Zeehonden brachten tbc naar Amerika
Toen de Europeanen op het einde van de 15e eeuw in de zogenoemde "Nieuwe Wereld" aankwamen, brachten ze heel wat ziektes met zich mee. Naar schatting 90% van de inheemse Amerikaanse bevolking overleed ten gevolge van die nieuwe ziektes. Nu stelt de studie dat één van die infecties, tbc, toen al zo'n 500 jaar circuleerde.
Onderzoekers onder leiding van professor Johannes Krause hebben drie oude Peruaanse skeletten opgegraven, die allemaal sporen van tbc vertonen. De 1.000 jaar oude menselijke resten dateren van voor de aankomst van de Europeanen aan het einde van de 15e eeuw. "Wie had gedacht dat zeehonden één van de dodelijkste ziektes naar Zuid-Amerika gebracht zouden hebben?", reageert Krause.
We vergeleken het genoom -alle genetische informatie- van de skeletten met de moderne bacterie die vandaag tuberculose vormt", legt hij uit. "We merkten dat die oude Peruaanse tbc-sporen geen typische Europese, Aziatische of Afrikaanse kenmerken vertoonden die we vandaag bij mensen aantreffen."
Al zwemmend overgedragen
Het was tot nog toe niet duidelijk hoe de ziekte, terwijl ze zich in Afrika, Europa en Azië aan het verspreiden was, naar Amerika geraakt was. "We vroegen ons al lachend af of de ziekte tot in Amerika gevlogen of gezwommen was", aldus Krause, "en blijkbaar was ze inderdaad al zwemmend naar dat continent overgebracht, door zeehonden."
De onderzoekers zagen dat de tbc-sporen die in de Peruaanse skeletten werden aangetroffen in hoge mate overeenkomen met de tbc-sporen die vandaag bij zeehonden en leeuwen voorkomen. Nu wordt aangenomen dat de zeehonden de ziekte opliepen door contact met mensen in Afrika, waar tuberculose oorspronkelijk vandaan komt, en ze vervolgens over de oceaan heen brachten.
In Amerika, met name aan de kust van Peru, jaagde de inheemse bevolking op de zeehonden, en liep ze de ziekte wellicht op door het besmette vlees te eten. Wat nog niet duidelijk is, is of mensen in Amerika de ziekte enkel opliepen via zeehonden, of ze ook elkaar rechtstreeks konden besmetten.
De zeehonden waren dan wel de eersten, maar niet de enigen om tbc naar Noord- en Zuid-Amerika te brengen. Toen de Europeanen in de late 15e eeuw op het continent aankwamen, brachten ook zij de ziekte mee. "De Spanjaarden brachten de Europese tbc met zich mee, en die veroorzaakte vermoedelijk enorme epidemies", vertelt Krause.