het slop zit. Zo niet, dreigt er binnen afzienbare tijd een nieuwe oorlog tussen Israël en Hamas.

Hoe dan ook blijft duurzame vrede in het Midden-Oosten tot nader order een utopie. Eén van de grote struikelblokken daarvoor blijven de Joodse kolonies in de gebieden die Israël al sinds 1967 bezet houdt. Volgens het internationaal recht zijn die nederzettingen illegaal, en de Palestijnen eisen dat die worden ontmanteld zodat een zogenoemde tweestatenoplossing mogelijk wordt.