Congolese oppositieleider Etienne Tshisekedi overleden
Tshisekedi is in de vooravond in Brussel overleden. Hij was in ons land voor medische verzorging en is niet meer ontwaakt na een operatie in een Brussels ziekenhuis. Hij had longproblemen en was een week geleden voor verzorging naar Brussel overgevlogen.
Etienne Tshisekedi en de radicale oppositie spelen op dit ogenblik een belangrijke rol in het zoeken naar een politiek akkoord over het bestuur van Congo, nu de verkiezingen er niet gekomen zijn in 2016 en president Kabila nog altijd aan de macht blijft. Zijn dood zal zeker gevolgen hebben voor dat moeizame overleg.
Eerste Congolees met diploma rechten aan universiteit Lovanium
Etienne Tshisekedi wa Mulumba wordt in 1932 geboren in Luluabourg (vandaag Kananga), in de provincie West-Kasaï. In 1961 behaalt hij een diploma rechten aan de universiteit Lovanium, in Kinshasa. Hij is de eerste Congolees die zo'n diploma haalt.
Als universitair leidt hij aanvankelijk de Nationale Hogeschool voor Rechten en Administratie, maar na de militaire coup van maarschalk Joseph Désiré Mobutu wordt hij minister. In de jaren 60 schrijft hij mee aan de grondwet.
Tshisekedi is ook een van de auteurs van het Manifest van Nsele, dat zal leiden tot de oprichting van de Mouvement Populaire de la Révolution (MPR), de eenheidspartij die Mobutu jarenlang zou gebruiken om aan de macht te blijven. Nochtans voorzag Nsele twee politieke partijen in Congo, maar Mobutu zette een en ander naar zijn hand en zag zo de kans schoon om mogelijke politieke concurrenten aan de kant te schuiven of uit te schakelen.
Onder Mobutu wordt Congo Zaïre en glijdt het land steeds meer weg in een poel van chaos, corruptie en dictatuur. Vanaf 1979 begint Tshisekedi zich steeds meer af te zetten tegen het mobutisme. Als parlementsvoorzitter schrijft hij mee een open brief aan de dictator.
De oppositie wenkt
In 1992 richt Etienne Tshisekedi mee de UDPS op, de Union pour la Démocratie et le Progrès Social. De UDPS wordt zo de tweede politieke partij van het land, in de ware geest van het Manifest van Nsele.
In de praktijk hebben Tshisekedi en zijn UDPS niets in de Congolese melk te brokken. Elke opposant die te lastig doet, verdwijnt onverbiddelijk achter de tralies. Dat overkomt Tshisekedi ook enkele keren.
Maar de tijden veranderen. Er komt een eind aan de Koude Oorlog, waardoor ook de ster van Mobutu op de internationale scène begint te tanen. Dat heeft uiteraard gevolgen voor zijn machtspositie in eigen land. In een poging om de oppositie tegen zijn regime te smoren benoemt hij Tshisekedi in 1991 een eerste keer tot premier. Het blijkt een miskleun, want na amper 1 maand en 3 dagen wordt de regeringsleider alweer vervangen.
Toch begint het rijk van de oude dictator te wankelen. Er komt een Nationale Conferentie die het pad moet effenen voor meer democratie, en die duidt Tshisekedi in 1992 weer aan als premier. 7 maanden en 3 dagen mag hij deze keer aanblijven, maar dan schuift Mobutu hem weer aan de kant. Beide heren kunnen het absoluut niet met elkaar vinden.
In 1997 is de oude dictator ziek en wordt zijn rijk bedreigd door de opstand onder leiding van Laurent Désiré Kabila. Etienne Tshisekedi mag nog een laatste keer proberen de meubels in Kinshasa te redden, maar mag slechts 7 dagen regeringsleider blijven.
Uitgerangeerd
Onder het nieuwe regime van "Mzee" Kabila lijkt Tshisekedi definitief aan de kant geschoven. In 1998 worden hem zelfs even zijn burgerrechten afgenomen.
In 2003 weigert Tshisekedi toe te treden tot een overgangsregering. Hij verkiest de rol van populaire oppositieleider, tegen het regime van Laurent en Joseph Kabila. Zowel de oude als de jonge Kabila blijken in de praktijk alsmaar vaker te vervallen in dezelfde autoritaire stijl als Mobutu. In Congo heeft de chef geen boodschap aan kritische pottenkijkers. In 2006 heeft hij de eerste democratische verkiezingen geboycot.
In 2011 neemt Tshisekedi de handschoen op tegen Joseph Kabila en is hij kandidaat bij de presidentsverkiezingen. Tevergeefs: de kiescommissie roept de zittende president uit tot overwinnaar, maar aan diens overwinning kleeft een smet van kiesfraude. Tshisekedi roept zichzelf uit tot president, maar in Kinshasa doet dat betrekkelijk weinig politiek stof opwaaien.
Etienne Tshisekedi blijft veroordeeld tot de rol van eeuwige opposant. Hij blijft immens populair in Limete, de volkswijk van Kinshasa waar hij woont. De koppige dwarsligger is oud en wordt ziek, maar in Kinshasa heet de president nog altijd Kabila.
